Fundering van een bouwwerk: Soorten, keuzes en eisen in de praktijk

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

De fundering van een gebouw vormt de basis van elke constructie en speelt een cruciale rol in de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het gehele project. Zowel in de woningbouw als in de industriële constructie is het kiezen van de juiste fundering een essentieel onderdeel van het bouwproces. In dit artikel worden de verschillende funderingstypen, de factoren die bepalend zijn bij de keuze en de eisen uit het Bouwbesluit besproken, met een nadruk op praktische toepassing en relevante informatie voor zowel woningeigenaren, bouwprofessionals en zelfbouwers.

Wat is een fundering?

Een fundering is het constructiedeel van een gebouw dat ervoor zorgt dat de belasting van het bouwwerk gelijkmatig wordt overgedragen op de draagkrachtige ondergrond. Hierdoor wordt voorkomen dat het gebouw verzakt, kantelt of scheurt. Volgens de Bouwencyclopedie is de fundering essentieel voor de stabiliteit van het bouwwerk, aangezien hij zorgt voor een gelijke verdeling van het gewicht van muren, vloeren, daken en eventueel inventaris over de bodem. In Nederland, waar de ondergrond vaak zacht en nat is, is een goed ontworpen fundering extra belangrijk.

De keuze van het juiste funderingstype hangt af van meerdere factoren, zoals de bodemgesteldheid, het gewicht van het bouwwerk en de bouwtechnische eisen. De fundering moet in staat zijn om de belasting van de constructie aan te kunnen en tegelijkertijd bestand zijn tegen omgevingsinvloeden zoals grondwater, vorst, droogte en biologische aantastingen.

Soorten funderingen

Er zijn verschillende soorten funderingen, die elk geschikt zijn voor bepaalde situaties. De keuze hangt af van de draagkracht van de grond, het type constructie en economische overwegingen. Enkele veelvoorkomende funderingstypen zijn:

Fundering op staal

Een fundering op staal wordt toegepast wanneer de draagkrachtige grondlaag zich dicht onder het maaiveld bevindt, meestal op een diepte van ongeveer 80 tot 100 cm. Deze fundering bestaat uit een plat funderingselement dat direct op de draagkrachtige grond wordt aangebracht. In het oostelijke deel van Nederland, waar vaak zandgronden voorkomen, is dit een veelgebruikte methode. De term “op staal” verwijst niet naar het metaal staal, maar naar het Oudgermaanse woord voor “stand” of “rusten op”.

Voorwaarde voor het gebruik van een fundering op staal is dat de grond voldoende draagkracht heeft. Soms is het nodig om de bovengrond te verbeteren, bijvoorbeeld door het afgraven en vervangen door zand of door middel van verdichtingstechnieken. Deze methode is economisch en technisch eenvoudig, waardoor hij vaak wordt gekozen in kleinere bouwprojecten of wanneer de bodem gunstig is.

Strokenfundering

De strokenfundering bestaat uit lange, smalle stroken beton die onder de dragende muren worden aangebracht. Deze fundering is vaak te zien bij lichte tot middelzware gebouwen en wordt gemaakt van gewapend beton. De breedte van de stroken varieert afhankelijk van de belasting die de muren moeten dragen. Bijvoorbeeld, een brede muur vereist een bredere ondersteuning dan een smalle binnenmuur.

Deze methode is geschikt voor situaties waarin de draagkrachtige grond op enige diepte ligt, maar niet zo diep dat een paalfundering nodig is. De strokenfundering is een robuuste oplossing die goed werkt in combinatie met fundering op staal.

Poerfundering

Een poerfundering bestaat uit betonnen pilaren onder het bouwwerk en is geschikt voor puntlasten vanuit de bovenbouw. Deze fundering wordt vaak gebruikt bij kleinere constructies zoals schuurtjes, tuinhuizen of bij uitbreidingen van bestaande gebouwen. De poerfundering biedt een gerichte ondersteuning en is een efficiënte oplossing voor lichte belastingen.

Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt een dikke, platte betonnen plaat onder het gehele bouwwerk aangebracht. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige grond te diep ligt of bij ongelijke ondergrond, zoals in gebieden met veen of moerasgronden. De plaat zorgt voor een gelijkmatige verdeling van het gewicht van het gebouw en biedt extra stabiliteit. Deze fundering is vaak te zien bij zware constructies of in gebieden waar de bodem weinig draagkracht heeft.

