Stabiele fundering bij het werken met stapelblokken: een essentiële basis voor duurzame constructies

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij het aanleggen van constructies zoals een verhoogde border, een tuinmuurtje of een bloembak met stapelblokken is het van essentieel belang om aandacht te besteden aan de fundering. Betonstaafwerk zoals stapelblokken is zwaar en vereist een stevige onderbouw om stabiliteit en duurzaamheid te garanderen. De fundering speelt niet alleen een rol bij de stevigheid van de constructie, maar ook bij het voorkomen van verzakkingen, scheefstand en mogelijke schade. In dit artikel worden de stappen, materialen en aanbevelingen voor het aanleggen van een goede fundering bij stapelblokken uitgebreid toegelicht, met nadruk op praktische toepassing en technische details.

Waarom een goede fundering nodig is

Stapelblokken zijn zware betonelementen die, bij het opstapelen, behoorlijk veel gewicht kunnen opleveren. Een onvoldoende fundering zorgt ervoor dat dit gewicht niet gelijkmatig wordt verdeeld over de ondergrond. Hierdoor kunnen de blokken verschuiven, scheef gaan staan of volledig verzakken. Dit geldt vooral in vochtige of zachte grond, waarin de ondergrond minder stevig is. Bovendien helpt een goede fundering bij het behouden van de waterpasstand van de constructie, wat essentieel is voor een esthetisch en technisch correct resultaat.

De keuze van de fundering hangt af van de hoogte van de constructie. Voor lage constructies, zoals een verhoogde border tot 45 cm hoogte, is een opsluitband als fundering vaak voldoende. Voor hogere constructies, bijvoorbeeld boven de 50 cm, is het aan te raden om een extra laag cement onder de opsluitband aan te brengen. Dit zorgt voor extra stevigheid en stabiliteit.

Uitvoering van de fundering: stappen en tips

Het aanleggen van een fundering bij stapelblokken is een systematische klus die bestaat uit meerdere stappen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste fasen, waarbij rekening wordt gehouden met het type en de hoogte van de constructie.

Stap 1: Uitzetten van de maten

Voordat er met de fundering wordt begonnen, dient de constructie eerst uitgezet te worden. Dit kan op verschillende manieren: door het opmeten en aangeven van contouren met lijntjes of door direct te tekenen op de grond. Het is belangrijk om de afmetingen nauwkeurig te bepalen, aangezien een onnauwkeurige uitvoering invloed heeft op de stabiliteit van de fundering.

Stap 2: Uitgraven van de grond

Nadat de contouren zijn uitgezet, kan het uitgraven van de grond beginnen. De uitgraving moet ongeveer 10 centimeter lager liggen dan het naastgelegen maaiveld, zoals een terras of pad. Dit zorgt voor een voldoende diepe fundering en voorkomt dat de constructie in de loop van de tijd opnieuw moet worden afgestemd op het maaiveld.

Stap 3: Aanleggen van de fundering

De fundering bestaat doorgaans uit betonnen opsluitbanden van 5x15x100 centimeter. Deze worden plat op de grond gelegd en moeten waterpas staan. Bij hogere constructies (boven de 50 centimeter) is het aan te raden om cement aan het zand onder de opsluitbanden toe te voegen. Dit zorgt voor extra stabiliteit en voorkomt eventuele verzakkingen.

Het zandbed waarop de fundering ligt, dient goed aangestampt te worden met een trilplaat of handstamper. Dit zorgt voor een homogene ondergrond en vermindert het risico op verplaatsing van de fundering.

Stap 4: Plaatsing en verlijmen van de eerste laag

Nadat de fundering is gelegd, kan het plaatsen van de eerste laag stapelblokken beginnen. Het is belangrijk om hierbij gebruik te maken van een waterpas om te controleren of de blokken horizontaal en verticaal staan.

De blokken kunnen op de fundering vastgezet worden met steenlijm of metselspecie. Steenlijm is ideaal voor kleinere projecten, zoals bloembakken of lage borders. Het is makkelijk aan te brengen met een kitpistool en creëert een sterke verbinding. Voor grotere of zwaardere constructies is metselspecie een betere keuze. Deze wordt gemaakt door cement, zand en water in de juiste verhouding te mengen en gelijkmatig tussen de blokken aan te brengen.

