Bouwkundig funderingsonderzoek: Waarom het belangrijk is en hoe het werkt

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis van elk woningbouwproject of bestaande woning. Als de fundering niet goed is, kunnen ernstige problemen ontstaan, zoals scheefstanden, scheuren in muren en plafonds, klemmende ramen en deuren, of zelfs vochtproblemen in de kelders. In risicogebieden, zoals in delen van West-Nederland, is het risico op funderingsproblemen nog groter door de aard van de bodem. Het is daarom van groot belang dat een bouwkundig funderingsonderzoek wordt uitgevoerd, zowel bij aankoop van een woning als bij verbouwing of herstelwerkzaamheden. In dit artikel bespreken we de doelstellingen, methoden, kosten en voordelen van een funderingsonderzoek, met een nadruk op wat een dergelijk onderzoek inhoudt en waarom het een essentieel onderdeel is van de bouwkundige inspectie.

Waarom een funderingsonderzoek uitvoeren?

De fundering van een woning vormt het fundament waarop het hele bouwwerk rust. Als de fundering niet optimaal functioneert, kan dit leiden tot verzakkingen, scheuren en andere schade. Omdat funderingsproblemen vaak ontstaan door veranderingen in de bodem of de grondwaterstand, zijn deze zichtbaar op het moment dat schade zich al heeft voorgedaan. Een funderingsonderzoek helpt om deze problemen vroegtijdig te ontdekken en te begrijpen, waardoor eventuele herstelmaatregelen op tijd kunnen worden genomen.

Aanleidingen voor een funderingsonderzoek

Er zijn verschillende situaties waarin een funderingsonderzoek verstandig is. De belangrijkste zijn:

Aankoop van een pand in een risicogebied, zoals gebieden met veen- of kleigrond.
Verbouwing of uitbreiding van een woning, die extra druk op de fundering kan uitoefenen.
Zichtbare gebreken, zoals scheuren in muren of plafonds, of scheve vloeren.
Bouwwerkzaamheden in de omgeving, zoals het aarden van de grond of het bouwen van een nabijgelegen woning.

In al deze gevallen kan een funderingsonderzoek helpen om te bepalen of het huidige funderingssysteem voldoende is of aanpassingen nodig zijn.

Wat houdt een funderingsonderzoek in?

Een funderingsonderzoek wordt uitgevoerd door een funderingsdeskundige of bouwkundig inspecteur. De inspectie is meestal visueel, maar kan worden uitgebreid indien er aanleiding is. Het onderzoek volgt standaard richtlijnen en bestaat uit verschillende onderdelen.

De onderdelen van een funderingsonderzoek

Het onderzoek volgt de F3O-richtlijnen en omvat de volgende aspecten:

Archiefonderzoek: Hierbij wordt informatie verzameld bij het gemeentearchief, zoals bouwkundige plannen en oude inspectierapporten.
Constructief verband: Hier wordt gekeken naar zettingen en eventuele zettingsverschillen in het bouwwerk.
Pandinspectie: Tijdens de inspectie wordt de aard en mate van scheurvorming in muren, plafonds en vloeren beoordeeld. Ook worden de omgevende woningen meegenomen in de analyse.
Bodemopbouw en grondwaterstand: De grondwaterstand en de NAP-maatvoering (Normaal Aangestoken Peil) worden gecontroleerd, omdat deze direct invloed hebben op de stabiliteit van de fundering.
Metingen en constateringen in inspectieputten: Wanneer toegang mogelijk is, worden inspectieputten gecontroleerd om eventuele schade of vochtproblemen in de fundering aan te tonen.

Wanneer er aarzelingen zijn over de kwaliteit van de fundering, kan het onderzoek worden uitgebreid met bijvoorbeeld een kruipruimteinspectie, metingen met een video-scoop of met een robot, of met een grondwateranalyse.

Voordelen van een funderingsonderzoek

Een funderingsonderzoek biedt verschillende voordelen. Ten eerste wordt duidelijk of er funderingsproblemen zijn, zodat eventuele herstelmaatregelen op tijd kunnen worden genomen. Ten tweede geeft het de eigenaar inzicht in de staat van de fundering, wat kan leiden tot een betere onderhoudsstrategie. Ten derde kan het onderzoek ook helpen bij het bepalen van de marktwaarde van de woning of de verkoopbaarheid.

