Betonnen funderingen: Soorten, toepassingen en uitvoering

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

De fundering van een gebouw vormt de basis voor de stabiliteit en levensduur van de constructie. Het is een kritische onderdeel in de bouw die niet ondergedreven mag worden. Een betonnen fundering is een veelgebruikte en betrouwbare methode om een gebouw stevig te verankeren in de ondergrond. In dit artikel worden de meest voorkomende soorten betonnen funderingen beschreven, inclusief hun toepassingsgebieden, uitvoeringsmethoden en belangrijke aandachtspunten bij de constructie. De inhoud is gebaseerd op feiten en praktijkbeelden uit betrouwbare bronnen.

Betonnen funderingen: essentie en functies

Een fundering is de draagconstructie die een gebouw ondersteunt. Het moet voldoen aan een aantal essentiële eisen zoals sterkte, stabiliteit, weerstand tegen omgevingsinvloeden en duurzaamheid. Beton is een veelgebruikte materialisatie van een fundering, vooral bij woningen en kleinere bouwprojecten. Betonnen funderingen zijn sterk, duurzaam en geschikt voor diverse bodemtypen.

Strokenfundering

Een strokenfundering bestaat uit betonnen stroken die onder de dragende muren van een gebouw worden geplaatst. Deze fundering is geschikt voor bodems met voldoende draagkracht en wordt vaak toegepast bij kleinere bouwprojecten zoals woningen. De breedte en diepte van de stroken worden bepaald door de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

Strokenfunderingen worden vaak gebruikt wanneer de draagkrachtige laag (de zogenaamde vaste grondslag) niet te diep ligt. Bijvoorbeeld, wanneer deze slechts 80 tot 100 cm onder het maaiveld zit. In dergelijke gevallen wordt de slechte bovengrond vaak verwijderd en vervangen door een zandkoffer of verbeterd door verdichting of groutinjectie.

Plaatfundering

Een plaatfundering, ook wel bekend als een funderingsplaat, is een dikke betonnen plaat die onder het gehele gebouw wordt aangebracht. Deze fundering verdeelt de belasting gelijkmatig over het gehele oppervlak en is daarom zeer geschikt voor zwakkere of instabiele ondergronden. Plaatfunderingen worden vaak gebruikt bij grote gebouwen, industriële panden en woningen op kleigrond of veengrond.

Deze fundering voorkomt ongelijke zettingen en biedt uitstekende stabiliteit. Het is een robuuste oplossing voor gebieden waar de draagkrachtige laag te diep zit om traditionele strokenfunderingen toe te passen.

Paalfundering

Paalfunderingen, ook wel bekend als fundering op (hei)palen, worden toegepast wanneer de draagkracht van de bovenste grondlagen onvoldoende is. Hierbij worden betonnen palen diep in de grond geheid tot ze een draagkrachtige laag bereiken, zoals zand of klei. De palen dragen het gewicht van het gebouw over op deze diepere lagen.

Er zijn verschillende soorten paalfunderingen, waaronder prefab betonnen palen, in de grond gevormde palen en schroefpalen. Paalfunderingen worden vaak gebruikt voor hoogbouw, bruggen en andere zware constructies.

De draagkracht van een paal kan op twee manieren worden verkregen:

wanneer de paalpunt de vaste laag niet bereikt; de palen staan dan op kleef.
wanneer de paal de vaste laag wel bereikt; de palen staan dan op stuit.

De uitvoering van een paalfundering kan op verschillende manieren gebeuren: heien, drukken, trillen of schroefboren. De keuze van de methode is afhankelijk van de bodemomstandigheden en de benodigde diepte. Bij lage grondwaterstand kan een opzetstuk in de vorm van een korte gewapende betonpaal voordelig zijn.

Poerenfundering

Een poerenfundering bestaat uit geïsoleerde betonnen blokken, ook wel poeren genoemd, die onder kolommen of steunpunten van een gebouw worden geplaatst. Deze fundering wordt gebruikt om puntbelastingen over te brengen op de ondergrond. Poerenfunderingen zijn geschikt voor middelgrote constructies en bieden een stabiele basis voor zware structuren.

