Zand onder fundering wegzakken: oorzaken, oplossingen en voorkomende maatregelen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij woningbouw en tuinontwikkeling is het probleem van verzakking van zand onder de fundering niet zeldzaam. Dit fenomeen kan leiden tot ongelijke vloeren, lekken in de ondergrond, en zelfs levensgevaarlijke situaties. In dit artikel worden de oorzaken van zandverzakking, mogelijke oplossingen en voorkomende maatregelen besproken, grotendeels gebaseerd op ervaringen en aanbevelingen uit betrouwbare bronnen in de bouwsector.

Oorzaken van zandverzakking onder fundering

1. Waterdoorstroming en wegspoeling

Een veelvoorkomende oorzaak van verzakking is waterdoorstroming. Als regenwater of afvoerwater niet correct wordt afgevoerd, kan het zand onder de bestrating of fundering wegspoelen. Dit is vooral een probleem op zachte of veengebieden. Zandspoeling kan snel leiden tot holtes onder de fundering en verharding, waardoor de bestrating of vloeren ongelijk komen te zitten.

Het gebruik van te dun zandbed is ook een bekende oorzaak. Een zandbed van minder dan 10 cm is niet voldoende om de stenen of tegels goed te ondersteunen. Hierdoor kan de ondergrond omhoog komen en ongelijke verzakking optreden. Ook wormen kunnen hierbij een rol spelen; in een te dun zandbed kunnen wormen hun voedsel niet voldoende vinden, maar hun gangen maken de ondergrond instabiel.

2. Onvoldoende verdichte ondergrond

Een te lichte of onvoldoende verdichte ondergrond maakt de bestrating kwetsbaar voor slijtage en verzakking. Dit komt vaak voor bij oprijlaan, waar auto’s herhaaldelijk over hetzelfde stuk rijden. Hierdoor ontstaat spoorvorming en kunnen kieren ontstaan. Bij gebrek aan kantopsluiting of een goede verdichting is de bestrating niet in staat om piekbelastingen te weerstaan.

3. Lekkende riolering of regenpijp

Een verbroken of lekkende regenpijp kan ervoor zorgen dat het zand onder de fundering spoelt in de afvoer. Dit is niet zelden de oorzaak van verzakking dicht bij het huis. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om de riolering en afvoer te controleren en eventueel een meeschuivende pijp aan te brengen om verdere schade te voorkomen.

4. Ongelijke verdichting en onstabiliteit in de ondergrond

Als de ondergrond niet gelijk is verdicht, kan dit leiden tot ongelijke verzakking. In zachte of veengrond ontstaat vaak een kruipruimte onder de fundering, waarin zand spoelt en verdwijnt. Dit zorgt ervoor dat de bestrating dicht bij de woning wegzakt, zoals vaak gemeld in klusforums en tuincursussen.

Oplossingen voor zandverzakking

1. Gegalvaniseerde stalenplaten

Een bewezen oplossing voor het probleem van zandverzakking is het gebruik van gegalvaniseerde stalenplaten, vaak gemaakt van Aluzink of vergelijkbare materialen. Deze platen worden langs de fundering geplaatst om de ondergrond te stabiliseren en verder wegzakken van zand te voorkomen. De platen worden in een smalle, diepe geul geplaatst, waarbij de bovenkant afgepeurd of gekitt wordt. Deze methode is goedkoop, effectief en vaak toepasbaar bij zowel straatwerk als tuin- en terrasverzakking.

2. Wegendoek en grotten

Het gebruik van wegendoek onder het zandbed helpt om het zand van de ondergrond te scheiden. Wegendoek is waterdoorlatend, zodat het regenwater kan wegtrekken, maar het zand niet verder spoelt. Dit zorgt voor een stabielere ondergrond. Ook het aanbrengen van grotten of waterdoorlatende vliesen langs de fundering kan helpen om zandspoeling te voorkomen.

3. Verharding onder afschot

Een correct aangelegde verharding met een afvoer naar de tuin of afvoergoot zorgt ervoor dat het regenwater niet blijft liggen. Een helling van minstens 1 cm per meter is aan te raden. Dit voorkomt wateropstapeling, wat op de lange termijn kan leiden tot verder wegzakken van de bestrating.

4. Goede ondergrond voorbereiding

Een goed aangelegde ondergrond bestaat uit een dikke laag brekerzand of straatzand, eventueel met een onderlaag van steenpuin. Deze materialen zorgen ervoor dat het water snel wegzakt en de ondergrond goed verdicht. Een te dun zandbed (minder dan 15 cm) is niet aan te raden, aangezien het zand niet voldoende ondersteuning biedt en de bestrating snel kan verzakken.

5. Voegmortel en afvoermaatregelen

Het gebruik van bestratingsvoegmortel helpt om het zand te voorkomen dat tussen de stenen kan wegspoelen. Ook het herstellen van de regenwaterafvoer en het plaatsen van meeschuivende pijpen is een effectieve manier om verdere verzakking te voorkomen. In gevallen waarin er gaten zijn in de ondergrond, is het aan te raden om een gronddoek aan te brengen langs de fundering.

Voorkomende maatregelen

1. Correcte verdichting

Zorg voor een gelijkmatige verdichting van de ondergrond. Dit is vooral belangrijk bij zachte grond, veengebieden en bij oprijlaan. Een onvoldoende verdichte basis kan leiden tot spoorvorming, kieren en ongelijke verzakking.

2. Goede afvoer

Een correcte afvoer van regenwater is essentieel. Zorg ervoor dat de bestrating onder afschot is aangelegd en dat er geen water blijft stilstaan. Een goede ondergrond met brekerzand en steenpuin zorgt ervoor dat het water snel wegzakt.

3. Zandbed dik genoeg

Het zandbed dient minimaal 15 cm dik te zijn. Een te dun zandbed maakt de bestrating kwetsbaar voor verder wegzakken. Ook wormen kunnen hierin gangen vormen, wat de structuur verder destabiliseert.

4. Verlichting en mossen

Een goed aangelegde bestrating met goede afvoer en zandlaag zorgt ervoor dat de verharding vlot kan opdrogen. Hierdoor ontstaat er minder snel mossen- of algenaanslag.

Conclusie

Zandverzakking onder de fundering is een veelvoorkomend probleem in de bouwsector en kan leiden tot levensgevaarlijke situaties, ongelijke vloeren en schade aan de bestrating. De oorzaken zijn diverse, variërend van waterdoorstroming tot onvoldoende verdichte ondergrond. De oplossingen zijn echter meestal bekend en goed toepasbaar, zoals het gebruik van gegalvaniseerde stalenplaten, wegendoek, correcte afvoer en een dik genoeg zandbed. Door deze maatregelen te nemen, kan zandverzakking effectief voorkomen worden en wordt de levensduur van de bestrating en fundering verlengd.

Bronnen

zand
zakt