Inrichting en beheer van rioleringssystemen in gemeenten: een overzicht van praktijken en uitdagingen

Published by Redactie on juli 3, 2025 | Category riolering

De riolering is een essentieel onderdeel van de infrastructuur van een gemeente. Het zorgt voor het afvoeren van afvalwater en regenwater naar zuiveringsinstallaties of andere afvoersystemen. In de bronnen wordt aangegeven dat het beheer van rioleringssystemen niet alleen technische uitdagingen met zich meebrengt, maar ook een uitgebalanceerd beleid vereist dat rekening houdt met klimaatverandering, groei van de bevolking en de behoefte aan duurzame oplossingen. In dit artikel worden de kerngegevens over het rioleringssysteem van gemeenten, de praktijken van het onderhoud, het gebruik van softwaretools voor het beheer en de uitdagingen die hierbij horen, behandeld.

Kerngegevens van het rioleringssysteem

De gemeente Midden-Delfland beschikt over een uitgebreid rioleringssysteem. Volgens de bronnen is het totale lengte van het rioleringssysteem 105,2 kilometer, waarvan 35,2 kilometer gemengd riool, 29,5 kilometer vuilwaterriool, 36,6 kilometer hemelwaterriool, 1,9 kilometer transportriool/duiker en 2,0 kilometer infiltratieriool. Daarnaast zijn er 1,4 kilometer drainage, 72,2 kilometer mechanisch riool (persleiding), 464 minigemalen, 48 hoofd- of opvoergemalen/tunnelgemalen, 3096 inspectieputten en 6827 kolken. Van deze kolken zijn 1249 achterpadkolken. Verder zijn er 136 IBA’s (Individuele Behandeling Afvalwater), die gedeeltelijk buiten het beheer van de gemeente vallen.

Deze gegevens tonen aan dat het rioleringssysteem van de gemeente uitgebreid is en zich over meerdere categorieën uitstrekt. Het omvat zowel vrijverval- als drukriolering, inclusief verschillende soorten gemalen en persleidingen. Het systeem is dus niet alleen omvangrijk, maar ook complex.

Praktijk van het onderhoud

Het onderhoud van het rioleringssysteem is van groot belang voor het functioneren van het systeem. De gemeente voert jaarlijks preventief onderhoud en inspecties uit. Waar nodig worden riolen vervangen, gerelined of plaatselijk gerepareerd, en gemalen gerenoveerd. Door middel van de hoofdpost wordt het functioneren van de gemalen en de pompunits van de drukriolering gemonitord. In geval van een storing krijgt de dienstdoende medewerker van de gemeente een melding, en neemt deze gericht actie om de storing op te lossen. Daarnaast is er een meldingenregistratiesysteem, waarin meldingen van afvoerproblemen worden geregistreerd.

Het is belangrijk om op te merken dat de gemeente zich hierbij houdt aan de wettelijke eisen, zoals de Wet Informatie-uitwisseling Bovengrondse en Ondergrondse Netten en Netwerken (WIBON). De gemeente stelt haar beheergegevens regelmatig bij, zodat deze actueel blijven. Ook wordt er opgelet voor oneigenlijke aansluitingen op de riolering, waarbij de gemeente handhavend optreedt. Dit geldt vooral in het buitengebied.

Gebruik van softwaretools voor het beheer van infrastructuur

De gemeente Gooise Meren en andere gemeenten gebruiken softwaretools zoals Infrabox om het onderhoud van infrastructuur efficiënter en overzichtelijker te maken. Dit systeem stroomlijnt meldingen, verwerking en communicatie, waardoor het onderhoud sneller en efficiënter wordt uitgevoerd. Infrabox helpt bij het beheren van onderhoudswerkzaamheden aan bestrating en riolering, en biedt overzicht, soepele communicatie met aannemers en eenvoudig toezicht via foto’s en rapportages.

In de bronnen wordt ook verwezen naar het gebruik van een rioolbeheerdatasysteem, waarin de gegevens van alle rioleringsobjecten zijn opgeslagen. Deze gegevens worden maandelijks bijgewerkt en naar de dienst KLIC gestuurd. De gemeente werkt hierbij volgens het GWSW (gegevens woordenboek stedelijk water), en maakt deel uit van een gezamenlijk gegevensbeheer binnen het NAD (Nationale Aanpak Duurzame Waterkeringen).

Klimaatverandering en maatregelen

De gemeente Midden-Delfland heeft maatregelen genomen om met klimaatverandering om te gaan. Er wordt gemonitord naar het functioneren van het rioleringssysteem en de grondwaterstanden, en er wordt regelmatig geanalyseerd op basis van meetdata. Er wordt ook gekeken naar de bron van het rioolvreemd water, en wordt het rioleringsmodel verder geoptimaliseerd. De gemeente maakt gebruik van het “afwegingskader voor hemelwater” van de gemeente Westland en het hoogheemraadschap van Delfland, zoals opgenomen in het Convenant Klimaatadaptief bouwen in Zuid-Holland.

Deze maatregelen zijn belangrijk, omdat klimaatverandering leidt tot veranderende neerslagpatronen, wat weer kan leiden tot overstromingen en problemen met het rioleringssysteem. Daarnaast wordt er gekeken naar het effect van bodemdaling op het functioneren van het systeem. In sommige gebieden is het maaiveldniveau met ongeveer 10 centimeter gezakt ten opzichte van gegevens over maaiveldniveau die zijn toegepast in de BRP’s rond 2010. Hierdoor kan er minder opstuwing in de riolering plaatsvinden, voordat het water op straat komt te staan.

Conclusie

Het beheren van het rioleringssysteem is een complexe taak die zowel technische als beleidsmatige uitdagingen met zich meebrengt. De gemeente Midden-Delfland beschikt over een uitgebreid rioleringssysteem, dat zowel vrijverval- als drukriolering omvat. Het onderhoud van het systeem is van groot belang, en wordt grotendeels gedaan via preventief onderhoud, inspecties en het gebruik van softwaretools zoals Infrabox. De gemeente maakt ook gebruik van meetdata en analyse om de effectiviteit van maatregelen te beoordelen, en is actief op het gebied van klimaatadaptatie.

Bronnen

gemeente