Betonstaal in fundering: toepassing, soorten en aanlegtechnieken

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is een essentieel onderde deel van iedere bouwconstructie, omdat deze de belasting van het gebouw opneemt en overdraagt naar de draagkrachtige ondergrond. In dit proces speelt betonstaal een cruciale rol. Betonstaal versterkt het beton en voorkomt scheuren, zodat de fundering robuust en duurzaam blijft. In dit artikel wordt ingegaan op de toepassing van betonstaal in funderingen, de beschikbare soorten, richtlijnen voor de juiste aanleg, en de relevante bouwtechnieken.

Betonstaal: functie en toepassing in funderingen

Betonstaal wordt gebruikt om betonnen constructies, zoals funderingen, te versterken. Het zorgt ervoor dat het beton beter kan weerstaan aan trekkrachten en buigspanningen, die anders kunnen leiden tot scheuren of breuken. In funderingen voorkomt betonstaal dus dat de structuur onder invloed van belastingen of ondergrondveranderingen instort of beschadigd raakt.

Essentieel bij funderingen

Bij funderingen op staal, een veelvoorkomende methode in Nederland, wordt wapening gebruikt om de betonconstructie te versterken. De wapening kan voorzien zijn van verschillende vormen, zoals wapeningskorf of bajonetversterking, afhankelijk van de afmetingen van de fundering en de benodigde belastingcapaciteit. De wapening zorgt ervoor dat de fundering niet alleen sterk is, maar ook geschikt voor langdurige belastingen en eventuele zettingsverschillen in de ondergrond.

Soorten betonstaal voor funderingen

Er zijn meerdere soorten betonstaal die specifiek worden gebruikt voor funderingen. De keuze van het juiste type hangt af van de geometrie van de fundering, de benodigde belastingcapaciteit, en de aard van de ondergrond.

Wapeningskorf

Een wapeningskorf bestaat uit een rooster van staalstaven, meestal gemaakt van rebars (stalen trekstaven). De afmetingen van de korf worden afgestemd op de grootte van de fundering. Voorbeelden zijn:

30 x 40 cm (300 x 400 mm)
30 x 45 cm (300 x 450 mm)
30 x 50 cm (300 x 500 mm)

Deze koren zijn geschikt voor funderingen die op zandachtige grond zijn aangelegd. Ze worden geplaatst in de bouwput en omringd door beton, waardoor een stevige constructie ontstaat. De afmetingen van de koren zijn gekoppeld aan de EPS-bekisting, die gebruikt wordt om de vorm en stijfheid van de fundering te bepalen.

Bajonet- en gesloten kopversterking

Naast wapeningskorf wordt ook gebruikgemaakt van bajonet- of gesloten kopversterking. Deze vormen van betonstaal worden ingebracht in de fundering om lokale belastingen te ondersteunen, bijvoorbeeld rondom muren of bij puntlasten.

Staalstaven (rebars)

Een andere vorm van betonstaal bestaat uit losse stalen trekstaven (rebars). Deze staven worden in de fundering aangebracht in bepaalde richtingen, afhankelijk van de verwachte belasting. Ze worden gebruikt in combinatie met wapeningskorf of als onderdeel ervan.

Aanlegtechniek voor betonstaal in funderingen

De aanleg van betonstaal in funderingen moet nauwkeurig gebeuren om de stabiliteit en duurzaamheid van de structuur te waarborgen. De volgende stappen zijn typisch:

1. Bouwput uitgraven

De fundering wordt meestal uitgegraven tot de vorstvrije diepte, meestal ongeveer 80 cm onder het maaiveld. Dit zorgt ervoor dat de fundering niet door vorst wordt aangetast. De bouwput wordt beklemd met kantplanken om de vorm te behouden en om het beton te storten.

2. Wapening inbrengen

Binnen de bouwput wordt de wapening geplaatst, zoals een wapeningskorf of individuele rebars. De wapening moet op de juiste manier worden geplaatst, zodat de belasting van het gebouw uniform over het beton wordt verdeeld. De juiste dekking van het beton is van belang, omdat dit zorgt voor de nodige bescherming van het staal tegen corrosie en zorgt voor de nodige structuursterkte.

