Bouwen naast een bestaand bouwwerk: funderingsaspecten en uitdagingen

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bouwen naast een bestaand bouwwerk vraagt om extra zorgvuldigheid, vooral wat betreft de fundering. De fundering vormt namelijk de basis van elk bouwwerk en heeft een directe invloed op de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het gebouw. Als een nieuw project naast een bestaande constructie moet worden geïnstalleerd, is het essentieel om rekening te houden met de bestaande fundering. Niet alleen om de structuur van het bestaande gebouw te behouden, maar ook om funderingsproblemen te voorkomen. In dit artikel worden de belangrijkste funderingsmethoden, de factoren die bepalend zijn bij het kiezen van een fundering, en de specifieke uitdagingen bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk besproken.

Funderingsmethoden

Er zijn verschillende funderingsmethoden in de bouwsector, waarbij de keuze van de juiste methode afhankelijk is van de ondergrond, de belasting van het bouwwerk en de lokaal relevante omstandigheden. De drie hoofdcategorieën zijn:

Funderingen op staal: Dit zijn ondiepe funderingen die vaak worden gebruikt wanneer de draagkrachtige grondlaag zich vlak onder het maaiveld bevindt. Ze zijn goedkoper en eenvoudiger uit te voeren dan dieper aangebrachte funderingen.
Funderingen op palen: Deze worden ingezet als de draagkrachtige grondlaag zich ver onder het maaiveld bevindt. Houten of betonnen palen worden diep in de grond geplant om de belasting van het bouwwerk te dragen.
Tussenvormen: Tussen deze twee hoofdcategorieën zijn er ook tussenvormen zoals grondverbetering of funderingen op putten, die worden gebruikt wanneer de ondergrond enigszins ongeschikt is, maar nog steeds voldoende draagkracht heeft.

Funderingen op staal

Een fundering op staal is een ondiep aangelegde fundering die vaak bestaat uit strokenfunderingen, poerenfunderingen of plaatfunderingen. De strokenfundering is het meest eenvoudige en vaak toegepaste type. Het bestaat uit doorlopende stroken gewapend beton onder de dragende muren. De breedte van deze stroken varieert afhankelijk van de bodemgesteldheid en de belasting van het bouwwerk.

Een poerenfundering bestaat uit meerdere gewapende betonblokken of metselwerkblokken onder kolommen of steunpunten. Deze blokken dragen de verticale lasten over op de ondergrond en worden vaak gebruikt bij gebouwen met een kolom- en spantbouwstructuur.

Een plaatfundering is een grote, gewapende betonnen plaat die onder het volledige gebouw wordt gelegd. Het grote voordeel van een plaatfundering is dat de belasting gelijkmatig wordt verdeeld over een groot oppervlak. De uitvoering is relatief eenvoudig, wat het goedkoop maakt. Het nadeel is dat een plaatfundering gevoelig is voor verzakkingen, bijvoorbeeld door ongelijkmatige grondcompressie of krimp van de grond.

Funderingen op palen

Funderingen op palen worden ingezet wanneer de draagkrachtige grondlaag zich ver onder het maaiveld bevindt. Houten of betonnen palen worden diep in de grond geplant om de belasting van het bouwwerk te dragen. Deze methode werd al vroeg toegepast in de bouwgeschiedenis, vooral bij het bouwen van kerken, kastelen en raadhuizen in de Middeleeuwen. De palen kunnen bovengronds of ondergronds worden aangebracht, afhankelijk van de gewenste drempelhoogte en de bouwtechniek.

Tussenvormen

Tussenvormen zoals funderingen op putten of grondverbetering worden gebruikt wanneer de ondergrond enigszijds ongeschikt is, maar nog steeds voldoende draagkracht heeft. Bij grondverbetering wordt de slechte grondlaag gedeeltelijk of volledig afgegraven en vervangen door zand of een zandkoffer. Dit maakt de ondergrond geschikt voor het plaatsen van een fundering.

Een andere methode is diepteverdichting, waarbij trillingen worden toegepast op diepliggende zandlagen om de draagkracht te vergroten. Deze methoden worden vaak gebruikt wanneer een volledige diepe fundering niet nodig is, maar de ondergrond toch enige verbetering nodig heeft.