De methode is redelijk eenvoudig te uitvoeren en wordt vaak gebruikt in industriële gebouwen en grote loodsen. Onder de muren worden gewapend-betonbalken geplaatst om de belasting van de muren naar de poeren door te geven. Poerenfunderingen zijn bijzonder geschikt wanneer er geen lijnlast, maar enkel puntlasten zijn.

Fundering op putten

Bij een fundering op putten worden putten gegraven tot aan de draagkrachtige laag. Deze putten worden gevuld met beton en voorzien van wapening. De afstand tussen de putten wordt overbrugd door betonbalken, waarop de bovenbouw komt. Dit type fundering is geschikt voor situaties waarin een kruipruimte niet nodig is.

Voordeel van een fundering op putten is dat er geen bouwput gemaakt hoeft te worden. Het graafwerk beperkt zich meestal tot de inhoud van de put. Echter, als het aantal putten te groot wordt of de aanlegdiepte te diep is, kan een paalfundering op korte palen beter zijn. Ook heeft een fundering op putten geen verdichting van de grond nodig.

Fundering op grondvervanging of grondverbetering

Wanneer de bovengrond niet geschikt is voor een betonnen fundering, kan gebruik worden gemaakt van grondvervanging of grondverbetering. Bij grondvervanging wordt de slechte grond weggegraven en vervangen door zand of een zandkoffer. Deze methode is geschikt wanneer de vaste grondslag vrij diep ligt en niet direct bereikbaar is.

Bij grondverbetering wordt de bovengrond verbeterd door verdichting, bijvoorbeeld met een trilapparaat. Dit proces verdicht het zand zowel aan de oppervlakte als op grotere diepte, waardoor het draagvermogen van de ondergrond verbeterd wordt.

Uitvoering van een betonnen fundering

Het leggen van een betonnen fundering vereist zorgvuldige voorbereiding en uitvoering. De volgende stappen zijn van belang bij een correcte uitvoering:

Bekisting plaatsen: De bekisting moet nauwkeurig worden gemarkeerd en vastgezet om de vorm en afmetingen van de fundering te garanderen.
Armeringsstaal plaatsen: Armeringsstaal wordt in de bekisting geplaatst om het beton te versterken. Het staal moet goed gecentreerd zijn en de juiste hoogte hebben.
Beton gieten: Het beton wordt volgens de instructies gemengd en gegoten in de bekisting. Het gebruik van een triller helpt bij het verwijderen van luchtbellen en het verdichten van het beton.
Afwerking: Na het gieten wordt de bovenkant van de fundering gladgestreken. Het beton moet minstens 24 uur uitharden voordat de bekisting verwijderd kan worden.

Onderhoud van een fundering

Na de uitvoering is het belangrijk om de fundering goed te onderhouden. Regelmatige inspecties op scheuren of slijtage zijn aan te raden. Ook is goede afwatering rondom het gebouw van groot belang om wateraccumulatie te voorkomen. Vochtige plekken moeten schoon gehouden worden om verzakkingen en schimmelvorming te voorkomen.

Veelvoorkomende fouten bij funderingen

Zelfs bij professionele uitvoering kunnen fouten gebeuren. Een paar veelvoorkomende fouten zijn:

Onvoldoende diepte: Te ondiepe funderingen kunnen leiden tot verzakkingen.
Onvoldoende bekisting: Dit kan resulteren in een rommelige afwerking.
Vergeten om te trillen: Luchtbellen in het beton verminderen de sterkte van de fundering.

Het vermijden van deze fouten is essentieel voor een stabiele en duurzame fundering.

Conclusie

Betonnen funderingen vormen de basis van elke bouwconstructie en zijn essentieel voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Afhankelijk van de bodemomstandigheden en de belasting kan gekozen worden uit verschillende types funderingen, zoals strokenfundering, plaatfundering, paalfundering, poerenfundering en fundering op putten. De uitvoering van deze funderingen vereist zorgvuldig planning, nauwkeurige uitvoering en regelmatig onderhoud. Voor zowel woningen als industriële gebouwen is het kiezen van de juiste fundering van groot belang voor het succes van het project.