De juiste diepte van een fundering: factoren, bouwvoorschriften en praktische toepassing

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de onmisbare basis van elk bouwwerk. De diepte van de fundering speelt een sleutelrol in de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw of aanbouw. In de bouwsector is het van essentieel belang om de juiste diepte vast te stellen, omdat een ondiepe of ongeschikte fundering kan leiden tot verzakkingen, scheuren in muren en vochtproblemen. In dit artikel worden de belangrijkste factoren besproken die bepalen hoe diep een fundering moet zijn, zoals bodemgesteldheid, belasting, grondwaterstand en klimatologische omstandigheden. Daarnaast worden wettelijke eisen en praktische richtlijnen voor verschillende situaties behandeld, zoals het aanleggen van een fundering voor een aanbouw of een woning op zandgrond.

Belang van een juiste funderingsdiepte

Een fundering dient als ondersteuning voor het gehele bouwwerk en moet het gewicht ervan gelijkmatig overbrengen op de ondergrond. De fundering moet daarbij worden gelegd op vaste grond en op een diepte die ervoor zorgt dat de constructie niet onderhevig is aan de negatieve effecten van krimp, uitzetting of vorst. In Nederland zijn er diverse bouwvoorschriften en richtlijnen die de minimale diepte bepalen, afhankelijk van de situatie en het type constructie.

Fundering en vorstvrijheid

Een van de belangrijkste aandachtspunten bij het bepalen van de diepte van een fundering is de vorstvrijheid. De fundering moet diep genoeg liggen zodat de grond niet bevroren kan worden tijdens de winter. In Nederland is de vorstgrens in de regel tussen 60 en 80 centimeter onder het maaiveld. Hierdoor is de minimale aanbevolen diepte van een fundering 60 tot 80 centimeter. Bij sommige bouwvoorschriften is zelfs sprake van een minimum van 80 centimeter, vooral in gebieden met strenge winters of bij zandgrond.

Bij funderingen op staal wordt vaak rekening gehouden met een diepte van circa 80 centimeter beneden het maaiveld. Deze diepte zorgt ervoor dat de fundering voorbij de vorstgrens ligt en er geen schade kan ontstaan door uitzetting van de grond. In uitzonderlijke gevallen, zoals bij extreme vorstdagen, is het mogelijk dat de vorst nog dieper in de grond doordringt. Daarom is het belangrijk om de fundering zodanig te leggen dat deze niet onderhevig is aan deze risico’s.

Bodemgesteldheid en funderingsdiepte

De aard van de ondergrond is van vitaal belang bij het bepalen van de benodigde diepte van een fundering. Zachte, instabiele grond zoals veen of zachte klei vereist vaak diepere funderingen dan harde, stabiele grond zoals zand of leem. Dit komt doordat zachte grond meer kans loopt op verzakking of verschuiving, waardoor de fundering minder effectief is.

Bij leemgrond moet bijvoorbeeld rekening worden gehouden met het feit dat deze grond zich kan krimpen of uitzetten bij droge of natte periodes. Dit maakt de grond minder betrouwbaar, wat betekent dat de fundering dieper moet worden aangelegd om stabiliteit te garanderen. Bij veengrond is de situatie nog precairder, omdat deze grond vaak onstabiel is en niet voldoende draagvermogen biedt. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om andere funderingstechnieken te overwegen, zoals fundering op palen of een diepere fundering met extra stabilisatie.

Zandgrond daarentegen is vaak een stabiele en droogere grondsoort. Op zandgrond is een funderingsdiepte van ongeveer 60 tot 80 centimeter in de meeste gevallen voldoende. Hierdoor is het mogelijk om een betere balans te vinden tussen constructiekosten en stabiliteit. Ook wordt aangeraden om bij zandgrond rekening te houden met de eventuele aanwezigheid van grondwater.

Belasting van de constructie

De belasting die de fundering moet dragen beïnvloedt ook direct de vereiste diepte. Voor lichtere constructies, zoals een woonhuis of een aanbouw, is een minder diepe fundering vaak voldoende. Voor zwaardere constructies, zoals industriegebouwen of appartementen, is een diepere fundering nodig om de belasting adequaat te ondersteunen.

In de praktijk wordt vaak een vuistregel gehanteerd: de breedte van de fundering moet 2,5 tot 3 keer de breedte van de muur zijn. Voor een enkele muur is dit circa 70 tot 90 centimeter. De diepte van de fundering hangt dan af van de belasting en de stabiliteit van de ondergrond.

