Bouwen naast een bouwwerk: Belang van fundering en constructie

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bouwen naast een bestaand bouwwerk vereist zorgvuldige planning, met name wat betreft de fundering en constructie. Deze aspecten zijn van groot belang om de stabiliteit van zowel het nieuwe als het bestaande bouwwerk te waarborgen. In dit artikel worden de technische en regelgevende aspecten van funderingen en constructies bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk besproken, op basis van actuele informatie uit betrouwbare bronnen.

Introductie

Wanneer een nieuw bouwwerk naast een bestaand bouwwerk wordt geplaatst, ontstaat er een interactie tussen de ondergrond en de funderingen van beide constructies. Deze interactie kan invloed hebben op de stabiliteit van beide gebouwen. Daarom is het noodzakelijk om de fundering zorgvuldig te berekenen en de constructie volgens de geldende bouwregelgeving uit te voeren. De constructieberekening en de constructietekening spelen een centrale rol in dit proces.

Fundering berekenen: Algemene principes

Een funderingsberekening is een technisch document waarin wordt aangegeven hoe het bouwwerk op de ondergrond wordt bevestigd en hoe de belastingen op de fundering worden overgedragen. Deze berekening is verplicht bij het aanvragen van een omgevingsvergunning en is ook nodig bij vergunningsvrij bouwen om de eisen van het Besluit bouwwerken leefomgeving te kunnen nakomen.

Wanneer het gaat om bouwen naast een bestaand bouwwerk, is het vooral belangrijk om de interactie tussen de funderingen van beide bouwwerken in overweging te nemen. De constructeur moet bepalen of er sprake is van een overlapping van funderingsconstructies of of er sprake is van een voldoende afstand tussen de funderingen van beide bouwwerken.

Belastingen en stabiliteit

De funderingsberekening moet aantonen dat de krachten zoals winddruk, sneeuwlast, en statische belastingen correct worden overgedragen naar de ondergrond. Bij bouwen naast een bestaand bouwwerk is het extra belangrijk om te controleren of de bestaande fundering aan de veranderingen in belasting kan meebespaar. Als dit niet het geval is, kunnen aanpassingen nodig zijn aan de bestaande fundering, zoals het plaatsen van extra palen of kolommen.

Een fundering op staal is vaak economisch voordeliger dan een fundering op palen, maar de keuze hangt ook af van de ondergrond. In sommige gevallen is het noodzakelijk om palen te gebruiken, bijvoorbeeld bij zachte of waterige bodems.

Constructietekeningen en palenplan

De constructietekeningen zijn essentieel voor de uitvoering van een bouwwerk. Deze tekeningen bevatten informatie over de positie van palen, de wapening van de fundering en de afmetingen van funderingselementen zoals poeren. Deze documenten worden door de aannemer gebruikt om het bouwwerk veilig en volgens de berekening uit te voeren.

Bij bouwen naast een bestaand bouwwerk is het palenplan extra belangrijk. In sommige gevallen kan het nodig zijn om palen te groeperen onder één funderingselement, wat een poer wordt genoemd. Poeren zijn vaak breder en hoger dan gewone funderingen en bevatten meerdere palen. Dit is nodig om de lokaal hoge belastingen op te vangen, bijvoorbeeld bij het bouwen van een zwaar bouwwerk of bij een ongunstige bodemsamenstelling.

Regels en voorschriften

Bij bouwen naast een bestaand bouwwerk is het belangrijk om rekening te houden met de regelgeving. In Nederland geldt het Besluit bouwwerken leefomgeving, een wetgevende tekst die eisen stelt aan veiligheid, bruikbaarheid, gezondheid en milieu. Dit besluit heeft ook specifieke hoofdstukken over funderingen.

Hoofdstukken 1 t/m 8 van dit besluit behandelen algemene regels, waaronder de vereisten voor funderingen. Deze hoofdstukken zijn van grote betekenis bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk, omdat ze de grondslag vormen voor de constructietoetsing. Berekeningen zoals een ventilatie- of daglichtberekening zijn voor de fundering niet van toepassing, maar de toetsing van de fundering op veiligheid en stabiliteit is essentieel.

