Betonplaten als fundering: toepassing, voordelen en uitevoering

Een betonplaat is een veelgebruikte vorm van fundering in de bouw, met name in situaties waar een stevige en betrouwbare ondergrond nodig is. In dit artikel wordt ingegaan op de toepassing van betonplaten als fundering, de verschillende vormen, voordelen en nadelen, en de relevante constructieve aspecten. Aan de hand van de informatie uit betrouwbare bronnen worden de technische eisen, toepassingsgebieden en uitevoeringsmethoden van betonplaten als fundering besproken. Dit artikel richt zich vooral op de situatie in Nederland, waarbij funderingskeuzes vaak bepaald worden door de ondergrond, de belasting van het gebouw, en de wens om kosten te beheersen.

Wat is een betonplaatfundering?

Een betonplaatfundering is een fundering die bestaat uit een dikke plaat van gewapend beton die direct op de draagkrachtige grond wordt gestort. Deze methode is geschikt voor gebouwen die op een relatief vlakke en stabiele grond worden gebouwd. De plaat ondersteunt het hele gebouw, inclusief muren en vloeren, en distribueert de belasting gelijkmatig over de ondergrond.

Een betonplaatfundering kan worden ingezet in twee varianten: als een zwevende vloerplaat of als een volledig onderkelderde plaat. In beide gevallen ligt de funderingsplaat minimaal onder het vorstvrije niveau (ongeveer 80 cm onder het maaiveld), om zettingen door vorst te voorkomen. Is er geen kelder, dan is dit extra belangrijk.

Een betonplaat is ook geschikt voor situaties waarin de grond niet ideaal is, maar wel voldoende draagkracht heeft. De plaat kan ook worden geïsoleerd, bijvoorbeeld met isolatieplaten van foamglas, om warmteverlies te beperken en de thermische prestatie te verbeteren.

Toepassing en situaties voor een betonplaatfundering

De betonplaatfundering is een veelgebruikte methode, vooral in de woningbouw. Ze is vooral geschikt voor situaties waarin de draagkrachtige grond niet te diep ligt (bijvoorbeeld op 80 cm of 100 cm onder het maaiveld). In dergelijke gevallen kan de slechte bovengrond worden verwijderd en vervangen door een zandkoffer of verdicht grond, waarna de betonplaat kan worden gestort.

Deze methode is ook geschikt bij zware constructies, zoals woningen met daken van zwaar materiaal of bij zware vloeren, waarbij een sterke en stabiele ondergrond nodig is. De betonplaat kan ook als basisfunctie dienen voor een vloer, waardoor de constructie eenvoudiger kan worden. Dit maakt de methode aantrekkelijk voor zowel professionele bouwers als DIY-ontwikkelaars, bijvoorbeeld bij het bouwen van schuren of bijlagen.

Een betonplaatfundering is tevens geschikt voor compenserende funderingen. Dit betekent dat een deel van de grond wordt verwijderd en vervangen door lichtgewicht materialen zoals polystyreen of argex. Hierdoor wordt het gewicht van het gebouw gedeeltelijk gecompenseerd door het gewicht van de verwijderde grond. Deze methode is interessant bij minder draagkrachtige grondlagen en helpt om zettingen te beperken.

Uitevoering van een betonplaatfundering

De uitevoering van een betonplaatfundering verloopt in meerdere stappen. Eerst wordt de grond voorbereid. De slechte bovengrond wordt verwijderd, eventueel vervangen door een zandkoffer of verdicht grond. Vervolgens wordt een laag van isolatieplaten aangebracht (optioneel), om thermische isolatie te verbeteren.

Daarna wordt de wapening aangebracht, bestaande uit stalen staven in een roostervorm. Deze wapening zorgt ervoor dat de betonplaat sterk en stijf blijft, en kan zettingen en scheurtjes voorkomen. Vervolgens wordt de betonplaat gestort, meestal in één keer, om de structuur te versterken en scheurtjes te minimaliseren.

Onder de muren worden eventueel extra verzwaringen of balken aangebracht, om de belasting gelijkmatig te verdelen. Deze balken kunnen ook dienen als extra ondersteuning voor de muren, vooral bij zware constructies.

