Aanleg van funderingen: Belang, soorten en toepassingen in de praktijk

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

De aanleg van een fundering is een fundamentele stap bij elke bouw- of renovatieproject. Het gaat hierbij niet enkel om het leggen van een fundament, maar om het ontwerpen van een constructie die het gewicht van het gebouw veilig overbrengt op de ondergrond. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste aspecten van funderingsaanleg, inclusief de verschillende soorten funderingen, de redenen waarom het type fundering kennis belangrijk is, en de stappen die worden genomen bij het uitvoeren van een funderingsonderzoek of berekening.

Waarom het kiezen van de juiste fundering belangrijk is

Een fundering is de basis van elke constructie en speelt een cruciale rol in de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Ze moet voldoen aan meerdere eisen: sterk genoeg zijn om het gebouw te dragen, bestand zijn tegen omgevingsinvloeden zoals grondwater, vorst en schimmel, en zich niet te veel verplaatsen of zetten. Als deze eisen niet worden voldaan, kan het leiden tot funderingsproblemen, die op hun beurt schade kunnen veroorzaken aan het gebouw.

Het kiezen van de juiste fundering is daarom van groot belang, zowel bij nieuwbouw als bij renovaties of uitbreidingen. Wanneer bijvoorbeeld een dragende muur wordt verwijderd of een dakterras wordt aangelegd, is het essentieel te weten of de bestaande fundering het extra gewicht of de verandering in belasting kan dragen. Bovendien is het kennis van het funderingstype vaak vereist bij het indienen van een bouwvergunning, omdat dit helpt bij het bepalen van de bouwtoegang en eventuele voorwaarden.

Soorten funderingen en toepassingen

In Nederland zijn verschillende soorten funderingen in gebruik, afhankelijk van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. De meest voorkomende funderingen zijn:

1. Fundering op staal (ondiepe fundering)

Een fundering op staal wordt meestal aangelegd wanneer de draagkrachtige laag niet te diep onder het maaiveld ligt, bijvoorbeeld op 80 of 100 cm. Deze fundering is geschikt voor situaties waar de bovengrond slecht is en moet worden verwijderd of verbeterd. Voorbeelden van toepassing zijn strokenfundering, poerenfundering en plaatfundering. Deze soort fundering is goedkoper en sneller uit te voeren dan diepere funderingen.

2. Fundering op palen (diepe fundering)

Wanneer de draagkrachtige grond te diep zit, bijvoorbeeld bij veen- of kleigrond, wordt vaak gekozen voor een fundering op palen. In dit geval worden betonnen palen in de ondergrond geslagen, waardoor het gewicht van het gebouw veilig overgebracht wordt op de stevige laag. Deze fundering is robuust en geschikt voor zware gebouwen of bij ongunstige bodemomstandigheden.

3. Tussenvormen

Daarnaast zijn er tussenvormen, zoals fundering op putten of fundering met grondverbetering. Deze worden vaak toegepast wanneer de ondergrond niet ideaal is voor een ondiepe of diepe fundering, maar wel verbeterd kan worden via verdichting of injectie.

Hoe achterhaal je welk type fundering je huis heeft?

Voor woningeigenaren is het belangrijk om te weten welk type fundering hun huis heeft. Dit is niet alleen nuttig bij het herkennen van eventuele funderingsproblemen, maar ook bij het uitvoeren van renovaties of uitbreidingen. Er zijn verschillende manieren om dit te achterhalen:

1. Oorspronkelijke bouwtekeningen

De meest betrouwbare methode is het raadplegen van de oorspronkelijke bouwtekeningen van het huis. Deze zijn vaak beschikbaar bij de gemeente, via de afdeling Bouw- en Woningtoezicht. Deze tekeningen bevatten informatie over de fundering, inclusief het type en de afmetingen.

