Zwevende betonvloeren in funderingsconstructies: oorzaak, oplossingen en toepassing in de praktijk

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Een zwevende betonvloer is een fenomeen dat zich voordoet in funderingsconstructies en kan leiden tot problemen met stabiliteit, drukverdeling en uiteindelijk schade aan het bouwwerk. In de bouwpraktijk is het van belang om te begrijpen hoe zwevende betonvloeren ontstaan, wat de gevolgen zijn en hoe deze situatie kan worden voorkomen of behouden. In dit artikel worden de technische aspecten van zwevende betonvloeren uitgelegd aan de hand van concrete voorbeelden en bouwtechnieken die in de praktijk worden toegepast.

Oorzaak van zwevende betonvloeren

Een zwevende betonvloer ontstaat meestal als gevolg van een onjuiste opbouw van de fundering of een ongunstige ondergrond. In de praktijk wordt vaak een betonvloer aangebracht op een onvoldoende voorbereide grondlaag of op een laag dat niet voldoet aan de vereisten voor draagkracht en stabiliteit. Dit kan leiden tot een situatie waarin de vloer niet direct op een stevige grond rust, maar op een laag van zand, puin of zelfs lucht, wat resulteert in een zwevende vloer.

In een geval dat is beschreven in de bronmateriaal, ontstond bij een funderingsconstructie een zwevende betonvloer doordat er een ruimte ontstond tussen de vloer en de ondergrond. De vloer werd gelegd op een laag zand en isolatie, zonder vaste ondersteuning. De constructieve vloer was slechts 50 mm dik, en er was een 300 mm dikke rest van een oude vloer aanwezig. De situatie leidde tot een losse, zwevende vloer die niet optimaal in contact stond met de grondlaag.

Technische opbouw en risico’s

Om een zwevende vloer te voorkomen, is het essentieel om een duidelijke opbouw te hanteren. In de praktijk wordt vaak een constructieve vloer aangebracht die bestaat uit een laag zand, gevolgd door een wapening en een betonlaag. Deze opbouw zorgt ervoor dat de vloer voldoende stabiliteit heeft en gelijkmatig belast kan worden.

Een zwevende vloer kan echter leiden tot verschillende problemen, zoals:

Verzakkingen: Als de vloer niet gelijkmatig op een stevige grond rust, kan het gewicht van het bouwwerk ongelijk worden gedragen, wat kan leiden tot verzakkingen en scheuren.
Scheefstanden: Een zwevende vloer kan ervoor zorgen dat het bouwwerk in scheef komt te staan. Dit is gebeurd in een 17e-eeuws grachtenpand in Leiden, dat 17 cm verzakte. De scheefstand werd gedeeltelijk gecorrigeerd, maar is door de opdrachtgever behouden gebleven.
Schade aan de constructie: Als de vloer niet goed op de ondergrond rust, kan dit leiden tot schade aan de constructie. Dit is bijvoorbeeld gebeurd in de kerk in Overschild, waar de fundering vervangen moest worden en het gebouw omhoog gebracht werd om stabiliteit te creëren.

Oplossingen en preventie

Om zwevende betonvloeren te voorkomen of op te lossen, zijn verschillende technieken beschikbaar. Een veelgebruikte methode is het aanbrengen van een plaatfundering, die bestaat uit een grote, gewapende betonnen plaat die onder het volledige gebouw wordt gelegd. Deze oplossing zorgt ervoor dat het gewicht van het bouwwerk gelijkmatig wordt verdeeld over een groot oppervlak, wat helpt bij het voorkomen van verzakkingen en scheefstanden.

Een andere oplossing is het gebruik van strokenfunderingen. Deze funderingen bestaan uit doorlopende stroken gewapend beton onder de dragende muren van het gebouw. De breedte van de stroken is afhankelijk van de bodemgesteldheid en de belasting van het bouwwerk. Dit type fundering is geschikt voor projecten waarbij de bodem relatief stabiel is.

In gevallen waarin de bovenste grondlagen te slap zijn, worden palenfunderingen gebruikt. Deze funderingen bestaan uit houten, betonnen of stalen palen die in de grond worden geheid of geschroefd tot ze op een stabiele laag rusten. In Nederland worden deze funderingen vooral gebruikt in het westelijke deel van het land, waar de bovenste grondlagen vaak uit klei, veen en leem bestaan.

Specifieke gevallen en praktijkvoorbeelden

In een praktijkvoorbeeld uit de bronmateriaal is beschreven hoe een zwevende betonvloer werd aangebracht in een kelderruimte. Door verkeerde materialen en een onvoldoende voorbereiding van de ondergrond ontstond een losse vloer die niet optimaal op de grond rustte. De oplossing was het verwijderen van de oude vloer en het aanbrengen van nieuwe metselwerk om de fundering te versterken.

In een ander voorbeeld, namelijk de kerk in Overschild, is het bouwwerk omhoog gebracht met behulp van stalen buispalen, waarna een nieuwe betonvloer en trillingsdempers zijn aangebracht. Deze oplossing zorgde ervoor dat het gebouw stabiel bleef en de funderingsproblematiek kon worden opgelost.

Toepassing in huidige bouwpraktijk

De toepassing van funderingsconstructies en zwevende betonvloeren is een onderwerp dat in de huidige bouwpraktijk actueel is. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) heeft in zijn adviesrapport ‘Goed Gefundeerd’ geconcludeerd dat de overheid de funderingsproblematiek op nationaal niveau moet aanpakken om een crisis te voorkomen. Dit betekent dat het gebruik van zwevende betonvloeren en ongeschikte funderingsmethoden moet worden voorkomen of verbeterd.

In de praktijk wordt er ook innovatief gewerkt aan oplossingen voor zwevende vloeren. Vier Amsterdamse woningcorporaties en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) werken samen om innovatieve oplossingen te vinden voor houten funderingen onder woningen. Deze oplossingen zijn bedoeld om de stabiliteit van de funderingen te verbeteren en schade aan bouwwerken te voorkomen.

Conclusie

Zwevende betonvloeren in funderingsconstructies zijn een technisch complex probleem dat zich vaak voordoet in gebouwen waarbij de ondergrond niet voldoet aan de vereisten voor stabiliteit en draagkracht. Het is van groot belang om de opbouw van de fundering zorgvuldig te plannen en uit te voeren om schade aan het bouwwerk te voorkomen.

In de praktijk worden verschillende methoden gebruikt om zwevende vloeren te voorkomen of op te lossen. Deze omvatten het aanbrengen van plaatfunderingen, strokenfunderingen en palenfunderingen. De keuze voor een bepaalde methode hangt af van de bodemgesteldheid, de belasting van het bouwwerk en de beschikbare werkruimte.

Met het juiste gebruik van technieken en materialen is het mogelijk om zwevende betonvloeren te voorkomen en de stabiliteit van het bouwwerk te waarborgen. In de huidige bouwpraktijk is het belangrijk om innovatief te werken aan oplossingen voor funderingsproblematiek, zoals zwevende vloeren, om schade aan gebouwen te voorkomen en de levensduur van bouwwerken te verlengen.