Transparante funderingsinformatie als basis voor een duurzame vastgoedmarkt

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

De fundering van een gebouw vormt de basis voor de stabiliteit en levensduur van het geheel. In Nederland is de funderingsproblematiek al jarenlang een maatschappelijke kwestie, die op verschillende vlakken effect heeft: op de vastgoedmarkt, op de leefbaarheid van woningen en op de bouwsector. De onvoldoende beschikbaarheid van betrouwbare funderingsinformatie heeft geleid tot onzekerheid bij kopers, verkopers en eigenaren. Dit artikel richt zich op de belangrijkste thema’s rondom funderingsinformatie, met aandacht voor transparantie, preventie, technische herstelmaatregelen en de rol van de overheid.

De noodzaak van transparantie in de vastgoedmarkt

Transparantie van funderingsinformatie is een centrale uitdaging in de huidige vastgoedmarkt. Volgens het advies Goed Gefundeerd van de RLI is het van essentieel belang dat binnen een korte termijn informatie over de funderingsstatus van alle woningen beschikbaar komt via een centrale funderingsdatabase. Deze transparantie is noodzakelijk om zowel kopers als verkopers goed te informeren over eventuele funderingsproblemen. Op dit moment wordt het risico op funderingsschade vaak verborgen gehouden, wat leidt tot ongelijkheid en financiële onzekerheid.

Als funderingsinformatie via een centrale database beschikbaar komt, kan dit zorgen voor een eerlijke prijsvorming op de vastgoedmarkt. Kopers kunnen beter inschatten welke risico’s ze nemen, en verkopers worden gedwongen deze aspecten open te leggen. Dit vermindert de kans dat kopers onbedoeld in hun aankoop schade oplopen die niet voorzien was. Verder kan transparantie ook leiden tot betere voorziening door kopers om eventuele herstelkosten te kunnen opnemen in hun budget.

Verplichte informatie bij verkoop

Een concreet voorstel uit het advies is dat vanaf 2029 het verstrekken van funderingsinformatie bij verkoop of verhuur verplicht moet worden. Dit betekent dat verkopers verplicht zijn om informatie over de staat van de fundering te delen met kopers. Dit verplichte verzoek heeft als doel om alle partijen op gelijke voet te zetten en onzichtbare kosten te voorkomen. Het is een stap richting een eerlijke marktwaarde van woningen, waarin funderingsproblematiek een transparant onderdeel wordt.

Funderingsinformatie als maatschappelijke verantwoordelijkheid

Transparantie is echter niet zonder complicaties. Voor eigenaren van woningen met funderingsproblematiek betekent het verschijnen van de funderingsinformatie een verlies in de marktwaarde van hun woning. Ze worden geconfronteerd met complexe en duurzame herstelmaatregelen, terwijl ze vaak niet voldoende middelen of kennis hebben om hierop in te spelen. Daarom benadrukt het advies dat transparantie altijd gepaard moet gaan met een concreet perspectief op een oplossing.

De overheid moet, naast het creëren van transparantie, ook actief meewerken aan het oplossen van funderingsproblemen. Dit kan door middel van ondersteuning, ontzorging en het ontwikkelen van maatregelen die funderingsherstel financieel haalbaar maken. Alleen door een gezamenlijke inzet van overheden, woningeigenaren en huurders kan de kwaliteit van de woningvoorraad op peil worden gehouden.

Preventie en herstelmaatregelen

Een essentieel aspect van het aanpakken van funderingsproblematiek is het voorkomen van schade. Preventieve maatregelen in de omgeving van gebouwen kunnen het risico op funderingsschade aanzienlijk beperken. Voorbeelden hiervan zijn het reguleren van grondwaterstanden, het monitoren van bodemdaling en het beheersen van klimaatveranderingen die invloed hebben op de ondergrond. Daarom wordt voorgesteld dat gemeenten en waterschappen uiterlijk in 2026 gezamenlijke plannen opstellen voor het voorkomen en beperken van funderingsschade.

Bij nieuwbouw is het eveneens essentieel om funderingsproblematiek vanaf het begin uit te sluiten. Dit betekent dat bouwers verplicht moeten worden om adequate funderingssystemen te gebruiken en om milieu- en klimaatfactoren in hun ontwerp mee te nemen. Door vooraf te anticiperen op mogelijke problemen kan schade voorkomen worden.

