Oud huis zonder fundering: Risico’s, signalen en herstelmaatregelen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Een oud huis zonder fundering is in Nederland niet ongebruikelijk, vooral bij woningen die voor 1970 zijn gebouwd. Deze huizen zijn vaak ontworpen zonder een traditionele massieve fundering, zoals een bandfundering of paalfundering. In plaats daarvan rusten ze vaak op een zand- of kleilaag, of op houten of stalen palen. Ondanks de duurzaamheid van sommige alternatieve technieken zijn oude huizen zonder fundering gevoelig voor verzakkingen, scheuren en instabiliteit, vooral bij veranderingen in de ondergrond of na verbouwingen. Het is daarom belangrijk om de risico’s en mogelijke herstelmaatregelen goed te begrijpen.

Risico’s van een oud huis zonder fundering

Een huis zonder traditionele fundering kan op verschillende manieren in de problemen raken. De oorzaak ligt vaak in de ondergrond en de materialen die gebruikt zijn bij de bouw. De meest voorkomende risico’s zijn:

Verzakkingen en scheuren: Oudere huizen zonder fundering zijn vaak gevoeliger voor bodemverzakkingen. Dit komt omdat de ondergrond niet altijd stabieler is dan bij een woning met fundering. Bij droogte of hevige regenval kan de bodem bewegen, waardoor het huis afzakt of scheurt. Dit is vooral het geval in gebieden met veen- of kleigrond, waar de grondstructuren instabiel kunnen zijn.
Houtrot en aantasting: In oudere woningen is het vaak de gewoonte geweest om houten palen te gebruiken. Deze houten palen kunnen met de jaren verrotten of aangevallen raken door bacteriën of insecten. Dit verzwakt de draagkracht van de ondergrond en kan leiden tot instabiliteit van het huis.
Structurale schade na verbouwingen: Wanneer er een verbouwing of uitbouw aan een oud huis zonder fundering wordt gedaan, kan de extra belasting de structuur beïnvloeden. De bestaande ondergrond kan niet altijd de extra belasting aan, wat kan leiden tot nieuwe verzakkingen of scheuren in muren of vloeren.
Instabiliteit door klimaatverandering: Door klimaatverandering, zoals droogte of hevige regenval, kan de ondergrond veranderen. Dit heeft invloed op de stabiliteit van oudere huizen zonder fundering, die vaak minder resistent zijn dan modernere woningen met een stevige fundering.

Signalen dat er funderingsproblemen zijn

Het herkennen van funderingsproblemen in oudere huizen zonder fundering is van groot belang om schade aan te kunnen voorkomen of tijdig te herstellen. Hieronder volgen enkele duidelijke signalen:

Scheuren in muren of gevels: Vooral diagonale of brede scheuren in metselwerk of wanden zijn een duidelijke aanwijzing dat de structuur van het huis onder druk staat.
Klemmende deuren of ramen: Wanneer deuren en ramen plotseling klem raken of moeilijker open- of dichtgaan, kan dit wijzen op verplaatsing van de constructie. Dit gebeurt vaak wanneer het huis is verzakt of is gekrompen door veranderingen in de ondergrond.
Ongelijke vloeren of duidelijke verhogingen in het plafond: Wanneer je merkt dat de vloeren krom zijn of dat het plafond op sommige plaatsen verhoogd is ten opzichte van andere, is dit een duidelijk teken van verzakking.
Zichtbare beweging in de structuur: Bijvoorbeeld wanneer een kamer of uitbouw aan het einde van de dag iets anders voelt dan ’s ochtends, is dit een aanwijzing dat de structuur van het huis verandert.
Roken van oude palen of houten ondergrond: Als je bij inspectie merkt dat houten palen verrot of aangetast zijn, is dit een duidelijke aanwijzing dat de draagkracht van de ondergrond is verlaagd.

Herstelmaatregelen bij funderingsproblemen

Bij funderingsproblemen in oudere huizen zonder fundering zijn er verschillende herstelmaatregelen mogelijk. De keuze van de maatregel hangt af van de ernst van het probleem, de oorzaak en de toegankelijkheid van het bouwwerk.

1. Funderingsonderzoek uitvoeren

Voordat er actie ondernomen wordt, is het verstandig om een funderingsonderzoek uit te voeren. Een specialist kan metingen doen en een duidelijk beeld geven van de staat van de ondergrond en de stabiliteit van het huis. Dit onderzoek kan ook helpen bij het bepalen van de oorzaak van de verzakking, zodat de juiste herstelmaatregel gekozen kan worden.

2. Grondversterking

Grondversterking is een techniek waarbij de draagkracht van de ondergrond wordt verbeterd. Dit kan gedaan worden door het injecteren van cement of andere versterkende materialen in de bodem. Hiermee wordt de bodem stabiel gemaakt, zodat het huis niet verder afzakt.

3. Uitvoering van een ondergraving

Een mogelijke maatregel bij het verbouwen of uitbouwen van een oud huis zonder fundering is het uitvoeren van een ondergraving. Dit betekent dat gaten worden gegraven onder de bestaande gevel of muren, waarin beton wordt gegoten. Deze methode kan helpen om de structuur te versterken, zodat het huis beter bestand is tegen eventuele toekomstige bewegingen in de ondergrond.

Een voorbeeld hiervan is wanneer een kamer wordt bijgebouwd onder een oude gevel. In dat geval wordt de gevel in blokjes van een meter ondergraven, waarbij het binnen- en buitensteenwerk wordt verwijderd en het gat wordt gevuld met beton. Daarna wordt een vloerplaat gegoten en kan een nieuwe binnensteen worden gemetseld, zodat de oude buitensteen hergebruikt kan worden.

4. Toepassing van moderne herstelmethoden

Moderne technieken zoals het gebruik van trillingsvrije palen of wapening in scheuren maken het vaak mogelijk om de fundering van een oud huis te versterken zonder ingrijpende sloop of bouwwerkzaamheden. Deze methoden zijn minder invasief en kunnen vaak snel uitgevoerd worden, wat gunstig is bij een verbouwing of uitbouw.

5. Verbouwingen beperken

Een voorzichtige aanpak is soms de beste. Wanneer een oud huis zonder fundering wordt verbouwd, is het verstandig om de verbouwing beperkt te houden. Extra belasting op een instabiele ondergrond kan het probleem verergen. Het is daarom belangrijk om een bouwplan op te stellen dat rekening houdt met de huidige structuur en de mogelijkheden van de ondergrond.

Conclusie

Een oud huis zonder fundering kan een charmante, historische woning zijn, maar het brengt ook risico’s met zich mee, zoals verzakkingen, scheuren en instabiliteit. Het herkennen van signalen zoals scheuren in muren, klemmende deuren of veranderende vloeren is essentieel om schade te voorkomen. Bij funderingsproblemen zijn er meerdere herstelmaatregelen mogelijk, waaronder funderingsonderzoek, grondversterking, ondergraving en moderne herstelmethoden. De keuze van de maatregel moet afgestemd zijn op de oorzaak van het probleem en de toegankelijkheid van de woning.

Bij verbouwingen is het belangrijk om voorzichtig te zijn met extra belasting op de ondergrond en eventueel professionele advies in te winnen. Oudere huizen zonder fundering kunnen vaak nog jaren functioneel blijven, zolang de fundering in goede staat is en eventuele problemen tijdig worden aangepakt.

Bronnen

huis
oude