Wat is een fundering en waarom is het belangrijk voor elke bouwconstructie?

Een fundering is een essentieel onderdeel van elke bouwconstructie en vormt de basis waarop een gebouw rust. Zij zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw veilig wordt overgedragen op de ondergrond. In dit artikel wordt de betekenis van een fundering verder toegelicht, evenals de functies, de verschillende typen funderingen en de reden waarom het kiezen van het juiste type fundering van groot belang is voor de stabiliteit en duurzaamheid van een woning.

Wat is een fundering?

Een fundering is de constructieve ondergrond van een gebouw die de belasting van het gebouw overbrengt op de draagkrachtige grondlagen. Zij moet zorgdragen voor een stabiele basis en mag geen grotere zakkingen of zettingsverschillen veroorzaken dan voor het bouwwerk toelaatbaar zijn. Deze functie is van groot belang, omdat zelfs de kleinste verzwakking in de fundering ernstige problemen kan veroorzaken voor het bovenliggende bouwwerk.

Een goede fundering moet aan een aantal fundamentele eisen voldoen: - Sterk: de fundering moet in staat zijn het gewicht van het gebouw te dragen. - Stevig, stabiel en standvastig: de fundering mag niet zakken, breken of buigen. - Bestand tegen omgevingsinvloeden: zoals grondwater, vorst, hitte, schimmels en insecten. Gewapend beton voldoet in de meeste gevallen aan deze eisen.

Belang van een fundering

De betekenis van een fundering ligt in de rol die zij speelt als basis voor de gehele constructie. Als de fundering niet stabiel of goed afgestemd is op de bodem, kan dit leiden tot verschillende vormen van zettingen, zoals: 1. Het gehele gebouw kan zakken. 2. Het gebouw kan scheef zakken. 3. Bepaalde delen van het gebouw zakken meer dan andere delen.

Zettingsverschillen kunnen leiden tot scheuren in muren, vloeren of plafonds, wat weer kan resulteren in gevaarlijke situaties of duurzame schade. Daarom is het van essentieel belang dat de fundering tijdens de bouw wordt ontworpen en uitgevoerd op een manier die rekening houdt met de lading van het gebouw en de kenmerken van de ondergrond.

Typen funderingen

Er zijn verschillende typen funderingen, die elk hun eigen toepassing vinden afhankelijk van de ondergrond en de structuur van het gebouw. De keuze van het juiste type fundering hangt af van factoren zoals de draagkracht van de grond, de structuur van het gebouw, de belastingen die op de fundering worden uitgeoefend, en de bouwperiode. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende funderingstypen beschreven:

1. Strokenfundering

Bij een strokenfundering wordt onder alle dragende muren een verbrede zone gerealiseerd. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag niet te diep ligt. De brede muren vereisen een bredere ondersteuning, waardoor de belasting effectief wordt verdeeld.

2. Poerenfundering

Bij een poerenfundering worden funderingsputten gemaakt in de draagkrachtige laag, die vervolgens worden gevuld met gewapend beton. De belasting van de muren wordt overgedragen via betonnen balken naar deze putten. Deze methode is geschikt voor gebouwen met puntlasten.

3. Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt er op de draagkrachtige grond één dikke plaat gelegd. Deze methode wordt meestal toegepast wanneer de draagkrachtige grond te diep zit, bijvoorbeeld bij moeras- of veengrond.

4. Paalfundering

Bij een paalfundering worden betonnen of houten palen in de grond geschroefd, geheid of geboord. Deze palen dragen de belasting van het gebouw over naar diepere, draagkrachtige lagen. Deze methode is vooral gebruikelijk in gebieden met zwakke bovengrond. Er zijn verschillende soorten paalfunderingen mogelijk, afhankelijk van de omstandigheden.

Een betonnen paalfundering is een zeer degelijke, maar relatief dure methode. Fundering op houten palen met betonnen oplanger is ook mogelijk. Paalfundering zonder oplanger komt nog voor bij oudere gebouwen.

5. Blokfundering

Een blokfundering bestaat uit vrij omvangrijke gewapende betonnen blokken. Deze methode wordt meestal gebruikt wanneer er sprake is van puntlasten. Onder de muren komen balken van gewapend beton die de belasting doorgeven naar de blokken.

Invloed van de ondergrond op de fundering

De keuze van het funderingstype wordt sterk beïnvloed door de ondergrond. In Nederland is bijvoorbeeld de bodem in sommige regio’s minder draagkrachtig, wat leidt tot het gebruik van paalfunderingen. In steden zoals Amsterdam en Rotterdam, waar de draagkrachtige laag vaak diep zit, is een paalfundering vaak de enige realistische optie.

In risicogebieden is er een verhoogd risico op funderingsproblemen. Dit komt onder andere door klimaatverandering, die zorgt voor droogte en bodemdaling. Huiseigenaren in deze gebieden moeten extra waakzaam zijn bij het onderhoud van hun fundering en eventuele tekentjes van schade opmerken.

Funderingsproblemen: herkenning en risico’s

Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren. Vaak zijn er eerste signalen aanwezig, zoals: - Scheuren in muren of vloeren. - Verzakking van vloeren of deuren die niet goed sluiten. - Stijve of kromme balken of muren.

Als deze tekens aanwezig zijn, is het verstandig om professioneel advies in te winnen. Een funderingsonderzoek kan uitwijzen of er sprake is van funderingsschade en welke maatregelen nodig zijn om dit te herstellen.

Volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) lopen tussen de 487 duizend en 537 duizend panden momenteel verhoogd risico op verzakking door droogte. Door klimaatverandering kan dit aantal zelfs oplopen tot 687 duizend. De kans op funderingsproblemen is vooral afhankelijk van het type fundering en de bodem waarop het huis staat.

Fundering en renovatieprojecten

Bij renovaties, uitbreidingen of bouwprojecten is het weten van het type fundering van groot belang. Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente informatie opvragen of een postcodecheck uitvoeren om het type fundering van hun woning te achterhalen. In sommige gevallen is het noodzakelijk om de fundering te versterken of te herstellen voordat er verder kan worden gebouwd.

Het kiezen van het juiste type fundering bij renovatieprojecten is cruciaal voor de veiligheid en het succes van het project. Een professionele beoordeling van de huidige fundering is daarom meestal verplicht.

Conclusie

Een fundering vormt de basis van ieder bouwproject en speelt een cruciale rol in de stabiliteit en duurzaamheid van een woning. Het kiezen van het juiste type fundering hangt af van factoren zoals de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het gebouw. Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren en kunnen leiden tot serieuze schade als deze niet op tijd worden herkend en hersteld.

Huiseigenaren en bouwprofessionals moeten zich bewust zijn van de betekenis van een fundering en de invloed die deze heeft op de gehele constructie. Het onderhoud en eventueel herstel van een fundering zijn essentieel om schade te voorkomen en de levensduur van een bouwwerk te verlengen.

Bronnen

1. Funderingstype en ondergrond
2. Hoe achterhaal je welk type fundering je huis heeft
3. Lokale regelgeving en funderingstechniek
4. Funderingsproblemen: risicogebieden en herkenning