Aardbevingsbestendige fundering

In regio’s die vatbaar zijn voor aardbevingen, zoals de provincie Groningen, is het bouwen met een aardbevingsbestendige fundering verplicht. Aardbevingen veroorzaken horizontale en verticale bewegingen in de ondergrond, die schade kunnen aanrichten aan funderingen en constructies.

Constructiebedrijven zoals Plegt-Vos gebruiken geteste en gecertificeerde systemen om de fundering bestand te maken tegen aardbevingen. Deze systemen zijn ontworpen om de horizontale beweging van de bodem op te vangen, zodat het bouwwerk minder schade oploopt bij een aardbeving.

Bij bouwen naast een bestaand bouwwerk is het extra belangrijk om aardbevingsschade te voorkomen. In dergelijke gevallen moet de constructeur bepalen of de bestaande fundering aardbevingsbestendig is of of er aanpassingen nodig zijn aan zowel de bestaande als de nieuwe fundering.

Bodemsamenstelling en fundering

De bodemsamenstelling speelt een belangrijke rol bij het kiezen van een funderingsconstructie. In het geval van kleilagen in de ondergrond is het heien van prefab palen bijvoorbeeld moeilijker. In dergelijke gevallen kan voorboren noodzakelijk zijn om het palenplan uit te voeren. Ook kunnen resten van bestaande funderingen in de bodem de keuze van een nieuwe fundering beïnvloeden.

Bij bouwen naast een bestaand bouwwerk is het dus belangrijk om de bodemsamenstelling nauwkeurig te analyseren. In sommige gevallen kan de fundering van het aangrenzende bouwwerk ook invloed hebben op de fundering van het nieuwe bouwwerk. Bijvoorbeeld als het aangrenzende bouwwerk een diepe fundering heeft, kan het noodzakelijk zijn om een vergelijkbare diepte te hanteren bij de nieuwe fundering om ongelijke neerslag te voorkomen.

Bijzondere omstandigheden

Bij het bouwen naast een bestaand bouwwerk kan het ook voorkomen dat bijzondere omstandigheden van invloed zijn op de fundering en constructie. Denk bijvoorbeeld aan:

Hoogteverschillen in het terrein: Deze kunnen invloed hebben op de afwatering en de stabiliteit van de fundering.
Peilmaten en straatpeil: Bij het aanvragen van een Omgevingsvergunning (Opa) dient het actuele straatpeil aangegeven te worden.
Aanwezigheid van ontplofbare oorlogsresten: Deze moeten aan de gemeente gemeld worden bij de aanvraag voor een Opa.
Bouwen in de buurt van een monument of bouwval: Dit kan extra regelgeving met zich meebrengen, zoals afstandseisen of restricties op de funderingsconstructie.

Bouwen naast een monument of bouwval

Het bouwen naast een monument of bouwval vereist extra zorgvuldigheid. De fundering en constructie moeten zodanig worden uitgevoerd dat het monument of bouwval niet in de steek wordt gelaten. In sommige gevallen zijn afstandseisen geldig, wat betekent dat het nieuwe bouwwerk op een bepaalde afstand van het monument of de bouwval moet worden geplaatst.

Daarnaast moet rekening worden gehouden met de structuur van het monument of de bouwval. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn om de fundering van het nieuwe bouwwerk zo te ontwerpen dat het geen invloed heeft op de stabiliteit van het monument of de bouwval.

Conclusie

Bouwen naast een bestaand bouwwerk vereist een zorgvuldige aanpak van zowel de fundering als de constructie. Het is essentieel om de fundering te berekenen, de constructietekeningen aan te leveren en de regelgeving te遵守. In sommige gevallen is het noodzakelijk om de bestaande fundering aan te passen of extra constructieve maatregelen te nemen. In regio’s met aardbevingen is het bouwen met een aardbevingsbestendige fundering verplicht. Daarnaast moet rekening worden gehouden met bijzondere omstandigheden zoals bodemsamenstelling, peilmaten, en eventuele ontplofbare oorlogsresten. Het bouwen naast een monument of bouwval vereist extra aandacht voor de funderingsconstructie om de stabiliteit van beide bouwwerken te waarborgen.