De meest voorkomende funderingstypen in de bouw: toepassing, voor- en nadelen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Funderingen vormen het fundament van elk bouwwerk en bepalen de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van een woning of gebouw. De keuze van het juiste funderingstype is van groot belang en hangt af van factoren zoals de ondergrond, de bouwperiode, de belasting van het gebouw en de praktische omstandigheden op het bouwterrein. In Nederland zijn verschillende funderingsystemen in gebruik, met elk eigen toepassingsgebied, voordelen en beperkingen. Dit artikel biedt een overzicht van de meest voorkomende funderingstypen, inclusief hun toepassing en technische kenmerken, op basis van betrouwbare bronnen uit de bouwsector.

Fundering op staal

Een fundering op staal is een ondiep aangelegde fundering, die vaak wordt gebruikt als de draagkrachtige grondlaag zich vlak onder het maaiveld bevindt. Dit type fundering wordt direct op de draagkrachtige grond aangebracht, meestal met een verbrede voet, zonder gebruik van palen of andere diepe funderingstechnieken. Deze methode is goedkoper en eenvoudiger uit te voeren dan dieper aangebrachte funderingen en is daarom verreweg het meest gebruikt in het oostelijke deel van Nederland, waar de grond vaak bestaat uit zandlagen. De term “op staal” verwijst niet naar het gebruik van het metaal staal, maar is een verbastering van “op sthal”, wat in het oude Germaans betekent: “rusten op” of “stand”.

Er zijn drie veel gebruikte vormen van een fundering op staal:

Plaatfundering: Bij een plaatfundering wordt een grote, meestal zwaargewapende betonvloer geplaatst onder het grondoppervlak. Het voordeel van deze manier van funderen is dat deze relatief makkelijk geplaatst kan worden. De plek waar de plaat wordt geplaatst wordt namelijk afgegraven, waarna er over een stalenconstructie (de bewapening) beton gegoten wordt. Het nadeel is echter dat deze fundering gevoelig is voor doorzakkingen. Als de krachten niet goed verdeeld zijn, kan de betonvloer aan één kant doorzakken terwijl de andere kant op zijn plek blijft. Hierdoor kan een constructie schuin komen te staan.
Strookfundering: Deze fundering bestaat uit een strookvormige betonnen constructie die onder de fundamenten van de muren van het bouwwerk wordt geplaatst. Het is een economische oplossing voor gebouwen met een homogene belastingverdeling. Strookfunderingen zijn geschikt voor gebouwen op stevige grond en kunnen goed worden toegepast in combinatie met een grondverbetering.
Poerfundering: Een poerfundering bestaat uit individuele betonconstructies die onder kolommen of hoekpunten van het bouwwerk worden geplaatst. Deze fundering wordt vaak gebruikt in gebouwen waarbij de belasting ongelijk verdeeld is. Poerfunderingen zijn ideaal voor gebouwen met zware kolommen of in situaties waarin de ondergrond in bepaalde delen zwakker is dan in andere.

Paalfundering

Een paalfundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een zwakke of onstabiele ondergrond. Bij deze fundering worden verticale stutten of palen diep in de grond gedreven tot een stabiele laag. Deze fundering is technisch complex en wordt meestal gebruikt bij grote of zware bouwwerken. In sommige delen van Nederland, zoals in Rotterdam en Amsterdam, zijn houten paalfunderingen vaak te vinden in oude huizen. Deze paalfunderingen zijn echter gevoelig voor bodemdaling en klimaatverandering.

Een paalfundering kan ook worden uitgevoerd met een tussenliggend frame van drukgeïmpregneerd hout of hardhout. Dit maakt de fundering bovengronds of ondergronds toepasbaar, afhankelijk van de gewenste drempelhoogte en de bouwtechniek. Een voordeel van een paalfundering is dat er geen grondwerk benodigd is, waardoor deze fundering makkelijk op licht of zwaar plooiende/hellende terreinen kan worden toegepast. Bovendien is deze fundering geschikt voor bouwterreinen met beperkte of slechte toegang voor machines.

