Fundering op staal: Uitleg, toepassing, soorten en bouwtechnieken

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte funderingsmethode in de bouwsector, met name geschikt voor kleinere gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. Deze methode is goedkoper dan paalfundering, maar vereist wel een stabiele en draagkrachtige bodem om te functioneren. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van wat fundering op staal inhoudt, hoe het in de praktijk wordt toegepast, welke voordelen en beperkingen het heeft, en welke bouwtechnieken erbij horen.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij de dragende muren of wanden, vaak via een verbrede voet, rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rusten. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag (zogenaamde vaste grondslag) niet te diep onder het maaiveld ligt. Meestal is dit het geval op circa 80 tot 100 cm onder het maaiveld. De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het bouwmateriaal staal; de benaming komt uit het Oudgermaans en betekent zoiets als “rusten op” of “vaste plaats”. In de praktijk wordt de fundering op staal ook wel aangeduid als fundering op zand, aangezien de draagkrachtige laag meestal uit zand bestaat.

De aanleg van een fundering op staal vereist dat de ondergrond voldoende draagvermogen heeft om het gewicht van het gebouw te kunnen dragen. Het draagvermogen van de ondergrond wordt bepaald met sonderingen. Daarnaast moet de fundering op staal vorstvrij zijn aangelegd om opvriezen te voorkomen.

Toepassing van fundering op staal

Fundering op staal wordt vaak toegepast bij kleinere bouwwerken, zoals huizen, kantoorgebouwen en winkelpanden, waarbij de ondergrond geschikt is. De methode is kostenefficiënt in vergelijking met paalfundering, maar vereist wel dat de zandlaag niet te diep ligt. In de Nederlandse bouwpraktijk wordt vaak de regel gevolgd dat een fundering op staal alleen geplaatst kan worden wanneer de zandlaag niet dieper dan drie meter ligt.

Bij het aanleggen van een fundering op staal is het belangrijk om rekening te houden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder. Voor zachte of onstabiele grond blijft paalfundering vaak de betere optie.

Soorten fundering op staal

Er zijn drie veel gebruikte vormen van een fundering op staal, elk met hun eigen voor- en nadelen:

1. Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt een grote en gewapende betonvloer geplaatst. Deze vorm van fundering is geschikt wanneer het gewicht van het gebouw over een grote oppervlakte moet worden verdeeld. Het is belangrijk dat de krachten op de betonnen vloer zo gelijk mogelijk worden verdeeld. Daarnaast moet er ook rekening worden gehouden met de stabiliteit van de ondergrond, aangezien de plaat kan zakken als de grond ongelijk inzakt.

De plaatfundering heeft vaak ook een vorstrand om de fundering te beschermen tegen weersinvloeden zoals vorst.

2. Strookfundering

De strookfundering bestaat uit lange strookvormige funderingselementen van beperkte breedte. Deze vorm wordt meestal onder bouwmuren en gevels toegepast. De strookvormige fundering dient als ondersteuning voor dragende muren en zorgt voor stabiliteit. Een brede muur vereist uiteraard een bredere ondersteuning dan een dun binnenmuurtje.

Deze funderingsvorm is geschikt wanneer de belasting van het gebouw lokaal kan worden gedragen door een brede strookfundering.

3. Poerfundering

De poerfundering is een vorm van fundering op staal die vaak wordt gebruikt onder kolommen of andere puntbelastingen. Deze funderingsvorm bestaat uit een verbrede funderingsvoet die rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rust. De poerfundering zorgt voor een stabiele ondersteuning van de kolom en voorkomt verzakkingen.

De poerfundering is meestal nodig wanneer de door de kolom uitgeoefende druk groter is dan het draagvermogen van de ondergrond.

Bouwtechnieken en aandachtspunten

Bij de aanleg van een fundering op staal moet er gekeken worden naar verschillende bouwtechnieken en aandachtspunten:

Grondonderzoek en grondverbetering: Voordat een fundering op staal wordt aangelegd, dient een grondonderzoek te worden uitgevoerd om te bepalen of de ondergrond geschikt is. In sommige gevallen is grondverbetering nodig, bijvoorbeeld door verdichten van de grond of door groutinjectie.
Vorstvrij aangelegd: De fundering moet vorstvrij aangelegd zijn om opvriezen van de grond te voorkomen. Dit betekent dat de onderkant van de fundering zich op een diepte moet bevinden die veilig is tegen vorst.
Krachtenverdeling: Bij plaatfundering is het belangrijk dat de krachten op de betonnen vloer zo gelijk mogelijk worden verdeeld. Dit voorkomt ongelijke zettingen en eventuele schade aan het gebouw.
Stabiliteit en verzakkingen: Een fundering op staal kan gevoelig zijn voor verzakkingen. Daarom is het belangrijk om een stevige ondergrond te hebben en eventuele ongelijkheden in de grond te compenseren.
NEN 6744-norm: In de Nederlandse norm NEN 6744 is vastgelegd dat een fundering op staal niet dieper mag zijn dan vijf maal zijn kleinste dwarsafmeting. Deze norm helpt bij het bepalen van de benodigde afmetingen van de funderingsvoet.

Voordelen en nadelen van fundering op staal

Fundering op staal biedt verschillende voordelen, maar heeft ook beperkingen. Hieronder worden de belangrijkste voordelen en nadelen samengevat.

Voordelen:

Kostenefficiënt: Fundering op staal is in de meeste gevallen goedkoper dan paalfundering, vooral bij kleinere bouwwerken.
Snel uit te voeren: De methode is relatief eenvoudig en snel uit te voeren, wat leidt tot kortere bouwtijden.
Duurzaam: Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen maken de methode duurbaarder.
Geen palen nodig: Fundering op staal vereist geen palen, wat het proces vereenvoudigt en de kosten verlaagt.

Nadelen:

Afhankelijk van de ondergrond: Fundering op staal is enkel geschikt wanneer de ondergrond draagkrachtig is. Bij zachte of onstabiele grond is paalfundering vaak de betere optie.
Beperkte toepassing: De methode is vooral geschikt voor kleinere gebouwen. Bij zware of hoge constructies kan fundering op staal niet altijd worden gebruikt.
Risico op verzakkingen: Zelfs bij een goede ondergrond kan het risico op verzakkingen bestaan, vooral bij ongelijke grondzettingen.
Vorstgevoelig: De fundering moet vorstvrij aangelegd zijn om opvriezen te voorkomen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte funderingsmethode, met name geschikt voor kleinere bouwwerken en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. De methode vereist een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder. Voor zachte of onstabiele grond blijft paalfundering vaak de betere optie. Fundering op staal blijft echter een betrouwbare keuze voor vele woningen en kleinere projecten in Nederland.

Bij de keuze voor fundering op staal is het belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren en eventuele grondverbetering in overweging te nemen. Bovendien dient er rekening gehouden te worden met de vorstvrijheid van de fundering en de krachtenverdeling bij plaatfundering. De toepassing van fundering op staal vereist kennis van de diverse funderingsvormen en hun voor- en nadelen.

Bronnen

staal