Conusweerstand en fundering op palen: Essentiële kengetallen voor bouw en verbouwing

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bij de bouw of verbouwing van een woning speelt de kwaliteit van de fundering een cruciale rol. De keuze voor een fundering op palen of op staal hangt onder andere af van de grondstructuur. Daarbij speelt de zogenaamde conusweerstand een centrale rol. Met behulp van een sonderingsonderzoek kan men de dragende grondlagen in kaart brengen, en zo de juiste funderingsmethode bepalen. Deze artikel legt uit wat conusweerstand is, hoe het bijdraagt aan funderingsopties, en waarom het belangrijk is bij de constructie van een woning of bij een verbouwing.

Wat is een sonderingsonderzoek?

Een sonderingsonderzoek is een geotechnisch onderzoek dat uitgevoerd wordt om de grondstructuur in kaart te brengen. Tijdens dit onderzoek wordt een sondeerconus – een staaf met een kegelvormige punt – met een tophoek van 60 graden in de grond gebracht. De sondeerconus wordt op constante snelheid (2 cm per seconde) in de grond gedreven, waardoor de mechanische weerstand van de grond wordt gemeten. Deze weerstand wordt ook wel de conusweerstand genoemd.

Het sonderingsonderzoek levert een gedetailleerd beeld van de grondstructuur op. Het meet niet alleen de conusweerstand, maar ook andere parameters zoals grondtemperatuur, elektrische geleidbaarheid en grondwaterstanden. Soms wordt er zelfs een milieusondering uitgevoerd om mogelijke verontreinigingen in de grond te detecteren. Het resultaat van dit onderzoek is een sonderingsrapport, ook wel sondeerstaat genoemd, dat visueel aangeeft waar de dragende grondlagen zich bevinden.

Waarom is conusweerstand belangrijk?

De conusweerstand geeft inzicht in de draagkracht van de grond. Dragende grondlagen, zoals zandlagen, bieden een hogere weerstand dan klei of veen. In Nederland ligt de zandlaag in het oosten vaak direct onder het grondoppervlak, terwijl het in het westen vaak veel dieper zit. De meetresultaten van de sondering tonen aan waar deze dragende grondlagen zich bevinden, wat essentieel is bij het bepalen van de juiste funderingsmethode.

Een funderingspaal moet altijd in een dragende grondlaag worden geplaatst. In Nederland is dat bijna altijd een zandlaag. Zand heeft namelijk een hogere draagkracht dan andere grondsoorten. De conusweerstand geeft aan hoeveel kracht nodig is om de sondeerconus in de grond te brengen. Hoe hoger de conusweerstand, hoe dragender de grond is. Op basis hiervan kan een constructeur bepalen hoe diep de funderingspalen moeten worden geplaatst en welke dikte nodig is om de constructie te dragen.

Conusweerstand en funderingspalen

Wanneer de dragende grondlagen zich diep onder het oppervlak bevinden – zoals in het westen van Nederland – is een fundering op palen nodig. De meest gebruikte palen zijn geheide palen, gedrukte palen of geschroefde palen. Deze palen worden in de grond gebracht tot de dragende grondlaag wordt bereikt. De sonderingsdata helpt bij het bepalen van de lengte en het aantal palen dat nodig is voor een stabiele fundering.

In tegenstelling tot een fundering op staal, die vlak onder het grondoppervlak ligt en bestaat uit balken of een funderingsplaat, bereiken funderingspalen dieper gelegen dragende grondlagen. Dit maakt ze ideaal voor gebieden waar de zandlaag ver onder het oppervlak zit. In het oosten van Nederland is een fundering op staal meestal voldoende, aangezien de zandlaag vaak vlak onder het oppervlak ligt.

Wanneer is een sondering nodig?

Een sondering is essentieel bij vrijwel alle bouw- en verbouwprojecten. Voorbeelden van wanneer een sondering nodig is:

Aanbouw
Dakopbouw
Garage
Nieuwbouwwoningen
Tuinhuis

Niet in elk geval is een nieuwe sondering nodig. Als er binnen een straal van 25 meter een bestaande sondering is gemaakt, mag deze gebruikt worden. Dit geldt bijvoorbeeld als een buur woning of een gemeentelijk project een sondering heeft uitgevoerd. Deze sondering kan dan dienen als basis voor de fundering van jouw eigen project.

De rol van de constructeur

De constructeur speelt een cruciale rol in het proces van het bepalen van de funderingsmethode. Hij gebruikt de sonderingsdata om een constructieberekening te maken. Op basis van deze berekening wordt bepaald welke palen en in welke hoeveelheid nodig zijn voor een stabiele fundering. Pas nadat het constructierapport is gemaakt, kan een aannemer ingeschakeld worden. Dit zorgt voor een duidelijke en kostenefficiënte uitvoering van de fundering.

Een aannemer moet de palen precies op de juiste plek in de grond plaatsen. Zonder een constructieberekening is het voor de aannemer moeilijk om een realistische offerte te geven. Door de berekening van tevoren beschikbaar te hebben, wordt het risico op kostendrempels verminderd en is de offerte nauwkeuriger.

Kosten van een sonderingsonderzoek

De kosten van een sonderingsonderzoek liggen tussen €700 en €1.000 (excl. BTW). Hoewel dit een aanzienlijke uitgave lijkt, kan het snel worden terugverdiend doordat minder beton of metaal nodig is bij de bouw. Een goed uitgevoerde sondering voorkomt over- of onderschatting van het benodigde materiaal, wat kostbesparend kan zijn.

Soms wordt gekozen voor geschroefde funderingspalen, waarbij tijdens het schroeven direct gemeten wordt waar de dragende grondlaag ligt. Hierdoor is soms zelfs geen sondering nodig. Dit biedt een interessante optie voor bouwprojecten waarbij kostenefficiëntie een belangrijke rol speelt.

Samenvatting

Een sonderingsonderzoek is een essentieel onderdeel van de bouw- of verbouwproces. Met behulp van een sondeerconus wordt de conusweerstand gemeten, wat inzicht geeft in de draagkracht van de grond. Deze informatie is cruciaal om te bepalen of een fundering op palen of op staal nodig is. De conusweerstand helpt bij het lokaliseren van dragende grondlagen, zoals zandlagen, en maakt het mogelijk om de juiste funderingsmethode te kiezen.

In het westen van Nederland is een fundering op palen vaak nodig, omdat de dragende zandlaag ver onder het oppervlak ligt. In het oosten is een fundering op staal meestal voldoende. De keuze voor palen of staal hangt dus af van de locatie en de grondstructuur.

Een sondering is niet altijd nodig, aangezien bestaande sonderingsrapporten binnen een straal van 25 meter gebruikt kunnen worden. De rol van de constructeur is essentieel in het proces, omdat hij op basis van de sonderingsdata een constructieberekening maakt. Pas daarna kan een aannemer ingeschakeld worden voor de uitvoering van de fundering.

Een goed uitgevoerde sondering voorkomt later problemen met scheuren of verzakkingen in de woning. Het biedt bovendien duidelijkheid over de benodigde funderingsmaterialen en maakt het bouwproces kostenefficiënter.