Funderingsproblematiek in Nederland: Toenemende zorgen bij huizenbezitters en bouwsector

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor funderingsproblematiek in Nederland. Vooral in de veengebieden is het krimpen van de grond een bekende oorzaak van schade aan woningen. Huizenbezitters en kopers maken zich steeds meer zorgen over de stabiliteit van hun funderingen, terwijl de bouwsector tegelijkertijd worstelt met een daling in vraag naar beton. Deze ontwikkelingen wijzen op een groeiend probleem dat zowel voor individuele woningeigenaren als voor de sector als geheel belangwekkend is. In deze artikel geef ik een overzicht van de huidige situatie, mogelijke oorzaken, maatregelen en financiering die beschikbaar zijn om funderingsproblematiek aan te pakken.

Funderingsproblematiek in de veengebieden

In Nederland, en met name in veengebieden, is bodemdaling een bekende en alomvattende kwestie. Veengrond krimpt bij droogte en zet uit bij vocht, wat leidt tot funderingsproblemen en schade aan gebouwen. Dit is vooral van toepassing op oude gebouwen en monumenten die op weinig stabiele grond staan. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed meldt dat een aanzienlijk deel van de oude bebouwing funderingsproblemen heeft of zal krijgen. Dit krimpen en uitzetten van de grond leidt tot scheuren in muren, kelders en fundamenten, wat zowel visueel duidelijk zichtbaar kan zijn als ook schade kan veroorzaken die niet direct herkend wordt.

De Rijksdienst is momenteel betrokken bij onderzoek naar het krimp- en zwelgedrag van kleilagen onder funderingen. De focus ligt hierbij op het voorkomen van verdere schade en het ontwikkelen van oplossingen die passen bij de specifieke grondomstandigheden in Nederland. Deze kennis wordt opgenomen in de Kennisbank van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, die als hulpmiddel kan dienen voor eigenaars die schadeverschijnselen willen verklaren of problemen willen aanpakken.

Toenemende zorgen bij huizenbezitters

De huizenbezitters in Nederland zijn zich steeds meer bewust van de risico’s die funderingsproblematiek met zich meebrengt. Volgens het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), een organisatie die zich specifiek richt op dit onderwerp, is er een toename in het aantal meldingen over funderingsproblemen. In 2020 al werd melding gemaakt dat funderingsproblematiek in Nederland veel groter is dan algemeen wordt gedacht. Deze ontdekking heeft geleid tot meer bewustwording onder huizebezitters en kopers, die nu vaker vragen stellen over de stabiliteit van de fundering van hun woning.

Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt en bestuurslid bij KCAF, benadrukt dat huizebezitters vaak zelf opdraaien voor de kosten van funderingsherstel. Dit betekent dat het niet alleen een technische kwestie is, maar ook financieel een grote impact heeft op woningeigenaren. KCAF is daarom vooral gericht op het verspreiden van kennis en het aanbieden van hulp bij het zoeken naar oplossingen voor funderingsproblematiek.

Bouwsector en de vraag naar beton

De funderingsproblematiek heeft ook een directe impact op de bouwsector. De vraag naar beton, een belangrijk bouwmateriaal voor funderingen, is namelijk afgenomen. Volgens de Beton- en Tegelindustrie (BTE Groep), een verzameling van negen betonbedrijven, is de vraag naar beton voor funderingen zelfs bijna gehalveerd in vergelijking met het vorige jaar. Dit is een duidelijk signaal dat de bouwsector in moeilijke tijden verkeert. De krimp in de betonmarkt wordt als slecht nieuws beschouwd, omdat het betekent dat er minder bouwprojecten zijn en dat de sector als geheel minder actief is.

De afzet van beton in september 2023 was volgens de Betonhuisorganisatie 15 procent lager dan in september 2022. Deze daling is te zien in verschillende regio’s, maar de impact varieert per gebied. In sommige regio’s is de krimp van de betonsector groter dan in andere, wat wijst op verschillende economische en bouwgerelateerde ontwikkelingen per regio. Deze veranderingen in de vraag naar beton onderstrepen het belang van het zoeken naar duurzamere bouwmethoden en alternatieve oplossingen voor funderingsproblematiek.

