Zelf een plantenbak metselen: Fundering, bouw en afwerking stap voor stap uitgelegd

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Het metselen van een plantenbak is een populaire keuze voor tuinliefhebbers en woningeigenaren die hun eigen ruimte willen uitbreiden of een groen accent in de tuin willen creëren. Deze constructie is niet alleen duurzaam en duurzaam, maar ook functioneel en visueel aantrekkelijk. Echter, om ervoor te zorgen dat de plantenbak langdurig blijft bestaan, is het van groot belang om aandacht te besteden aan het bouwen van een stevige fundering en het volgen van een duidelijk bouwproces. In deze gids wordt stap voor stap uitgelegd hoe een plantenbak van bakstenen of betonblokken kan worden gemetseld, met aandacht voor de ondergrondse fundering, het metselen en de afwerking.

Voorbereiding en uitzetten van de plantenbak

Voordat met het daadwerkelijke metselen begonnen kan worden, is het essentieel om eerst de locatie en vorm van de plantenbak vast te leggen. Dit kan het beste gebeuren via een zorgvuldig uitgezette markering op de grond. Gebruik hiervoor een touwtje en een stok om een soort plattegrond aan te geven. Met een waterpas zorgt u ervoor dat de markering waterpas is, zodat de uiteindelijke plantenbak horizontaal blijft. De grond binnen deze markering moet goed worden afgevlakt met een schop om de basis voor een stabiel bouwwerk te leggen.

De keuze voor een rechthoekige of ronde vorm hangt af van de wensen en de beschikbare ruimte. Voor ronde of ovale vormen wordt vaak gebruikgemaakt van een paaltje met een touw, waarbij het touw als richting geeft voor de vorm. Ongeacht de vorm, is het aanbevolen om circa 10 cm extra ruimte aan te houden rondom de plantenbak, zowel aan de binnen- als aan de buitenkant. Deze ruimte is nodig voor de ondergrondse fundering van het metselwerk.

Uitgraven van de sleuf en fundering

De volgende stap is het uitgraven van een sleuf van ongeveer 30 cm breed en 25 cm diep. Zorg dat de bodem waterpas is en de zijkanten recht blijven. Als de plantenbak onder een deel van de grond ligt – zoals in het geval van een helling – is het belangrijk om hierbij rekening te houden met de hoogteverschillen.

Zodra de sleuf uitgegraven is, wordt deze met plastic folie bekleed. Dit dient om de grond te ontdoen van eventueel schadelijk materiaal en om de plantenbak te beschermen tegen vocht. De folie hoeft niet continu te zijn; kleinere stukken zijn voldoende, mits eventueel vastgemaakt met tentharingen of vergelijkbare hulpmiddelen.

Als fundering wordt vaak gekozen voor een rij stoeptegels of een funderingsbekisting met gestorte beton. Voor een plantenbak tot maximaal 80 cm hoog is een ondergrond van stoeptegels meestal voldoende. Echter, bij grotere of zwaardere constructies kan het noodzakelijk zijn om een diepere fundering te maken. In dat geval wordt een bekisting gemaakt en wordt er beton in gestort. Het is belangrijk om hierbij te zorgen dat de betonblokken of bakstenen rechtop en horizontaal geplaatst worden, zodat de constructie niet kan verzakken of kromtrekken.

Bouw van de plantenbak: metselen

De eerste laag betonblokken of bakstenen vormt de fundering van de plantenbak. Deze laag moet goed op de fundering worden geplaatst. Voor de volgende lagen is het aan te raden om halfsteens te metselen, wat betekent dat de naden tussen de blokken elke rij verschuiven. Dit vermindert het risico op breuklijnen en versterkt de stabiliteit van de plantenbak.

Bij het metselen wordt mortel gebruikt, een mengsel van cement en zand, om de blokken bij elkaar te houden. Met een troffel wordt de mortel in een dunne laag van ongeveer 0,6 cm gespreid over de voorste kant van de blokken. Vervolgens wordt de mortel aangedrukt met een ander blok dat precies past. Na het plaatsen van alle blokken moet de mortel goed uitharden voordat verdergegaan kan worden.

