Aansluiting van HSB-wanden op funderingen: Technieken, Materialen en Uitvoering

De aansluiting van HSB-wanden (houtskeletbouw) op funderingen is een cruciaal aspect bij het bouwen of aanbouwen van woningen of bijgebouwen. Deze aansluiting heeft gevolgen voor de constructieve stabiliteit, de warmtetechnische prestaties, en het voorkomen van koudebruggen. In dit artikel worden de meest voorkomende technieken, materialen en uitvoeringsdetails besproken op basis van praktijkervaring en technische kennis, zoals uitgebreid aan de hand van voorbeelden en discussies op expertniveau op het klusforum en in kennisbanken van Prefabmaat en Kawneer.

Aansluiting op betonfundering: Isolatie en onderbreking van koudebruggen

Een van de kernvragen bij het aansluiten van een HSB-wand op een betonfundering is hoe de aansluiting geïsoleerd kan worden om thermische bruggen te voorkomen. In de praktijk wordt vaak gebruikgemaakt van geïsoleerde blokken zoals XPS (expanderend polystyreen) of cellenbeton. Deze materialen bieden een hoge druksterkte en goede isolatie-eigenschappen. Ze vullen de ruimte tussen de fundering en de HSB-wand, waardoor de wand niet direct op het koele beton terechtkomt en er sprake is van een onderbreking van de thermische brug.

Een gebruikelijke oplossing is om een strook XPS of cellenbeton onder de stelregel van het houtskelet te plaatsen. De stelregel is de horizontale balk die de HSB-wand opbouwt en die meestal op een zekere hoogte boven het maaiveld wordt geplaatst. Door onder deze regel isolatie te leggen, wordt het koudebrugprobleem opgelost en wordt bovendien een betere thermische prestatie bereikt.

Een alternatief dat in discussie is geweest, is het gebruik van Wediplaten (XPS-platen) onder de stelregel. Deze platen zijn dik en sterk en kunnen met specie op de betonnen fundering worden gemetseld. Daarna kunnen de stelregels van het HSB met draadeinden of krimpvrije mortel worden bevestigd. Ondanks de praktische voordelen is er geen breed ingezakte norm of regel voor dit type aansluiting. Het lijkt echter een valide oplossing, vooral als er reeds XPS- of Wedimateriaal beschikbaar is.

De rol van fundering en isolatie in HSB-bouw

HSB-wanden zijn lichter dan traditionele betonconstructies, wat betekent dat minder zware funderingen nodig zijn. Dit maakt HSB-bouw milieuvriendelijker en efficiënter. Toch moet er rekening gehouden worden met de fundering in relatie tot de aansluiting. Bijvoorbeeld, wanneer de fundering 60 cm diep gegraven wordt, kan de XPS-plaat tegen de fundering op dezelfde hoogte worden aangebracht. Hierbij moet er op gelet worden dat er geen luchtruit of naad tussen de kantplank en de XPS ontstaat op het maaiveld. Een mogelijke oplossing is om de XPS iets dieper te plaatsen, zodat de kantplank onder het maaiveld loopt.

De kantplank speelt een rol bij het afwerken van de aansluiting en zorgt voor een horizontale afwerking. De vraag die vaak rijst is: tot waar moet deze kantplank lopen? In praktijkvoorbeelden wordt vaak aangeraden om de kantplank tot boven het cellenbeton of tot aan de stelregel van het HSB te brengen. Dit zorgt voor een gecontroleerde aansluiting en voorkomt lekken of luchtruiten.

Technische voorzieningen voor thermische prestatie

Bij de aansluiting van HSB-wanden op een fundering moet ook rekening gehouden worden met de thermische prestaties. De isolatie van het aansluitingsdeel moet voldoen aan de nieuwbouwnorm, wat bijvoorbeeld een Rc-waarde van 4,7 betekent. Dit kan soms lastig zijn in het aansluitingsgedeelte vanwege de beperkte ruimte. Er wordt dan vaak overwogen of het aanvaardbaar is om voor dit deel een iets lagere Rc-waarde te hanteren, bijvoorbeeld 3,0.

