Het juiste zand kiezen voor een stevige fundering

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij de bouw of renovatie van een woning of gebouw speelt de fundering een cruciale rol. Zij vormt de basis van het gehele constructieproject en zorgt ervoor dat het gebouw stevig en duurzaam op de ondergrond staat. In Nederland wordt vaak zand gebruikt als funderingsmateriaal. Echter, niet alle zandsoorten zijn even geschikt voor deze toepassing. De keuze van het juiste zand hangt af van factoren zoals de draagkracht van de bodem, de belasting van het gebouw en de gewenste stabiliteit. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de verschillende zandsoorten die geschikt zijn voor fundering, hun eigenschappen, en de belangrijkste bouwtechnieken die daarbij van toepassing zijn.

Eigenschappen van zand als fundering

Zand wordt vaak gekozen als funderingsmateriaal vanwege zijn goede drainerende eigenschappen en het vermogen om goed te worden verdicht. Deze eigenschappen zorgen voor een solide basis die goed bestand is tegen belasting. Echter, niet elk zand is automatisch geschikt voor gebruik als fundering. De geschiktheid hangt onder andere af van de samenstelling en de droogtegraad van het zand.

Een belangrijk kenmerk van zand is dat het relatief makkelijk in te verdichten is. Dit is van groot belang bij het realiseren van een stevige fundering, omdat verdicht zand een betere draagkracht biedt. Bovendien heeft zand een natuurlijke doorlaatbaarheid voor water. Dit betekent dat water makkelijker kan ontsnappen naar de omgeving, wat helpt bij het voorkomen van verzakkingen en scheuren in het gebouw.

Toch zijn er ook beperkingen. Bijvoorbeeld, in zandgronden die nat zijn of die in gebieden liggen met veel grondwater, kan de stabiliteit van de fundering in het verloop van de tijd afnemen. Daarom is het belangrijk om in zo’n geval extra maatregelen te nemen, zoals grondversteviging of het gebruik van paalfunderingen.

Welk zand is geschikt voor fundering?

Niet alle zandsoorten zijn even geschikt voor gebruik als fundering. De volgende zandsoorten worden vaak overwogen bij het realiseren van een zandfundering:

1. Ophoogzand (of funderingszand)

Ophoogzand, ook wel bekend als funderingszand, is een veelgebruikte optie voor het ophogen van oppervlakten, zoals tuinen, bouwterreinen of terrassen. Het is een soort zand dat dicht pakking biedt, maar tegelijkertijd goed doorlaatbaar is. Daarnaast heeft het een voldoende draagvermogen om het geschikt te maken voor diverse funderingsdoeleinden. Ophoogzand hoeft niet aan zeer strikte kwaliteitseisen te voldoen, wat betekent dat bijna alle natuurlijke zandsoorten in aanmerking komen voor gebruik als funderingszand.

Een voordeel van ophoogzand is dat het goed prijs-kwaliteitsverhouding biedt. Het is beschikbaar in diverse hoeveelheden, zoals in zakken van 25 kg of in big bags van 0,5 of 1 kubieke meter. Dit maakt het geschikt voor zowel kleinere projecten, zoals het ophogen van een terras, als grotere projecten zoals de realisatie van een fundering voor een woning.

2. Vulzand

Vulzand is een andere veelgebruikte term voor zand dat wordt gebruikt voor opvulling of aanvullen van oppervlakten. Het is niet gezeefd, wat betekent dat er kleine steentjes of leem in kunnen zitten. Voor funderingsdoeleinden is dit geen nadeel, aangezien het in de ondergrond ook van alles aanwezig kan zijn. Bovendien is vulzand schoon en prijzig, wat het een aantrekkelijke optie maakt voor fundering.

Vulzand is dus vergelijkbaar met ophoogzand en wordt vaak door bouwbedrijven gebruikt als funderingsmateriaal. Het is echter niet geschikt voor toepassingen zoals straatwerk of drainerende toepassingen, waarbij gezeefd zand wordt verlangd.