Onderzoek en haalbaarheidsstudies

Voor de aanpak van funderingsproblematiek zijn verschillende onderzoeken en haalbaarheidsstudies uitgevoerd. Deze studies zijn bedoeld om de oorzaken van bodemdaling en funderingsproblemen beter te begrijpen en om mogelijke oplossingen te onderzoeken. De NOBV (Nederlandse Ondergrond Bond) is een organisatie die hier actief bij betrokken is. Ze organiseren webinars en publiceren studies over het beheer van bodemdaling, waterinfiltratie en andere technische kwesties.

Een van de belangrijkste maatregelen die worden onderzocht is het gebruik van waterinfiltratiesystemen, onderwaterdrains en andere technieken die het peil van de grondwaterstand kunnen beïnvloeden. Deze systemen kunnen helpen om de grond stabieler te maken en bodemdaling te vertragen. Er zijn ook praktijkproeven uitgevoerd, zoals in de regio Wormer en Jisperveld, waar onderwaterdrains zijn toegepast om te testen of deze werken effectief zijn.

Financiële ondersteuning en leningen

Funderingsherstel kan grotendeels kosten, wat voor huizebezitters een financiële last is. Gelukkig zijn er wel mogelijkheden voor financiering. Het Fonds Duurzaam Funderingsherstel biedt bijvoorbeeld leningen onder gunstige voorwaarden voor eigenaars die hun fundering willen herstellen. Ook het Nationaal Restauratiefonds is actief in het ondersteunen van eigenaars van erfgoederen met funderingsproblemen.

Daarnaast zijn er ook programma’s voor gemeenten die in gebieden met bodemdaling wonen. Deze programma’s helpen bij het beheer van de grondwaterstand en het voorkomen van verdere schade. Het Fonds Duurzaam Funderingsherstel is vooral bedoeld voor woningen in veengebieden, waar bodemdaling het grootst is.

Oplossingsrichtingen en toekomstige ontwikkelingen

Tegenwoordig zijn er diverse oplossingsrichtingen voor funderingsproblematiek. Deze richtingen zijn afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het betreffende gebouw en de grond waarop het staat. De meest gebruikte oplossingen zijn:

Waterinfiltratiesystemen: Deze systemen zorgen ervoor dat de grondwaterstand stabiel blijft, wat helpt bij het voorkomen van verdere bodemdaling. Hierbij worden ondergrondse systemen gebruikt om water de grond in te brengen.
Onderwaterdrains: Deze drains worden gebruikt om de grondwaterstand op peil te houden. Ze zijn bedoeld om de grond vochtig te houden, zodat de grond niet verder krimpt.
Ophoogtechnieken: In sommige gevallen wordt een gebouw opgehoogd om het stabiel te maken op een grotere fundering. Dit is vooral van toepassing op oude woningen die op instabiele grond staan.
Sloop en nieuwbouw: In zware gevallen wordt sloop en nieuwbouw overwogen als alternatief. Deze oplossing is duur, maar het biedt wel een langdurige oplossing voor funderingsproblemen.

Conclusie

Funderingsproblematiek is een groeiend probleem in Nederland, met name in veengebieden. De combinatie van bodemdaling, droogte en klimaatverandering zorgt ervoor dat funderingsproblemen steeds vaker voorkomen. Huizenbezitters maken zich steeds meer zorgen over de stabiliteit van hun woning, terwijl de bouwsector worstelt met een daling in vraag naar beton. De beschikbaarheid van financiering en onderzoek naar duurzamere oplossingen geeft hoop dat dit probleem langdurig kan worden aangepakt. Door middel van kennisdeling, innovatieve technieken en financiële ondersteuning kan funderingsproblematiek worden geminimaliseerd of zelfs voorkomen. Het is daarom belangrijk dat zowel woningeigenaren als professionals zich bewust worden van de risico’s en actief bijdragen aan de oplossing.

Bronnen

nieuwsradio