Factoren die bepalend zijn bij de fundering

De keuze voor een specifiek type fundering hangt af van diverse factoren. Ten eerste de samenstelling en draagkracht van de grond. Een grondonderzoek is hier essentieel. Dit onderzoek kan bestaan uit veldonderzoek (zoals boorgaten of proeven in de grond) en laboratoriumonderzoek (analyse van grondmonsters). De resultaten van dit onderzoek bepalen of de grond geschikt is voor een ondiepe of diepe fundering.

Daarnaast spelen ook de belastingen van het bouwwerk een rol. De massa van het gebouw, inclusief eventuele meubilair of industriële machines, bepaalt hoeveel druk de fundering moet kunnen dragen. Bovendien zijn er ook klimatologische factoren die in overweging moeten worden genomen, zoals droogte en zware regenval. Klimaatverandering kan leiden tot funderingsproblemen, met mogelijke schade aan het bouwwerk als gevolg.

Een andere belangrijke factor is de toekomstige gebruiksgemak en onderhoud. Een goed aangelegde fundering heeft geen onderhoud nodig. Echter, bepaalde scheuren in de gevel kunnen duiden op funderingsproblemen. Deze kunnen ontstaan door veranderende omstandigheden of al bij de bouw. In dat geval is er onderzoek nodig om de toestand van de fundering in kaart te brengen, om te bepalen wat er fout is gegaan en hoe het probleem het beste kan worden opgelost.

Uitdagingen bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk

Bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk zijn er een aantal specifieke uitdagingen die moeten worden overwogen. De belangrijkste uitdaging is het voorkomen van schade aan de bestaande fundering. Wanneer een nieuw bouwwerk naast een bestaande constructie wordt geplaatst, kan het gewicht en de druk van het nieuwe bouwwerk de bestaande fundering beïnvloeden. Dit kan leiden tot ongelijkmatige verzakkingen of schade aan de bestaande constructie.

Daarom is het essentieel om een grondige grondonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek moet niet alleen de draagkracht van de ondergrond bepalen, maar ook de stabiliteit van de bestaande fundering. Bovendien is het belangrijk om te controleren of de bestaande fundering voldoet aan huidige bouwnormen en of er eventuele zwakke punten zijn.

Een andere uitdaging is de communicatie met de eigenaar van het bestaande bouwwerk. Het is belangrijk dat de eigenaar is betrokken bij het plannen en uitvoeren van het project. De eigenaar moet worden geïnformeerd over mogelijke risico’s en maatregelen die worden genomen om die risico’s te beperken. Ook is het belangrijk om eventuele schadeclaims of aansprakelijkheid te bespreken.

Een mogelijke oplossing bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk is het gebruik van een tussenvorm, zoals grondverbetering of diepteverdichting. Deze methoden kunnen worden ingezet om de ondergrond te verbeteren zonder de bestaande fundering te beïnvloeden. Een andere oplossing is het gebruik van een diepe fundering, zoals een paalfundering, die verder onder de grond wordt geplant dan de bestaande fundering. Dit zorgt ervoor dat de druk van het nieuwe bouwwerk niet wordt doorgegeven naar de bestaande fundering.

Klimatologische invloeden

Klimatologische invloeden spelen een steeds grotere rol bij de keuze van een fundering. Droogte en zware regenval kunnen leiden tot funderingsproblemen, met mogelijke schade aan het bouwwerk als gevolg. In de toekomst is het belangrijk om funderingen te ontwerpen die bestand zijn tegen klimatologische veranderingen. Dit is van bijzonder belang bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk, omdat de bestaande fundering mogelijk niet ontworpen is voor de huidige of toekomstige klimaatcondities.

Conclusie

Bouwen naast een bestaand bouwwerk vraagt om extra zorgvuldigheid, vooral wat betreft de fundering. De fundering vormt namelijk de basis van elk bouwwerk en heeft een directe invloed op de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het gebouw. Wanneer een nieuw project naast een bestaande constructie moet worden geïnstalleerd, is het essentieel om rekening te houden met de bestaande fundering. Niet alleen om de structuur van het bestaande gebouw te behouden, maar ook om funderingsproblemen te voorkomen. Door grondige voorbereiding, het uitvoeren van een grondonderzoek en het kiezen van de juiste funderingsmethode, kan worden gegarandeerd dat zowel het nieuwe als het bestaande bouwwerk veilig en duurzaam blijft.