Funderingsbalken in montagebouw: techniek, toepassing en montage

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Funderingsbalken zijn essentiële onderdelen in de montagebouwtechniek. Ze vormen de basis voor het opzetten van constructies zoals blokhutten, woningen en industriegebouwen. In dit artikel worden de functie, toepassing, montageprocedure en technische kenmerken van funderingsbalken besproken, gebaseerd op relevante praktijk- en theoretische informatie.

Wat is een funderingsbalk?

Een funderingsbalk is een ligger waaraan het gebouw rust en die zorgt voor het afvoeren van krachten – zoals het gewicht van het gebouw, windkracht of sneeuw – naar de fundering of funderingsplaat. Funderingsbalken worden meestal gemaakt van gewapend beton, maar ook prefab-modellen komen voor. Ze kunnen worden gebruikt om hoogteverschillen in de fundering te overbruggen, zoals bij split-level woningen of in rijwoningen met niveauverschillen.

Een funderingsbalk kan bijvoorbeeld tijdens het storten van beton worden vervaardigd in een bekisting, of het kan een geprefabriceerd element zijn. Deze laatste vorm is vooral geschikt voor montagebouw, waarbij constructies snel en efficiënt opgebouwd moeten worden.

In historische contexten, zoals bij Romeinse gebouwen of gevlochten muren, werden funderingsbalken ook gebruikt met gaten waarin latten werden ingezet om wanden te vormen.

Toepassing in montagebouw

Funderingsbalken spelen een cruciale rol in montagebouw, waarbij constructies worden opgebouwd uit geprefabriceerde elementen. Ze worden onder meer gebruikt als ondersteuning voor zelfdragende muren van blok- of paneeltype, bakstenen muren, muren met scharnierende panelen en muren met deur- en raamopeningen.

In industriële, agrarische en openbare gebouwen zijn funderingsbalken standaard. In woningbouwprojecten zijn ze een efficiënt alternatief voor monolithische funderingconstructies. Ze worden ook gebruikt bij constructies met metselwerk in de kelder, waar een funderingsbalk onmisbaar is.

In praktijkprojecten zoals het ‘Hof van Egmond’ in Haarlem of het ‘Karspelhof’ in Amsterdam-Zuidoost zijn funderingsbalken gebruikt in grote schaal voor woningprojecten. Ook in schoolgebouwen zoals het Wellantcollege in Utrecht en industriële projecten zoals Strandresort Ouddorp Duin in Zeeland zijn funderingsbalken centraal in de constructie.

Technische kenmerken en standaardmaten

Funderingsbalken zijn onderverdeeld in verschillende typen, afhankelijk van hun doorsnede, lengte en toepassing. De volgende typen worden vaak genoemd:

1BF: doorsnede 200x160x300 mm, lengte 1,45 tot 6 meter
2BF: doorsnede 300x160x300 mm, lengte 1,45 tot 6 meter
3BF: doorsnede 400x200x300 mm, lengte 1,45 tot 6 meter
4BF: doorsnede 520x200x300 mm, lengte 1,45 tot 6 meter
5BF: doorsnede 400x240x600 mm
6BF: doorsnede trapeziumvormig, hoogte 600 mm, lengte tot 11,95 meter

Deze balken worden gemaakt volgens standaarden zoals GOST 28737 - 90 en hebben nauwkeurig gedefinieerde afmetingen. De toegestane afwijkingen zijn in de breedte maximaal 6 mm en in de hoogte 8 mm. De balken kunnen T-vormig, trapeziumvormig of afgeknot zijn, afhankelijk van de belasting en de constructie.

Daarnaast zijn funderingsbalken onderverdeeld in drie hoofdcategorieën:

FBS: massieve funderingsbalken
FBV: balken met een uitsparing voor lateien of kunstwerken
FBP: holle funderingsbalken

De keuze van het type funderingsbalk hangt af van de constructieve eisen, de belasting en de toepassing.