2. Grondwaterstand

Vooral bij houten paalfunderingen is het belangrijk te weten wat de grondwaterstand is. Dit heeft namelijk invloed op de stabiliteit en duurzaamheid van de fundering. Ook bij een funderingsonderzoek kan deze informatie nuttig zijn.

3. Visuele inspectie

In sommige gevallen is het mogelijk om een visuele inspectie uit te voeren, bijvoorbeeld door te kijken of er sprake is van verzakkingen, scheuren of andere aanwijzingen voor funderingsproblemen. Dit vereist echter vaak professionele hulp van een funderingsdeskundige of constructeur.

Funderingsonderzoek: Wat gebeurt er?

Als er vermoedens zijn van funderingsproblemen, is het verstandig om een uitgebreid funderingsonderzoek te laten uitvoeren. Dit onderzoek wordt vaak uitgevoerd door een externe deskundige, en moet conform de laatste F3O-richtlijnen zijn uitgevoerd. Het onderzoek bestaat uit verschillende stappen:

1. Quickscan

Een quickscan is een vooronderzoek dat een eerste indruk geeft van de mogelijk bestaande funderingsproblematiek. Tijdens deze scan worden bijvoorbeeld de lintvoeg in het metselwerk en vloervelden nagemeten met een waterpas om eventuele verzakkingen in kaart te brengen.

2. Uitgebreid onderzoek

Als de quickscan aangeeft dat er kans is op funderingsschade, volgt een uitgebreid onderzoek. Tijdens dit onderzoek worden de funderingen blootgelegd, ingemeten en in kaart gebracht. Bij houten funderingen worden monsters genomen om te bepalen of er sprake is van schimmel of bacteriële aantasting.

3. Analyse en rapportage

Na het onderzoek wordt een rapport gemaakt dat de bevindingen en eventuele aanbevelingen bevat. Op basis van dit rapport kan een beslissing genomen worden over eventuele herstelmaatregelen, zoals het plaatsen van een onderslagbalk of het aanbrengen van extra palen.

Funderingsberekening en bouwvergunning

Bij nieuwbouw of aanpassingen aan een bestaand gebouw is het vaak verplicht om een funderingsberekening uit te voeren. Deze berekening wordt meestal gedaan door een constructeur of bouwkundig deskundige. De berekening dient te tonen dat de fundering voldoet aan de regelgeving en dat de krachten zoals winddruk, sneeuwbelasting en andere belastingen veilig worden overgebracht naar de ondergrond.

Als een bouwvergunning nodig is, moet het funderingsplan, inclusief de berekening en constructietekeningen, worden ingediend bij de gemeente. De gemeente controleert vervolgens of de fundering voldoet aan de eisen en geeft uitslag of het bouwproject mag doorgaan.

Toepassing in de praktijk

De keuze voor een specifieke fundering hangt af van meerdere factoren, zoals de ondergrond, het gewicht van het gebouw en de omgeving. Bijvoorbeeld:

Bij het aanleggen van een dakterras of dakopbouw is het essentieel dat de huidige fundering het extra gewicht kan dragen.
Bij het aanleggen van een garage of schuur moet ook gecontroleerd worden of de bestaande fundering geschikt is.
Bij uitbreidingen of wijzigingen in het bouwplan kan een funderingsberekening aantonen of aanpassingen nodig zijn.

Conclusie

De aanleg van een fundering is een essentieel onderdeel van elke bouwproject. Het kiezen van de juiste fundering heeft grote invloed op de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van een gebouw. Het is daarom belangrijk om de juiste kennis te hebben over het type fundering van een woning, zowel bij nieuwbouw als bij renovaties. Door middel van grondonderzoek, funderingsberekening en eventueel funderingsonderzoek kan een veilige en duurzame fundering worden gerealiseerd. Het weten van het funderingstype helpt bij het voorkomen van eventuele funderingsproblemen en bij het uitvoeren van bouwprojecten op een veilige en juridisch correcte manier.

Bronnen

aanleg