3. Beton storten

Nadat de wapening op zijn plaats zit, wordt het beton gestort. Het beton moet homogeen en zonder luchtbellen zijn om de sterkte en duurzaamheid te garanderen. De kwaliteit van het beton is daarom een belangrijk aspect bij de aanleg van de fundering.

4. Uitharden en afwerken

Na het storten moet het beton volledig uitharden. Dit duurt meestal 28 dagen, alhoewel het al na enkele dagen een voldoende structuursterkte heeft. Zodra het beton is uitgehard, kunnen de funderingsmuren worden opgemetseld tot aan de onderkant van de vloer.

Wanneer is betonstaal in fundering nodig?

Betonstaal wordt vooral gebruikt wanneer de belasting van het gebouw groter is dan het draagvermogen van de ondergrond. In zandachtige gebieden is fundering op staal meestal geschikt, omdat de ondergrond goed draagt. In klei- of veengebieden is een fundering op staal vaak niet mogelijk vanwege de risico’s op zettingen en instabiliteit. In dergelijke gevallen wordt vaak gekozen voor een paalfundering.

Formule voor funderingsbreedte

De breedte van de funderingsvoet kan worden berekend met de volgende formule:

$$ b = \frac{F}{p_{gr}} $$

Waarbij:

F = belasting in kN/m
pgr = gronddruk in N/mm²
b = breedte van de funderingsvoet

De breedte van de voet hangt dus af van de belasting die de fundering moet dragen en de draagkracht van de ondergrond. In de Nederlandse bouwnorm NEN 6744 is vastgelegd dat een fundering op staal niet dieper mag zijn dan vijf maal de kleinste dwarsafmeting van de fundering, om veiligheid en stabiliteit te garanderen.

Moderne technieken en isolatie

Moderne funderingstechnieken maken gebruik van isolerende materialen, zoals polystyreen of perlietkorrels, die worden ingebracht tijdens de aanleg van de fundering. Deze materialen zorgen voor directe isolatie, wat voorkomt dat warmte verloren gaat via de kruipruimte of de fundering. Dit is een efficiënte manier om energiebesparing en comfort te combineren.

Compenserende fundering

Soms wordt een compenserende fundering toegepast, waarbij een deel van de grond wordt verwijderd en vervangen door lichtgewicht materialen. Hierdoor wordt het gewicht van het gebouw gedeeltelijk gecompenseerd, wat gunstig is op minder draagkrachtige grond. Deze methode is een alternatief voor een volledige paalfundering en kan leiden tot kostenbesparingen.

Funderingsinspectie

Als er twijfel is over de kwaliteit of stabiliteit van een fundering op staal, kan een funderingsinspectie worden uitgevoerd. Tijdens zo’n inspectie worden delen van de fundering vrijgegraven en geïnspecteerd. Daarnaast wordt gekeken naar:

De mate van zetting
De richting van de zetting
De bouwwijze
De opbouw van de ondergrond

Dit helpt bij het vroegtijdig opsporen van eventuele problemen en zorgt voor een langdurige betrouwbare fundering.

Conclusie

Betonstaal speelt een essentiële rol bij het versterken van funderingen. Het zorgt ervoor dat de constructie bestand is tegen trekkrachten en buigspanningen, wat cruciaal is voor de stabiliteit en duurzaamheid van het gebouw. Afhankelijk van de aard van de ondergrond en de benodigde belastingcapaciteit, worden verschillende soorten betonstaal gebruikt, zoals wapeningskorf, rebars of bajonetversterking. De aanleg van betonstaal moet nauwkeurig gebeuren, volgens een gestructureerd stappenplan, om een robuuste en veilige fundering te garanderen.

Moderne technieken, zoals isolatie met polystyreen, maken de fundering niet alleen sterk, maar ook energieefficiënt. In klei- of veengebieden is fundering op staal vaak niet geschikt en wordt een paalfundering dan de betere keuze. Voor alle funderingsprojecten is het belangrijk om de juiste technieken en materialen te kiezen, afhankelijk van de omstandigheden op locatie.

Bronnen

betonstaal