Grondwaterstand en funderingsdiepte

De hoogte van het grondwater kan ook een grote invloed hebben op de benodigde diepte van de fundering. Wanneer het grondwater dicht bij het maaiveld ligt, kan dit problemen veroorzaken, zoals verzakking, erosie of vochtaanval. In dergelijke gevallen is het vaak noodzakelijk om een diepere fundering aan te leggen om boven de grondwaterstand te komen. Dit zorgt ervoor dat het gebouw of de aanbouw niet in aanraking komt met water, wat verder kan leiden tot schade aan de constructie.

Klimatologische omstandigheden

Extreme klimatologische omstandigheden, zoals vorst of zware regenval, kunnen de benodigde diepte van de fundering beïnvloeden. In regio’s met een koud klimaat is het belangrijk dat de fundering dieper wordt aangelegd om ervoor te zorgen dat de grond niet bevroren kan worden. Dit vermindert de kans op opheffen van de fundering en structurele schade.

Lokale bouwvoorschriften

De wettelijke eisen die gelden voor de diepte van funderingen zijn afhankelijk van de locatie en de soort bouwwerk. In Nederland geldt dat een fundering minimaal 60 centimeter diep moet zijn. Voor sommige situaties, zoals bij zandgrond of bij een aanbouw, is een diepte van 80 centimeter aanbevolen. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met de lokale bouwvoorschriften en eventueel advies in te winnen bij een bouwprofessional of gemeente.

Fundering voor een aanbouw

Bij een aanbouw is een stevige fundering essentieel om de stabiliteit van de gehele constructie te waarborgen. De diepte van de fundering hangt hierbij af van factoren zoals de bodemgesteldheid, de belasting en de wettelijke eisen. In de meeste gevallen is een diepte van 60 tot 80 centimeter beneden het maaiveld aanbevolen. Bij zandgrond kan deze diepte vaak lager liggen, terwijl bij veengrond of instabiele grond een diepere fundering nodig is.

Een aanbouw op leemgrond vereist bijvoorbeeld extra aandacht, omdat deze grond zich kan krimpen of uitzetten bij droge of natte periodes. Dit kan leiden tot scheuren en structurele schade. In dergelijke gevallen is het verstandig om een diepere fundering aan te leggen of andere funderingstechnieken te overwegen, zoals fundering op palen of een geïsoleerde fundering.

Praktische toepassing

Bij het aanleggen van een fundering is het belangrijk om rekening te houden met een aantal praktische aspecten. Het bepalen van de hoekpunten is bijvoorbeeld een essentieel eerste stap. Hierbij worden paaltjes in de grond geslagen, waarna metselkoord wordt gespannen om de funderingssleuf exact langs het touw te kunnen graven. Voor een enkele muur wordt meestal een breedte van 25 centimeter aangehouden, terwijl een spouwmuur een breedte van 40 centimeter vereist. De diepte van de fundering moet minimaal 60 centimeter beneden het maaiveld liggen.

Bij het aanleggen van een fundering op staal worden traditioneel sleuven gegraven tot op circa 80 centimeter beneden het maaiveld. Dit zorgt ervoor dat de fundering voorbij de vorstgrens ligt en er geen schade kan ontstaan. In sommige gevallen, zoals bij extreem koude winters, is het mogelijk dat de vorst nog dieper in de grond doordringt. Daarom is het belangrijk om de fundering zodanig te leggen dat deze niet onderhevig is aan deze risico’s.

Conclusie

De juiste diepte van een fundering is van essentieel belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van een bouwwerk. De diepte moet worden bepaald aan de hand van factoren zoals bodemgesteldheid, belasting, grondwaterstand en klimatologische omstandigheden. In Nederland geldt dat een fundering minimaal 60 centimeter diep moet zijn, terwijl bij zandgrond of bij een aanbouw een diepte van 80 centimeter vaak aanbevolen wordt. Het is belangrijk om rekening te houden met de lokale bouwvoorschriften en eventueel advies in te winnen bij een bouwprofessional of gemeente.

Een correcte funderingsdiepte helpt om verzakkingen, scheuren en vochtproblemen te voorkomen. Daarnaast zorgt het ervoor dat het bouwwerk of de aanbouw stabiel en duurzaam is. Het is daarom verstandig om tijdens het plannen van een bouwproject aandacht te besteden aan de funderingsdiepte en rekening te houden met de relevante factoren.

Bronnen

diep