Fundering op staal: Berekening, toepassing en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Een betrouwbare fundering is de basis van elk bouwproject. In de bouwsector wordt vaak gebruikgemaakt van de methode "fundering op staal", een eenvoudige en kostenefficiënte oplossing die geschikt is voor draagkrachtige ondergronden. Deze funderingsmethode is vooral populair in gebieden met harde zandlagen. Echter, om een stabiele constructie te garanderen, is het essentieel om de fundering correct te berekenen. In dit artikel wordt ingegaan op de principes van fundering op staal, de berekeningmethoden, de toepassingsmogelijkheden en aandachtspunten.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij de dragende muren of wanden, vaak via een verbrede voet, direct op de draagkrachtige bodem rusten. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep onder het maaiveld ligt. De term "fundering op staal" verwijst niet naar het gebruik van staal als bouwmateriaal. De oorsprong van de term ligt in de oude Germaanse en Franse talen, waarin "staal" of "estal" "vaste plaats" of "rusten op" betekent.

De verbrede voet van de fundering is nodig wanneer de druk die door de muur wordt uitgeoefend groter is dan het draagvermogen van de ondergrond. Deze verbreding zorgt voor een groter contactoppervlak met de grond, waardoor de belasting beter wordt verdeeld en de stabiliteit van de muren wordt vergroot. Daarnaast moet de aanleg van de fundering vorstvrij zijn om opvriezen te voorkomen.

Toepassing en geschiktheid van fundering op staal

Fundering op staal is in de praktijk vaak goedkoper dan paalfundering, maar vereist een goede ondergrond. In gebieden met zand of andere draagkrachtige bodems is deze funderingsmethode goed toepasbaar. In tegenstelling theretoegaan, is fundering op staal niet geschikt voor zachte of veenachtige bodems, omdat de zettingen daar te groot zouden kunnen zijn. In zulke gevallen wordt vaak gekozen voor paalfundering, een methode die de belasting via palen op een diepere, stabielere laag overbrengt.

De maximale diepte van een fundering op staal is volgens Eurocode 7 beperkt tot vijf keer de kleinste dwarsafmeting van de fundering. Dit betekent dat de fundering niet te diep mag worden uitgevoerd in vergelijking met de afmetingen van het gebouw. De breedte en hoogte van de funderingsvoet worden berekend aan de hand van de belasting (F in kN/m), de gronddruk (pgr in N/mm²), de breedte van de funderingsvoet (b) en de breedte van het metselwerk (a).

Fundering op staal berekenen

De berekening van een fundering op staal is essentieel om de stabiliteit en veiligheid van het gebouw te garanderen. De belasting die het gebouw op de ondergrond uitoefent, moet gelijk of lager zijn dan het draagvermogen van de bodem. Dit draagvermogen wordt meestal bepaald via sonderingen, waarbij de ondergrond wordt onderzocht op draagkracht en stabiliteit.

Een duidelijke formule om de benodigde breedte van de funderingsvoet te bepalen is:

$$ F = \frac{pgr \times b}{a} $$

Waarbij: - F = belasting in kN/m
- pgr = gronddruk in N/mm²
- b = breedte van de funderingsvoet
- a = breedte van het metselwerk

Uit deze formule kan worden afgeleid hoe breed de funderingsvoet moet zijn om de belasting van het gebouw op een veilige manier te ondersteunen. De berekening houdt ook rekening met de diepte waarop de fundering wordt aangelegd, die niet groter mag zijn dan vijf keer de kleinste dwarsafmeting van de fundering.

Aandachtspunten bij fundering op staal

Hoewel fundering op staal een eenvoudige en kostenefficiënte methode is, zijn er wel een aantal belangrijke aandachtspunten. Eén van de belangrijkste zaken is de kwaliteit van de ondergrond. Voordat met de fundering begonnen wordt, is het noodzakelijk om een sonderingsrapport in te richten. Dit rapport geeft inzicht in de draagkracht van de bodem en maakt het mogelijk om eventuele problemen op voorhand te voorkomen.

