Duurzame en flexibele alternatieven voor betonfunderingen in de woningbouw

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Betonfunderingen zijn traditioneel een veelgebruikte methode in de bouwsector. Ze worden gemaakt door heipalen in de grond te slaan of een betonnen plaat te storten, waarop het bouwwerk vervolgens kan worden geplaatst. Echter, de bouwsector evolueert, en er zijn steeds meer alternatieven voor betonfunderingen die sneller, duurzamer en goedkoper zijn. Deze alternatieven lenen zich vooral voor lichte woningen, tijdelijke bouwprojecten en situaties waarbij het grondwerk gering is of beperkt moet blijven. In dit artikel worden de meest voorkomende alternatieven voor betonfunderingen besproken, inclusief hun toepassingsmogelijkheden, voordelen en beperkingen.

Schroeffundamenten: Duurzaam en snel in de uitvoering

Een van de meest populaire alternatieven voor traditionele betonfunderingen zijn schroeffundamenten. Deze worden vaak ook aangeduid als grondschroeven en bestaan uit verzinkte stalen schroeven die direct in de grond worden gedraaid. Deze methode biedt meerdere voordelen:

Snelle uitvoering: In tegenstelling tot het graven van gaten en het storten van beton, kan met schroeffundamenten binnen enkele uren een stevige fundering gerealiseerd worden. De installatie is eenvoudig en vereist weinig apparatuur.
Duurzaamheid: Schroeffundamenten zijn volledig herbruikbaar en voldoen aan de eisen van circulair bouwen. Daarnaast produceert de installatie weinig afval en is het transport van het materiaal minder intensief.
Flexibiliteit: Schroeffundamenten zijn geschikt voor een breed scala aan projecten, zoals tijdelijke woningbouw, mantelzorgwoningen, tiny houses, blokhutten, terrassen en hekken. Ze zijn ook ideaal voor situaties met beperkte werkruimte, zoals in stedelijke gebieden.

De schroeffundamenten worden in verschillende lengtes en diktes aangeboden, afhankelijk van het gewicht dat de fundering moet dragen. Ze worden ingedraaid tot een vaste grondlaag, waar ze vervolgens als stevige ondersteuning dienen. Deze methode is bijvoorbeeld succesvol toegepast in projecten in de binnenstad van Amsterdam, waar ruimte en tijdsdruk beperkt zijn.

Schuimbeton als funderingsmateriaal

Een ander innovatief alternatief voor betonfunderingen is het gebruik van schuimbeton of schuimisolatie. Deze methode is vooral geschikt voor relatief lichte bouwwerken zoals schuren, garages of kleine constructies. Het voordeel van schuimbeton ligt in de lichtgewicht eigenschappen en de goede isolatiewaarde.

Het werkt als volgt: een gracht wordt gegraven op de gewenste afmetingen van het bouwwerk, plus extra ruimte voor de fundering. In het midden van het gat wordt schuimisolatie (zoals Isopact) geplaatst tot de vaste grondlaag of tot de opwaartse kracht. Vervolgens wordt er een betonvloer gestort over de schuimisolatie. Deze vloer kan vervolgens als woonbeton gebruikt worden of worden afgedekt met een afwerkvloer.

De voordelen van deze methode zijn:

Lichtgewicht: Het schuimbeton is lichter dan water en blijft dus drijven, wat voorkomt dat de fundering zakt.
Goede isolatie: Het schuimbeton biedt extra thermische isolatie, wat bijdraagt aan energiebesparing.
Minimale grondwerken: Aangezien de bodem van het gat niet hoef te zijn waterpas, zijn de grondwerken eenvoudiger en sneller uit te voeren.

Een nadeel kan zijn dat deze methode niet geschikt is voor zware constructies of voor gebieden met een onstabiele bodem. Daarom is het belangrijk om eerst een grondonderzoek te doen om te bepalen of schuimbeton als fundering een geschikte keuze is.

Hardhouten fundering op palen

Een alternatieve fundering die vooral wordt toegepast bij blokhutten of lichte houtconstructies is de hardhouten fundering op palen. Deze methode vereist geen ingraving of gebruik van beton. In plaats daarvan worden hardhouten balken onder de wanden van het bouwwerk bevestigd aan hardhouten palen die in de grond zijn geslagen.

De voordelen van deze fundering zijn:

Geen grondwerken nodig: Aangezien er geen gaten worden gegraven, is dit een ideaal alternatief voor projecten op onregelmatig terrein of in bebouwde kom.
Duurzaam houtmateriaal: De palen en balken zijn meestal gemaakt van geïmpregneerd of hardhout, wat zorgt voor goede duurzaamheid en bestand tegen vocht.
Flexibiliteit: Deze methode is ideaal voor hellingen of onregelmatige grond, waardoor het mogelijk is om de drempel van de blokhut bijvoorbeeld lager te maken.

Om het bouwwerk extra te beschermen tegen vocht, is het aan te raden om de fundering iets kleiner te maken dan de funderingsmaat en de bovenkant van de fundering boven het maaiveld te brengen. Ook is het belangrijk om eventuele kabels vooraf in te leggen, zodat er later geen ingroeiing nodig is.

