Damwand als fundering: Toepassing, technieken en voordelen in bouwprojecten

De toepassing van damwanden als onderdeel van een fundering is in de huidige bouwsector een veelgebruikte techniek, zowel bij nieuwbouw als bij renovaties en herstellingen van bestaande woningen. Een damwand fungeert vaak als bouwkuip, waarin werken onder de grondwaterstand uitgevoerd kunnen worden, maar kan ook dienen als dragend element in de fundering. In dit artikel worden de toepassingen, technieken, voordelen en uitdagingen van damwanden als fundering besproken, met nadruk op relevante informatie uit de geleverde bronnen.

Wat is een damwand en hoe wordt het gebruikt in funderingen?

Een damwand is een constructie die bestaat uit een rij van verticale platen die in de grond worden ingebracht. Deze platen kunnen gemaakt zijn van staal, beton, hout of kunststof en vormen een duurzame wand die water- en aarddruk tegenwerkt. In funderingsprojecten worden damwanden vaak gebruikt als bouwkuip, zodat werken onder de grondwaterstand kunnen worden uitgevoerd zonder het risico op instorting of schade aan bestaande funderingen.

Volgens Sterk (1) worden damwanden vaak toegepast in combinatie met verankering of stempelraam. In het kader van funderingstechnieken is het een veelgebruikte methode om bouwputten of boorkuipen af te sluiten. Gebr. de Koning (3) verduidelijkt dat damwanden niet alleen tijdelijk worden gebruikt, maar ook als definitieve constructie, zoals in keerwanden of oeverbeschermingen.

Toepassing van damwanden in renovatieprojecten

Bij renovatieprojecten, zoals het maken van een kelder onder een bestaand pand, is het vaak noodzakelijk om een bouwkuip aan te leggen. Dit is vooral relevant wanneer het werken onder de grondwaterstand plaatsvindt. Hierbij wordt vaak gebruikgemaakt van een inpandige damwand, die trillingsarm of trillingsvrij kan worden geplaatst, zoals beschreven in de Waalpaal (2). Deze methode zorgt voor minimale verstoring van de bestaande fundering en vermindert het risico op instorting.

De Waalpaal benadrukt dat houten damwanden vaak slechts tijdelijk stabiel zijn en niet geschikt zijn voor langdurige of complexe projecten. Daarom wordt er vaak gekozen voor stalen damwanden, die betere stabiliteit bieden en geschikt zijn voor permanente of tijdelijke toepassingen. Ook bij het aanbrengen van stalen damwanden wordt aandacht besteed aan de hoogtebeperking, waarbij het damwand in segmenten kan worden geplaatst.

Technieken voor het aanbrengen van damwanden

Het aanbrengen van damwanden kan op verschillende manieren plaatsvinden, afhankelijk van de situatie en de eisen van het project. De drie meest gebruikte technieken zijn:

1. Drukken – De platen worden met een drukmachine in de grond gedrukt.
2. Trillen – De platen worden ingebracht met behulp van een trilblok, wat geluid en trillingen kan veroorzaken.
3. Heien – De platen worden met een heistelling in de grond geheven.

Gebr. de Koning (3) en VSF (5) benadrukken dat het gebruik van modern gereedschap en technieken zoals hoogfrequente trilblokken en drukmachines belangrijk is om trillings- en geluidshinder te beperken. Ook de toepassing van een makelaarstelling helpt om maatnauwkeurigheid te waarborgen, vooral bij het aanbrengen van langere damwanden (vanaf 18 meter).

Volgens De Werkverzetter (7), is drukken een stille methode vergeleken met het trillen van damwanden. Dit komt omdat bij drukken alleen het "powerpack" van de drukmachine geluid produceert. Deze techniek is dus geschikt voor projecten waar geluidshinder een belangrijke overweging is.