Een voorbeeld berekening uit de praktijk: 150 mm cellenbeton plus 70 mm XPS levert een Rc-waarde van ongeveer 3,0. Dit is iets lager dan de gewenste 4,7, maar het kan een realistische oplossing zijn in combinatie met een goed gedimensioneerde isolatie in de rest van de wand. Het is echter belangrijk om te weten dat de aansluiting een kritieke plek is voor thermische prestaties. Als de Rc-waarde hier te laag is, kan dat leiden tot condensatie of een nare temperatuurverschil in het aansluitingsgebied.

Aansluiting op bestaande muren

Bij aanbouwprojecten kan het ook nodig zijn om de HSB-wand aan te sluiten op een bestaande muur. In dat geval is het aanbevolen om een aanslaglat in te bouwen, die als horizontale afwerking en bevestigingspunt dienst doet. Deze lat kan op de bestaande muur worden gemetseld en vervolgens dienen als aanslag voor de HSB-wand.

Bij het aansluiten van HSB op een bestaande muur moet er ook rekening gehouden worden met koudebruggen. In de bestaande muur kan een strook worden gezaagd en vervolgens een houten regel worden ingebracht, die met puurschuim of isolatiemateriaal wordt opgevuld. Dit zorgt voor een onderbreking van de koudebrug en verbetert de thermische prestatie van het aansluitingsdeel.

Uitvoering en materialen

Bij de uitvoering van de aansluiting van HSB-wanden op funderingen of bestaande muren zijn er verschillende materialen beschikbaar. De keuze hangt af van de bouwtechniek, de beschikbaarheid van materialen en de thermische eisen. De volgende materialen worden vaak gebruikt:

Een eenvoudige oplossing die wordt aangeboden door Prefabmaat is de drukvaste EPS vorstrandbekisting. Deze bekisting wordt gebruikt voor de fundering en zorgt voor een snelle en betrouwbare verbinding tussen de HSB-wand en de betonnen fundering. Deze methode is vooral geschikt voor kleinere projecten of aanbouwen waar snelheid en eenvoud belangrijk zijn.

De rol van de stelregel in de aansluiting

De stelregel is een horizontale balk in het HSB-skelet die een belangrijke rol speelt in de aansluiting. In veel gevallen wordt deze balk bevestigd aan de fundering of op het maaiveld. Door onder de stelregel geïsoleerde materialen te leggen, wordt de aansluiting thermisch verbeterd en wordt de constructie minder gevoelig voor koudebruggen.

In praktijkvoorbeelden wordt vaak aangeraden om de stelregel op een zekere hoogte te plaatsen, bijvoorbeeld tussen 100 mm en 150 mm boven het maaiveld. Dit zorgt voor een gecontroleerde aansluiting en voorkomt dat het houtskelet direct op het koele beton terechtkomt. De stelregel kan vervolgens met draadeinden of krimpvrije mortel worden bevestigd aan de XPS of cellenbeton onderlaag.

Samenvatting

De aansluiting van HSB-wanden op funderingen is een kritieke fase in het bouwproces. Het betreft niet alleen een technische uitdaging, maar ook een thermische en constructieve. De keuze van het juiste materiaal en de juiste uitvoering heeft gevolgen voor de prestaties van het gebouw, de energie-efficiëntie en de duurzaamheid.

Bij de aansluiting wordt vaak gebruikgemaakt van XPS- of cellenbetonplaten om koudebruggen te voorkomen en thermische prestaties te verbeteren. Ook wordt er rekening gehouden met de diepte van de fundering, de hoogte van de stelregel en de aansluiting op bestaande muren. In aanbouwprojecten is het belangrijk om zowel de constructieve sterkte als de thermische prestaties te waarborgen.

Bij de keuze van materialen en uitvoering is het verstandig om rekening te houden met de nieuwbouwnormen en de specifieke eisen van het project. Door een goed geplande aansluiting te kiezen, kan worden gegarandeerd dat het HSB-project niet alleen stevig is, maar ook thermisch efficiënt en duurzaam.

Bronnen

1. HSB funderings- en vloerdetails
2. Aansluiting HSB op fundering Wediplaten
3. HSB als ondergrond voor brandwerende aluminium ramen en deuren
4. HSB wand details
5. Detail fundering HSB