Na het aanbrengen van de lijm of metselspecie dient elke laag droog te worden voordat de volgende laag kan worden geplaatst. Dit zorgt voor een stevige verbinding en voorkomt scheurtjes of losse blokken. Tijdens het bouwen is het verstandig om regelmatig te controleren of de blokken recht staan, wat gemakkelijk te doen is met een waterpas.

Stap 5: Halfsteens stapelen

De tweede en latere lagen van de stapelblokken worden halfsteens geplaatst. Dit betekent dat elk blok op de helft van het blok hieronder ligt. Deze manier van stapelen zorgt voor extra stevigheid en een esthetisch aantrekkelijk resultaat. Ondertussen worden de blokken vastgezet met lijm of kit, waarbij de naden zo klein mogelijk gehouden worden om een nette afwerking te verkrijgen.

Stap 6: Afwerking

Nadat de constructie is voltooid, kan de afwerking beginnen. Dit omvat het opvullen van de ruimtes tussen de blokken en eventueel het straatwerk met zand of grind. Daarnaast kunnen de bovenranden van de constructie afgedekt worden met betonnen afdekbanden. Deze zorgen niet alleen voor een mooi uiterlijk, maar ook voor extra bescherming tegen weersinvloeden.

Bij de inlegging van de binnenzijde van bijvoorbeeld een bloembak, is het ook mogelijk om een extra laag te verwerken, zoals een geotextiel of een vullingsmateriaal, om waterafvoer te faciliteren en schade door overstroming te voorkomen.

Aanbevelingen en tips voor de uitzet en uitvoering

Bij het aanleggen van een fundering met stapelblokken zijn er een aantal aanbevelingen en tips die het proces vergemakkelijken en het resultaat verbeteren:

Hoekverbindingen: Bij het maken van hoeken is het aan te raden om L-vormige hoekverbindingen te gebruiken. Deze zijn makkelijk in te passen en voorkomen het snijden van blokken, wat tijd bespaart en een stijve hoek garandeert.
Lengte en breedte: Het is verstandig om de afmetingen van de constructie zo veel mogelijk aan te sluiten op de afmetingen van de stapelblokken. Bijvoorbeeld bij een border van 60 cm breed kan gebruik gemaakt worden van 60 cm brede blokken, wat het werken aanzienlijk vereenvoudigt.
Lijm of metselspecie kiezen: De keuze tussen steenlijm en metselspecie hangt af van het project. Steenlijm is geschikt voor kleinere en lichtere projecten, terwijl metselspecie betere stabiliteit biedt bij zwaardere constructies.
Waterpas controleren: Het gebruik van een waterpas tijdens het bouwen is essentieel om een correcte waterpasstand en horizontale lijnen te garanderen. Regelmatig controleren voorkomt scheefstanden en zorgt voor een professioneel resultaat.
Afwerking en bescherming: Zorg dat de buitenrand van de constructie goed afgedekt wordt met afdekbanden of een afwerkmateriaal. Dit zorgt niet alleen voor een mooi uiterlijk, maar ook voor extra bescherming tegen regen, vorst en zon.

Conclusie

Een goede fundering bij het werken met stapelblokken is essentieel voor de stabiliteit en duurzaamheid van de constructie. Zowel de uitvoering van de fundering als het stapelen van de blokken moet nauwkeurig en met aandacht voor detail worden uitgevoerd. Door rekening te houden met de hoogte van de constructie, het gebruik van het juiste materiaal en het toepassen van technieken zoals halfsteens stapelen, wordt een betrouwbaar en duurzaam resultaat gegarandeerd. Voor beginners is het verstandig om de instructies van betrouwbaarere bronnen nauwkeurig te volgen en eventueel hulp in te huren bij complexere projecten. Zo kan de constructie jarenlang blijven functioneren en een esthetisch aantrekkelijk element vormen in de tuin of bij het huis.