Een goed uitgevoerd funderingsonderzoek wordt vaak uitgevoerd door een onafhankelijke inspecteur, zoals bij Premiumkeur of bij bouwkundig ingenieursbureaus. Een onafhankelijke deskundige geeft eerlijk en objectief advies, zonder belangenverzuiling, zoals bij een inspecteur die door een makelaar is aangewezen.

Onafhankelijk funderingsonderzoek versus afhankelijk advies

Er zijn bedrijven die bouwkundige keuringen uitvoeren, maar geen funderingsonderzoek als onderdeel daarvan. Deze keuringen zijn vaak uitsluitend visueel, zonder gebruik van specialistisch gereedschap of verdere analyse. Dit kan leiden tot onvoldoende inzicht in eventuele funderingsproblemen, zoals vochtproblemen in de kelder of rotte houten palen. In dergelijke gevallen kan een onafhankelijke funderingsdeskundige wel het verschil maken. Zoals beschreven in een van de bronnen, kon een funderingsdeskundige een groot probleem met de fundering ontdekken dat bij een eerdere bouwkundige keuring over het oog is gezien.

Kosten van een funderingsonderzoek

Een funderingsonderzoek kan vanaf € 399 worden uitgevoerd, afhankelijk van de uitgebreidheid. Dit is vaak een funderingsrisico onderzoek in fase 0, wat betekent dat het een visuele inspectie is met een rapportage. Bij verdere aanleidingen kan het onderzoek worden uitgebreid naar fase 1 of verder, waarbij bijvoorbeeld ook een kruipruimteinspectie of grondwateranalyse wordt uitgevoerd. De kosten zijn doorgaans transparant, en het is verstandig om vooraf af te spreken wat precies onderzocht wordt.

Hoe kun je zelf de fundering controleren?

Hoewel een funderingsonderzoek door een deskundige de meest betrouwbare methode is, zijn er ook een paar dingen die je als eigenaar zelf kunt controleren. Zoals:

Scheuren in muren of plafonds: Wanneer de scheuren groter dan 2 mm zijn en zich snel uitbreiden, kan dit wijzen op een funderingsprobleem.
Scheve vloeren: Als je merkt dat de vloeren scheef staan of dat je moeite hebt om deur of ramen te openen, kan dat ook een teken zijn.
Vochtproblemen in de kelder of souterrain: Vooral bij het gebruik van een grondwaterpomp kan dit wijzen op vocht- en funderingsproblemen.
Verzakkingen in de omgeving: Wanneer buren ook problemen hebben met hun fundering, kan dit een indicatie zijn dat het probleem niet uniek is, maar het gevolg is van de bodemstructuur in de regio.

Funderingsonderzoek bij rijksmonumenten

In sommige gevallen is een funderingsonderzoek ook van toepassing op rijksmonumenten. Deze woningen zijn vaak oud en kunnen op oude funderingsmethoden staan, zoals houten palen of zandfunderingen. Een funderingsonderzoek is dan essentieel om te bepalen of de fundering nog stevig genoeg is om het gewicht van het bouwwerk te dragen. Bij rijksmonumenten is het ook belangrijk om zorgvuldig om te gaan met eventuele herstelmaatregelen, om de historische waarde niet te verliezen.

Conclusie

Een bouwkundig funderingsonderzoek is een essentieel onderdeel van elk bouwkundig advies of inspectie. Het helpt bij het ontdekken van mogelijke funderingsproblemen, voorkomt onnodige kosten en zorgt voor duidelijkheid over de toekomst van de woning. Zowel bij aankoop, verbouwing als bij herstelwerkzaamheden is het verstandig om een funderingsonderzoek uit te laten voeren, vooral in risicogebieden of bij zichtbare gebreken. Het onderzoek is meestal visueel en volgt standaard richtlijnen, maar kan worden uitgebreid als er aanleiding is. Het is verstandig om het onderzoek uit te laten voeren door een onafhankelijke funderingsdeskundige, zodat het advies objectief en betrouwbaar is. Een goed uitgevoerd funderingsonderzoek kan uiteindelijk leiden tot een langdurig stabiel en veilig woningbouwproject.