Beoordeling van funderingsstatus

Het beoordelen van de funderingsstatus van een gebouw is een complexe klus die uitgevoerd moet worden door gekwalificeerde specialisten. Volgens Deltares is een aanpak nodig die van grof naar fijn werkt. De eerste stap is een brononderzoek, waarbij wordt gekeken naar bouwtekeningen of archiefstukken. Vervolgens kan een schouw van het gebouw boven de grond worden uitgevoerd om eventuele aanduidingen van funderingsproblemen te detecteren. De laatste stap is een volwaardig funderingsonderzoek onder de grond, dat ingrijpend is maar ook essentieel voor een accuraat beeld van de fundering.

Als de fundering niet voldoet, zijn technische maatregelen nodig. Deze maatregelen kunnen variëren van herstel van schade tot het aanbrengen van een nieuwe (paal)fundering. Voor bestaande woningen kan het herstellen van de fundering nodig zijn, terwijl voor nieuwbouw en openbare ruimte preventieve technieken zoals grondwaterbeheer of paalconstructies gebruikt kunnen worden.

Klimaatverandering en funderingsschade

De kwetsbaarheid van funderingen is niet statisch, maar verandert door factoren zoals klimaatverandering, bodemverandering en beleidskeuzes. Op dit moment is er nog weinig vastgelegd over de kwetsbaarheid van funderingen van bestaande gebouwen en hoeveel herstel al is uitgevoerd. Daarom is het essentieel dat er meer kennis en data beschikbaar komen, die de huidige staat van funderingen en hun toekomstige risico’s in kaart brengen.

Deltares benadrukt dat een betere inschatting van funderingsproblematiek nodig is om effectieve maatregelen te nemen. Dit betekent dat er meer onderzoek moet worden gedaan naar het krimp-zwelgedrag van klei, bodemdaling en de effectiviteit van technische herstelmaatregelen. Deze kennis kan zowel voor woningeigenaren als voor overheden dienen als basis voor een duurzame aanpak van funderingsproblematiek.

Het Funderingsloket

Voor woningeigenaren die vragen hebben over de funderingsstatus van hun woning of over herstelmaatregelen, bestaat het Funderingsloket in Rotterdam. Dit is een informatieve en adviseerbare service die gericht is op de beoordeling en herstel van funderingsproblemen. Het loket biedt ondersteuning bij funderingsonderzoek en helpt bij het nemen van beslissingen over herstelmaatregelen. Het Funderingsloket is een voorbeeld van hoe lokale overheden een actieve rol kunnen spelen in het oplossen van funderingsproblematiek.

Samenwerking en toekomstplanning

De aanpak van funderingsproblematiek vraagt om een samenwerking tussen overheden, woningeigenaren en bouwprofessionals. Het is niet voldoende om alleen de verantwoordelijkheid op de eigenaar te leggen, aangezien de kennis en middelen vaak onvoldoende zijn. De overheid moet een actieve rol spelen door middel van ondersteuning, subsidies en beleidsmaatregelen die funderingsherstel mogelijk maken.

Het KCAF (Kenniscentrum Aanpak Funderingsschade) speelt hierin een belangrijke rol. Het centrum voorziet in objectieve en betrouwbare informatie over funderingsproblematiek en de aanpak ervan. Door middel van educatieve cursussen, informatiecampagnes en samenwerking met overheden en professionals draagt het KCAF bij aan het vergroten van kennis en bewustwording rondom funderingsproblemen.

Conclusie

Funderingsinformatie is niet alleen een technische kwestie, maar ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. De beschikbaarheid van transparante en betrouwbare informatie over de staat van funderingen is essentieel voor een eerlijke vastgoedmarkt. Verder is het van belang dat funderingsproblematiek wordt voorkomen, hersteld en beheerd door middel van preventieve maatregelen en samenwerking tussen overheden, woningeigenaren en professionals.

De komende jaren is het van groot belang dat er een centrale funderingsdatabase wordt opgezet, dat funderingsinformatie verplicht wordt bij verkoop, en dat er meer kennis en data beschikbaar komen over de huidige staat van funderingen. Alleen dan kan Nederland zorgen voor een duurzame en leefbare woningvoorraad, die bestand is tegen de uitdagingen van klimaatverandering en veroudering.

Bronnen

informatie