Caissonfundering

Caissonfundering is een diepe fundering waarbij de palen diep in de grond worden gedreven tot een stabiele laag. Deze fundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een zeer zwakke ondergrond. Het is technisch complex en wordt meestal gebruikt bij grote of zware bouwwerken. Caissonfundering is geschikt voor situaties waarin de ondergrond niet in staat is om een gewone fundering te dragen. De constructie bestaat uit een betonnen of stalen caisson die diep in de grond wordt geplaatst en daar als funderingsbuis fungeert.

Pijlerfundering

Bij een pijlerfundering worden verticale stutten of pijlers gebruikt om het gewicht van het huis op een bepaalde manier te verdelen. Deze fundering is vaak te zien bij oude woningen of industriële gebouwen. Het voordeel van deze fundering is dat het gewicht goed verdeeld kan worden over een groter oppervlak, wat de stabiliteit van het gebouw vergroot. De pijlerfundering is echter minder geschikt voor gebouwen met een homogene belastingverdeling en wordt daarom meestal gebruikt in situaties waarin het gewicht van het gebouw niet gelijkmatig verdeeld is.

Algemene funderingsplaat

Een algemene funderingsplaat is een platte betonnen plaat die onder het huis ligt en het gewicht van het gebouw gelijkmatig verdeelt over de ondergrond. Deze fundering is meestal gebruikt in gebieden met een stevige ondergrond. Het voordeel van deze fundering is dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig verdeeld wordt, wat de stabiliteit van het gebouw vergroot. Het nadeel is echter dat deze fundering gevoelig is voor doorzakkingen, vooral in gebieden met een zwakke of ongelijke ondergrond.

Puttenfundering

Bij een puttenfundering worden individuele funderingsputten gemaakt waarin de funderingsconstructie wordt geplaatst. Deze methode is vaak te gebruiken in gebieden met een ongelijke ondergrond. Het voordeel van deze fundering is dat de funderingsconstructie goed afgestemd kan worden op de specifieke omstandigheden van de ondergrond. Het nadeel is echter dat deze fundering technisch complex is en dus duurder uit te voeren is dan andere funderingstypen.

Tussenvormen

Naast funderingen op staal en palen zijn er ook tussenvormen, zoals funderingen op putten of via grondverbetering. Deze methoden worden ingezet als de ondergrond enigszins ongeschikt is, maar nog steeds voldoende draagkracht heeft om een fundering aan te brengen zonder diep in te gaan. Bij grondverbetering wordt de slechte grondlaag gedeeltelijk of volledig afgegraven en vervangen door zand of een zandkoffer. Dit maakt de ondergrond geschikt voor het plaatsen van een fundering. Een andere methode is diepteverdichting, waarbij trillingen worden toegepast op diepliggende zandlagen om de draagkracht te vergroten.

Factoren die de fundering bepalen

De keuze voor een specifiek type fundering hangt af van diverse factoren. Ten eerste de samenstelling en draagkracht van de grond. Een grondonderzoek is hier essentieel. Dit onderzoek kan bestaan uit veldonderzoek (zoals boorgaten of proeven in de grond) en laboratoriumonderzoek (analyse van grondmonsters). Daarnaast zijn ook de bouwmethodiek, de belasting van het gebouw, de lokale omstandigheden en de historische bouwpraktijken van invloed op de keuze van het funderingstype.

Conclusie

Funderingen zijn de fundamenten van ieder bouwwerk en bepalen de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Er zijn drie hoofdcategorieën van funderingen: op staal, op palen en tussenvormen. De keuze van het juiste funderingstype hangt af van de bodemgesteldheid, de belasting van het bouwwerk en de praktische omstandigheden op het bouwterrein. In het oostelijke deel van Nederland zijn funderingen op staal het meest gebruikt, terwijl funderingen op palen vooral in het westen van het land nodig zijn vanwege de zachte grondlagen. Bij oudere huizen met houten paalfunderingen is het belangrijk om rekening te houden met het grondwaterpeil en de risico’s van rotte houten palen. Ondiepe funderingen zijn goedkoper en eenvoudiger, maar kunnen problemen geven bij ongelijke grondcompressie of bij extreme klimatologische omstandigheden. Daarom is een goed uitgevoerd grondonderzoek altijd essentieel.