In het geval van een kelder is een volledige onderkeldering nodig. De betonplaat dient dan ook als ondergrond voor de keldervloer en moet daarom extra sterk en stevig zijn.

Voordelen en nadelen van een betonplaatfundering

Een betonplaatfundering biedt een aantal voordelen, maar heeft ook beperkingen. Hieronder volgt een overzicht:

Voordelen

• Gelijke belastingverdeling: De plaat verdeelt de belasting gelijkmatig over de ondergrond, wat zettingen en scheurtjes beperkt.
• Snel en eenvoudig uit te voeren: De methode is technisch eenvoudig en snel uit te voeren, vooral in vergelijking met paalfunderingen.
• Multifunctioneel: De plaat kan tegelijkertijd dienen als fundering en vloer, wat constructieve complexiteit vermindert.
• Kostenefficiënt: In de juiste omstandigheden is een betonplaatfundering kostenefficiënt, vooral bij zware constructies.
• Isolatie mogelijk: Door de isolatie onder de plaat is er ruimte om de thermische prestatie te verbeteren.

Nadelen

• Geen kruipruimte: Aangezien de plaat rechtstreeks op de grond ligt, is er geen kruipruimte voor leidingen of inspectie.
• Beperkt toepasbaar bij slechte grond: Als de draagkrachtige grond te diep zit of onstabiel is, is een paalfundering beter.
• Niet geschikt voor hellingen of onregelmatige terreinen: Een betonplaat is niet ideaal voor hellingen of onregelmatige bouwterreinen.
• Voorzichtigheid bij zettingen: Ondanks de gelijke belastingverdeling kan er nog steeds sprake zijn van zettingen als de ondergrond niet homogeen is.

Vergelijking met andere funderingtypes

Het is belangrijk om de betonplaatfundering te plaatsen in het bredere kader van funderingtypes. Hieronder volgt een korte vergelijking met enkele andere veelvoorkomende funderingsmethoden:

Deze vergelijking laat zien dat de betonplaatfundering vooral geschikt is in situaties waar de ondergrond stabiel is en waar het bouwwerk relatief zwaar is. In andere gevallen, zoals bij hellingen of onstabiele grondlagen, kan een paalfundering of poerenfundering beter aansluiten bij de eisen.

Technische aspecten en specifieke toepassingen

Een betonplaatfundering vereist een aantal technische overwegingen, zoals de dikte van de plaat, de wapening, en de aanlegdiepte. De dikte van de plaat hangt af van de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Voor een woning is een dikte van 15 tot 30 cm meestal voldoende, afhankelijk van de zwaarte van het bouwwerk.

De wapening van de plaat is essentieel voor de stabiliteit en de duurzaamheid. Een standaardrooster van stalen staven zorgt ervoor dat de plaat niet breekt of barst bij zettingen of spanningen. Ook is het belangrijk dat de plaat voldoende afstand houdt van de ondergrond, bijvoorbeeld met een laag zand of kruim, om corrosie van de wapening te voorkomen.

Een betonplaatfundering is ook geschikt voor situaties waarbij een thermische isolatie nodig is. In dergelijke gevallen kunnen isolatieplaten onder de plaat worden gelegd, bijvoorbeeld van foamglas, argex of polystyreen. Deze materialen zijn licht en bieden goede thermische isolatie, waardoor de energieprestatie van het gebouw kan worden verbeterd.

Conclusie

Een betonplaatfundering is een veelgebruikte en betrouwbare methode in de bouw, vooral bij gebouwen die op een stabiele en relatief vlakke grond worden gebouwd. De methode is technisch eenvoudig uit te voeren en biedt goede belastingverdeling, wat zettingen en scheurtjes beperkt. De plaat kan ook dienen als basis voor een vloer, wat de constructie eenvoudiger maakt. In combinatie met isolatieplaten kan de thermische prestatie van het gebouw ook worden verbeterd.

Deze fundering is echter niet geschikt in alle situaties. Bij onstabiele grondlagen of hellingen is een paalfundering of poerenfundering vaak beter aangesloten bij de eisen. Het is daarom belangrijk om een grondonderzoek te laten uitvoeren en de juiste funderingskeuze te maken op basis van de specifieke omstandigheden van het bouwterrein.

Bronnen

1. Joost de Vree
2. Blokhutwinkel
3. PontMeyer