3. Droog zand

Droog zand is een zandsoort die weinig tot geen vocht bevat. Het is een goede keuze voor fundering in droge omgevingen, waarbij de kans op verzakkingen of vochtaanval gering is. Droog zand heeft een goede draagkracht en is makkelijk in te verdichten, waardoor het een betrouwbare fundering vormt.

Een nadeel van droog zand is dat het in natte omgevingen minder stabiel kan zijn. Daarom is het belangrijk om bij natte bodems extra maatregelen te nemen, zoals verdichting of het gebruik van een betonplaat of paalfundering.

4. Zandige klei

Zandige klei is een mengsel van zand en klei. Het heeft iets mindere drainerende eigenschappen dan puur zand, maar biedt wel een betere stevigheid. Het is een geschikte optie voor fundering wanneer de bodem niet volledig bestaat uit puur zand.

Een belangrijk voordeel van zandige klei is dat het relatief goed te verdichten is. Echter, omdat het een bepaalde hoeveelheid klei bevat, is het gevoeliger voor vocht dan puur zand. Dit betekent dat het belangrijk is om de juiste bouwtechnieken toe te passen om verzakkingen en scheuren te voorkomen.

Bouwtechnieken voor fundering op zand

De keuze van de juiste bouwtechniek is even belangrijk als de keuze van het juiste zand. Aan de hand van de eigenschappen van de bodem en de belasting van het gebouw kunnen verschillende funderingsmethoden worden overwogen:

1. Paalfundering

Een paalfundering is een geschikte keuze wanneer het zand niet voldoende draagkracht biedt. De palen worden in de grond geheid of geschroefd, zodat de belasting van het gebouw kan worden overgedragen op diepere, stevigere lagen. Deze methode is vaak toegepast in gebieden met zachte of losse zandgronden.

2. Voetenplaat (of betonplaat)

Wanneer het zand goed is verdicht en voldoende draagkracht heeft, kan een voetenplaat of betonplaat worden gebruikt. Deze fundering verdeelt de belasting van het gebouw over een groter oppervlak, wat helpt bij het voorkomen van verzakkingen.

3. Strokenfundering

Een strokenfundering bestaat uit stroken beton die worden geplaatst op de fundering. Deze methode is geschikt voor lichtere gebouwen en wordt vaak gebruikt bij woningen en schuren.

4. Schroefpalen

Schroefpalen worden vaak gebruikt wanneer de bodem niet voldoende draagkracht heeft. De palen worden in de grond geschroefd en zorgen voor extra stabiliteit. Deze methode is geschikt voor zandgronden die moeilijk te verdichten zijn.

Grondonderzoek en funderingsadvies

Voor het kiezen van het juiste zand en de juiste bouwtechniek is het belangrijk om eerst een grondonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek geeft inzicht in de eigenschappen van de bodem, zoals de draagkracht, de vochtigheid en de stabiliteit. Op basis van deze informatie kan worden bepaald of extra maatregelen nodig zijn, zoals grondversteviging of het gebruik van paalfunderingen.

Grondverstevigingstechnieken zoals groutinjectie of bodeminjectie kunnen worden toegepast om de draagkracht van de bodem te vergroten. Deze technieken zijn vaak noodzakelijk wanneer de bodem niet voldoende stevig is voor een zandfundering.

Bovendien is het belangrijk om funderingsadvies in te houden. Bouwprofessionals of grondverstevigingsbedrijven kunnen hierbij helpen bij het kiezen van het juiste zand, het bepalen van de juiste bouwtechniek en het nemen van extra maatregelen indien nodig.

Conclusie

Het kiezen van het juiste zand voor een fundering is van groot belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Zandsoorten zoals ophoogzand, vulzand, droog zand en zandige klei kunnen geschikt zijn, afhankelijk van de eigenschappen van de bodem en de belasting van het gebouw. Bovendien zijn er verschillende bouwtechnieken die kunnen worden toegepast, zoals paalfundering, voetenplaat of strokenfundering. Het is essentieel om eerst een grondonderzoek uit te voeren en funderingsadvies in te houden om eventuele problemen in de toekomst te voorkomen. Door het juiste zand en de juiste bouwtechniek te kiezen, kan een betrouwbare en duurzame fundering worden gerealiseerd.

Bronnen

zand