Montageprocedure van funderingsbalken

Bij het opbouwen van een blokhut of andere constructie met funderingsbalken is het essentieel dat de ondergrond stabiel en waterpas is. Dit kan bijvoorbeeld een tegelvloer of betonplaat zijn. De montageprocedure kan als volgt verlopen:

Voorbereiding
- Zorg voor een vlakke, waterpas ondergrond.
- Zet de onderste laag planken van de wand in elkaar om de afmetingen van de balken te bepalen.
Maatneming en zagen
- Zet de onderregels eerst op maat. Dit geldt ook voor composietbalken.
- Zet de balken met het opstaande randje aan de binnenkant van de blokhut. Dit zorgt voor een waterafvoer naar buiten en voorkomt waterschade.
Montage
- Schuif de balken onder de planken en zorg dat ze waterpas zijn.
- Controleer of de balken stevig en correct geplaatst zijn.
Aansluiting
- Voor prefab-balken kunnen hijsgaten of montagelussen worden gebruikt.
- Zorg voor een vaste aansluiting met de fundering of de palen.

Deze methode is handig en efficiënt voor DIY-projecten of kleinere montagebouwprojecten zoals blokhutten. Voor grotere projecten, zoals woningbouwcomplexen of industriële gebouwen, wordt vaak met machines gewerkt, en wordt aandacht besteed aan transportregels. Funderingsbalken worden bijvoorbeeld in stapels vervoerd, met een maximaal hoogte van 2,5 meter en een afstand van maximaal 40-50 cm tussen de stapels.

Kwaliteitscontrole en transport

Bij kwaliteitscontrole van funderingsbalken wordt onder andere gecontroleerd op:

Betonkwaliteit en sterkte
Aanwezigheid en verhouding van wapening en ingebedde producten
Geometrische nauwkeurigheid
Dikte van de betondekking tot de wapening
Krimpscheurbreedte

Het technisch paspoort van de aangekochte balken moet de volgende kenmerken bevatten:

Betonkwaliteit voor sterkte
Ontlaten sterkte van beton
Wapeningklasse
Vorstbestendigheid en waterdoorlatendheid

Het vervoer en transport van funderingsbalken moet volgens strikte richtlijnen gebeuren, vooral bij T-profielen en I-beams. Stapels mogen maximaal 2,5 meter hoog zijn, en er moeten afstandhouders zijn tussen de balken en tussen de stapels.

Toepassing in woningbouw

In woningbouwprojecten, zoals het ‘Hof van Egmond’ of de wijk Ter Aar West, zijn funderingsbalken essentieel voor het opzetten van een veilige en stabiele basis. Ze worden gebruikt als ondersteuning voor muren, zowel binnen- als buiten, en zorgen voor een gelijke drukverdeling over de fundering.

Bij moderne woningbouwtechnologieën is het mogelijk om funderingsbalken te gebruiken bij constructies met metselwerk in de kelder. In zulke gevallen is het noodzakelijk om funderingsbalken te gebruiken voor de stabiliteit van het geheel.

Bij split-level woningen of woningen met niveauverschillen zijn prefab funderingsbalken van grote waarde. Ze kunnen snel geplaatst worden en zorgen voor een overgang tussen verschillende niveaus.

Conclusie

Funderingsbalken spelen een essentiële rol in montagebouw en woningbouw. Ze zorgen voor een stabiele en veilige basis voor gebouwen en worden zowel in industriële als in civiele toepassingen gebruikt. De montageprocedure is afhankelijk van de schaal van het project, maar voor kleinere constructies zoals blokhutten is de procedure eenvoudig en toegankelijk voor DIY-enthusiast.

Technische kenmerken zoals de afmetingen, het type profiel en de wapening zijn belangrijk voor de keuze van het juiste type funderingsbalk. Bovendien is kwaliteitscontrole en transport belangrijk om schade en ongelukken te voorkomen.

Bij woningbouwprojecten, zoals in Haarlem, Amsterdam of Zeeland, zijn funderingsbalken centraal in de constructie en vormen ze een essentieel onderdeel van de montagebouwtechniek.