Paalfundering

Een paalfundering wordt toegepast wanneer de draagkrachtige grondlaag zich ver onder het maaiveld bevindt. In dat geval worden betonnen of stalen palen in de grond gedreven tot aan een stabiele laag. Deze methode is technisch complex en wordt vooral gebruikt bij zware of grote bouwwerken, zoals industriële complexen of appartementengebouwen. De paalfundering biedt extra ondersteuning en is geschikt voor zware belastingen.

Schroeffundering

De schroeffundering is een moderne en flexibele oplossing die in recente bouwprojecten steeds vaker wordt toegepast. Deze fundering bestaat uit gespecialiseerde stalen palen die met een speciale machine in de grond worden gedraaid. Deze methode vereist weinig graafwerkzaamheden en is daarom milieuvriendelijk en geschikt voor gebruik in bebouwde omgevingen. Schroeffunderingen worden vaak gebruikt bij verandazen, poolhouses of uitbreidingen van woningen.

De schroeffundering is geschikt voor verschillende grondsoorten en biedt een snelle, efficiënte oplossing. Volgens het Bouwbesluit moet deze fundering wel voldoen aan strikte eisen op het gebied van stabiliteit, veiligheid en waterhuishouding. Daarom is het aan te raden om een professional in te schakelen bij het plaatsen van een schroeffundering.

Keuze van fundering: factoren en overwegingen

De keuze van het juiste funderingstype is een belangrijk besluit dat invloed heeft op de duurzaamheid, veiligheid en kosten van een bouwproject. Bij de keuze van een fundering zijn de volgende factoren bepalend:

Bodemgesteldheid: De soort grond (klei, zand, veen) en de draagkracht ervan bepalen welk type fundering het meest geschikt is. Zachte grond vereist vaak een diepere fundering, zoals paalfundering of plaatfundering.
Gewicht van het bouwwerk: Zware constructies vereisen een stevige en robuuste fundering. De belasting van muren, vloeren, daken en eventueel inventaris moet correct worden overgedragen op de ondergrond.
Lokale omstandigheden: Factoren zoals grondwaterpeil, klimaat en eventuele bouwbeperkingen in bebouwde omgevingen spelen een rol in de keuze van de fundering.
Economische overwegingen: De kosten van de fundering zijn afhankelijk van het type, de benodigde materialen en de werkzaamheden. Het is daarom belangrijk om een balans te vinden tussen kosten en kwaliteit.

Professionele advies is hierbij aan te raden. Een aannemer of funderingsspecialist kan uitleggen welke fundering het meest geschikt is voor het specifieke bouwproject. Dit voorkomt mogelijke problemen in de toekomst en zorgt voor een veilige en stabiele basis voor het bouwwerk.

Eisen uit het Bouwbesluit

Volgens het Bouwbesluit moeten funderingen voldoen aan strikte eisen op het gebied van stabiliteit, veiligheid en waterhuishouding. De fundering moet sterk genoeg zijn om het gewicht van het bouwwerk te dragen en bestand zijn tegen omgevingsinvloeden. Daarnaast moet het ontwerp en de uitvoering van de fundering conform de geldende bouwnormen zijn.

Het Bouwbesluit schrijft verder voor dat de fundering moet worden ontworpen en uitgevoerd door een vakman met de juiste kennis en ervaring. Dit betekent dat het plaatsen van een fundering niet eenvoudig is en vakmanschap vereist. Het gebruik van zware machines of het plaatsen van complexe funderingstypen zoals paalfunderingen of plaatfunderingen is daarom meestal aan te raden over te laten aan professionals.

Conclusie

De fundering vormt de basis van elk bouwwerk en speelt een cruciale rol in de stabiliteit en duurzaamheid van het gehele project. De keuze van het juiste funderingstype is afhankelijk van meerdere factoren, waaronder de bodemgesteldheid, het gewicht van het bouwwerk en de lokale omstandigheden. Er zijn verschillende funderingstypen beschikbaar, elk met hun eigen voor- en nadelen.

Het is belangrijk om bij de keuze van een fundering professioneel advies in te winnen en ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen uit het Bouwbesluit. Door een goed ontworpen en uitgevoerde fundering te kiezen, zorgt men voor een veilige, stabiele en duurzame basis voor het bouwwerk.

Bronnen

bouw