Voordelen van damwanden in funderingsprojecten

Damwanden bieden verschillende voordelen bij funderingsprojecten, zoals:

• Stabiliteit en draagkracht: Stalen damwanden zijn sterk en geschikt om als dragend element in de fundering te dienen.
• Waterdichtheid: De platen sluiten de bouwkuip af, waardoor het werken onder de grondwaterstand veilig en praktisch is.
• Flexibiliteit: Damwanden kunnen zowel tijdelijk als permanent worden gebruikt, afhankelijk van de projecteisen.
• Trillingsarme technieken: Moderne technieken zoals drukken en trillingsvrije heien beperken de impact op de omgeving en bestaande constructies.
• Minimale verstoring: Door het gebruik van mini-heistellingen of drukmachines is het mogelijk om binnen bestaande gebouwen of in bebouwde kom te werken zonder grote onderbreking van het dagelijks leven.

Nadelen en uitdagingen

Hoewel damwanden veel voordelen bieden, zijn er ook beperkingen en uitdagingen. Een belangrijk aspect is de invloed op de omgeving, zoals geluidshinder en trillingen. Hoewel moderne technieken deze impact kunnen beperken, is het noodzakelijk om een zorgvuldige planning en communicatie met de omgeving voor te zetten.

Verder is het aanbrengen van damwanden in sommige gevallen technisch complex, vooral in bebouwde kom of bij ingewikkelde grondomstandigheden. Het vereist ervaring en specialisatie, zoals benadrukt door Gebr. de Koning (3) en VSF (5). Daarom wordt vaak gekozen voor aannemers die gespecialiseerd zijn in funderings- en damwandconstructies.

Gebruik van damwanden in specifieke projecten

Bouwkuipen in bebouwde kom

In bebouwde kom is het vaak noodzakelijk om een damwand te gebruiken om de bouwput van het omringende terrein te isoleren. Dit is bijvoorbeeld het geval bij renovaties van panden met een nieuwe kelder. De Waalpaal (2) beschrijft hoe bij dergelijke projecten stalen damwanden trillingsarm of trillingsvrij kunnen worden geplaatst, om schade aan de bestaande fundering te voorkomen.

Fundering van windmolenparken

Een ander toepassingsgebied is het funderen van windmolenparken. Sterk (1) benadrukt dat het heien van betonpalen een veelgebruikte methode is bij dergelijke projecten. Hierbij worden damwanden gebruikt als onderdeel van de funderingsconstructie, in combinatie met palen of verankering.

Dijken en oeverbescherming

Damwanden worden ook vaak gebruikt in de context van waterbouwkundige projecten, zoals dijken of oeverbescherming. De Werkverzetter (7) verduidelijkt dat damwanden in deze context dienen als bouwsteen voor waterconstructies. Hierbij is het belangrijk dat de damwanden niet alleen sterk en waterdicht zijn, maar ook duurzaam in gebruik.

Samenvatting van de technische specificaties

Bron: Gegevens uit bronnen 1, 2, 3, 5 en 7.

Conclusie

Damwanden spelen een steeds belangrijkere rol in funderingsprojecten, zowel bij nieuwbouw als bij renovaties en herstellingen van bestaande constructies. Het gebruik van moderne technieken zoals drukken en trillingsvrije heien maakt het mogelijk om damwanden op een veilige en efficiënte manier aan te brengen, zonder de bestaande omgeving zwaar te belasten. Daarnaast is het gebruik van damwanden flexibel, aangezien ze zowel tijdelijk als permanent kunnen worden toegepast, afhankelijk van de projecteisen.

Voor constructeurs, aannemers en eigenaren van bouwprojecten is het belangrijk om de juiste damwandtechniek te kiezen, afhankelijk van de locatie, de grondomstandigheden en de projectdoelen. Het is daarom verstandig om de diensten van gespecialiseerde aannemers in te schakelen, zoals beschreven in de bronnen, die ervaring hebben met het aanbrengen en ontwerpen van damwanden in diverse situaties.

Bronnen

1. Sterk
2. De Waalpaal
3. Gebr. de Koning
4. Smitheiwerken
5. VSF
6. Schielanden en de Krimpenerwaard
7. De Werkverzetter