Bij kelderconstructies is het mogelijk om dieper te funderen, omdat het gewicht van het gebouw hierdoor beter verdeeld kan worden. In tegenstelling theretoegaan, is funderen op een gebouw zonder kelder vaak beperkter. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn om de ondergrond te verbeteren, bijvoorbeeld door compactie of het toepassen van grondverbeterende materialen.

Een andere aandachtspunt is de voorbereiding van de fundering. Oudere funderingen kunnen nog steeds volledig uit baksteen zijn gemetseld, maar tegenwoordig worden moderne materialen en technieken vaak gebruikt, zoals beton en piepschuimelementen. Deze materialen maken de fundering duurbaarder en efficiënter in de uitvoering.

Fundering op staal: Voordelen en beperkingen

Fundering op staal heeft een aantal voordelen die het een populaire keuze maken voor kleinere bouwprojecten. Eerst en vooral is het een relatief goedkope methode vergeleken met paalfundering. Daarnaast is de uitvoering van de fundering eenvoudiger en sneller, wat resulteert in een kortere bouwtijd. Omdat de fundering direct op de ondergrond rust, is het ook mogelijk om het gebouw aan te passen aan de aard van de bodem, wat flexibiliteit biedt in de ontwerpfase.

Echter, zijn er ook beperkingen aan deze methode. Zo is fundering op staal niet geschikt voor zachte of veenachtige bodems, waarbij de zettingen te groot zouden kunnen zijn. In dergelijke gevallen is paalfundering de betere keuze. Daarnaast is het belangrijk om de fundering correct te berekenen en aan te leggen, omdat eventuele fouten in de berekening kunnen leiden tot verzakkingen of scheuren in het gebouw.

Moderne bouwtechnieken en innovaties

In de huidige bouwpraktijk worden moderne bouwtechnieken en materialen steeds vaker ingezet om de efficiëntie en duurzaamheid van fundering op staal te verbeteren. Bijvoorbeeld, het gebruik van piepschuimelementen in de funderingsconstructie kan de isolatie van het gebouw verbeteren en de bouwduur verlagen. Ook worden compenserende funderingen steeds vaker toegepast, waarbij het gewicht van het gebouw wordt gedeeltelijk gecompenseerd door de massa van de fundering zelf.

Daarnaast is het gebruik van moderne berekeningssoftware een essentieel onderdeel van de funderingsplanning. Deze software maakt het mogelijk om de belastingen en stabiliteit van het gebouw nauwkeurig te bepalen en eventuele risico's op voorhand te voorkomen. Een constructieberekening is daarbij een onmisbaar onderdeel van elk bouwproject.

Funderingsinspectie en onderhoud

Na het bouwen is het ook belangrijk om regelmatig de fundering te inspecteren om eventuele problemen op tijd te ontdekken. Bij twijfel aan de kwaliteit van de fundering kan men onderdelen vrijgraven en onderzoeken. Ook kan men kijken naar de mate van verzakking, de richting van eventuele verplaatsingen en de opbouw van de ondergrond. Deze inspecties zijn vooral belangrijk in oudere gebouwen of bij gebouwen die op zwakke bodems zijn gebouwd.

Een goed onderhouden fundering draagt bij aan de levensduur en veiligheid van het gebouw. Eventuele tekortkomingen in de fundering moeten op tijd hersteld worden om grotere schade te voorkomen. In sommige gevallen kan het nodig zijn om de fundering te verstevigen of aan te passen, bijvoorbeeld door extra betonplaten of wapening toe te voegen.

Conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte methode in de bouwsector, vooral geschikt voor kleinere projecten en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. De methode vereist een nauwkeurige berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Moderne bouwtechnieken en berekeningsmethoden maken deze methode nog efficiënter en duurbaarder. Echter, in zachte of veenachtige bodems blijft paalfundering vaak de betere optie. Fundering op staal blijft echter een betrouwbare keuze voor vele woningen en kleinere projecten in Nederland.