Prefab-funderingen: Snelle en nauwkeurige oplossing

Een andere oplossing die vaak wordt toegepast bij kleine woningbouwprojecten of uitbreidingen is de gebruik van prefab-funderingen. Deze worden vervaardigd in de fabriek en worden vervolgens op maat naar de bouwlocatie geleverd. Prefab-funderingen worden meestal gemaakt van beton en zijn ideaal voor projecten waarbij snelle uitvoering en nauwkeurigheid belangrijk zijn.

De voordelen zijn:

Snelheid: Omdat de funderingen al in de fabriek zijn vervaardigd, is de bouwtijd op de locatie aanzienlijk korter.
Nauwkeurigheid: De prefab-funderingen zijn precies vervaardigd op maat, wat minder kans op fouten biedt.
Gemakkelijke uitvoering: De prefab-funderingen zijn eenvoudig te plaatsen en vereisen weinig aanpassingen op de bouwlocatie.

Een nadeel is dat deze methode minder geschikt is voor complexe of zware constructies. Daarom is het verstandig om in te schatten of de bodemgesteldheid en het gewicht van het bouwwerk met deze methode afgelost kunnen worden.

Bouwen zonder heipalen: Voordelen en aandachtspunten

In Nederland wordt er steeds meer gekeken naar alternatieven voor heipalen, vooral bij kleine en tijdelijke bouwprojecten. Het bouwen zonder heipalen biedt meerdere voordelen:

Duurzaamheid: Het gebruik van heipalen veroorzaakt aardbouw, wat leidt tot CO2-uitstoot en milieuverontreiniging. Alternatieven zoals schroeffundamenten of schuimbeton zijn milieuvriendelijker.
Kostenefficiëntie: Het bouwen zonder heipalen is meestal goedkoper, omdat er minder materiaal en apparatuur nodig is.
Tijd besparen: De uitvoering is sneller en vereist minder tijd voor grondwerken.

Toch zijn er ook aandachtspunten:

Bodemgesteldheid: In gebieden met veen of klei is de stabiliteit van de bodem vaak zwak. In dergelijke gevallen is het verstandiger om heipalen te gebruiken om de fundering extra stevig te maken.
Type bouwwerk: Het bouwen zonder heipalen is meestal geschikt voor lichte constructies. Bij zware woningen of commerciële projecten kan het noodzakelijk zijn om toch heipalen te gebruiken.

Toepassing in praktijk en trends in de bouwsector

Deze alternatieven worden al breder toegepast in de woningbouwsector, vooral bij projecten waar het gebruik van traditionele funderingen niet haalbaar is of waar duurzaamheid centraal staat. Zo worden schroeffundamenten vaak gebruikt in de binnenstad, waar ruimte en tijdsdruk beperkt zijn. Schroeffundamenten zijn ook een populaire keuze bij tijdelijke woningbouw of mantelzorgwoningen, omdat ze snel en herbruikbaar zijn.

Schuimbeton wordt vaak gebruikt voor schuren, garages en kleine constructies, waarbij thermische isolatie een extra voordeel biedt. De hardhouten fundering op palen is vooral populair bij blokhutten of lichte houtconstructies, waarbij de eenvoud en duurzaamheid van het hout een belangrijke rol speelt.

Prefab-funderingen worden steeds vaker ingezet bij projecten waarbij snelheid en precisie belangrijk zijn. Deze oplossing is ideaal voor uitbreidingen of kleine woningbouwprojecten, waarbij het gebruik van traditionele funderingen onnodig tijd en middelen zou kosten.

Beperkingen en risico’s

Hoewel alternatieve funderingssystemen veel voordelen bieden, is het belangrijk om ook de beperkingen en risico’s te kennen. Deze kunnen afhankelijk zijn van de locatie, het type bouwwerk en de bodemgesteldheid.

Verzakkingen: In gebieden met een onstabiele bodem, zoals veengebieden of zandige grond, kan het risico op verzakkingen groter zijn bij alternatieve funderingen. In dergelijke gevallen is het verstandiger om heipalen te gebruiken om de fundering extra stevig te maken.
Duurzaamheid: Niet alle alternatieven zijn even duurzaam. Het gebruik van schroeffundamenten of schuimbeton is meestal beter voor het milieu dan het gebruik van traditionele betonfunderingen, maar het hangt af van de materialen en de productieprocessen.
Kosten: De kosten van alternatieve funderingen kunnen variëren afhankelijk van de methode en het type bouwwerk. In sommige gevallen is het goedkoper, terwijl in andere gevallen de kosten niet significant lager zijn dan bij traditionele funderingen.

Conclusie

Alternatieve funderingsmethoden bieden een waardevolle uitbreiding van de huidige bouwpraktijk. Schroeffundamenten, schuimbeton, hardhouten palen en prefab-funderingen zijn allemaal geschikte opties voor verschillende situaties. Ze bieden voordelen in termen van snelheid, duurzaamheid en kosten, maar het is belangrijk om rekening te houden met de bodemgesteldheid en het type bouwwerk. In de toekomst is te verwachten dat deze alternatieven nog breder worden toegepast, vooral gezien de groeiende vraag naar duurzame en efficiënte bouwmethoden.