Het is van belang om bij het metselen rekening te houden met eventuele hoogteverschillen. In het voorbeeld van een plantenbak van 60 cm (voorzijde) en 80 cm (achterzijde) is het aan te raden om de vorming van de bak zorgvuldig uit te werken, bijvoorbeeld met een ontwerptekening om fouten te voorkomen.

Afwerking van de plantenbak

Zodra de plantenbak volledig gemetseld is en de mortel volledig is uitgehard, kan de afwerking beginnen. Een belangrijke stap in de afwerking is het leggen van een worteldoek aan de bodem van de plantenbak. Dit doek zorgt ervoor dat ongewenste planten of onkruid niet door de bodem heen kunnen groeien. Het worteldoek moet zorgvuldig worden aangebracht en goed worden vastgezet.

Als extra afwerking kan een plantenbak ook worden gestucct. Het stucceren van een plantenbak is een manier om de uiterlijke kwaliteit te verbeteren en tegelijkertijd de levensduur te verlengen. Stucmortel wordt hierbij gebruikt, waardoor de plantenbak een donkergrijze tint verkrijgt. Het is mogelijk om de plantenbak daarna te verven, bijvoorbeeld met muurverf. In dat geval is het belangrijk om weerbestendige verf te kiezen en eventueel advies in te winnen bij een specialist.

Naast stucceren en verven is het ook mogelijk om de plantenbak te laten groeien met siergrassen of andere tuinplanten. In dat geval is het aan te raden om zorgvuldig te kijken naar de afwatering van de plantenbak. Als het water niet kan ontsnappen, kunnen de wortels van de planten uitdrogen of rottend worden. Het aanbrengen van een afwateringssysteem – bijvoorbeeld met een bodemrooster of buis – kan hierbij helpen om dit probleem te voorkomen.

Aanvullende tips en overwegingen

Bij het metselen van een plantenbak zijn er nog een paar aanvullende tips en overwegingen van belang. Ten eerste is het aan te raden om vooral tijdens het beginstadium te controleren of alles waterpas is en of de blokken op de juiste manier zijn afgestuurd. Dit voorkomt later problemen zoals scheuren of kromtrekken.

Ten tweede is het belangrijk om rekening te houden met de toekomstige onderhoudsbehoefte van de plantenbak. Een goed gemetselde en gestuccerde plantenbak vereist weinig onderhoud, maar het is wel verstandig om regelmatig te controleren of er geen scheuren ontstaan of of de mortel loskomt.

Ten slotte is het aan te raden om bij twijfel advies in te winnen bij een ervaren klusser of bouwprofessional. Vooral bij grotere of complexere projecten is het verstandig om er zeker van te zijn dat alle technische aspecten correct worden toegepast.

Conclusie

Het metselen van een plantenbak is een betrouwbare en duurzame manier om een groene accent te creëren in de tuin. Door aandacht te besteden aan het uitzetten van de vorm, de fundering, het metselen en de afwerking, kan een plantenbak worden gemaakt die zowel functioneel als visueel aantrekkelijk is. Het is belangrijk om tijdens het proces te controleren of alles waterpas is, om scheuren of kromtrekkingen te voorkomen. Bovendien is het aan te raden om extra maatregelen te nemen, zoals het leggen van een worteldoek of het aanbrengen van een afwateringssysteem, om het onderhoud te minimaliseren en de levensduur van de plantenbak te verlengen.

Een goed gemetselde plantenbak kan jaren meegaan, mits het juiste bouwproces en de juiste materialen worden gebruikt. Door de aanbevolen stappen te volgen en eventueel professioneel advies in te winnen, is het mogelijk om een plantenbak te bouwen die niet alleen duurzaam is, maar ook een waardevolle toevoeging wordt aan de tuin.