Destructief onderzoek van de fundering: methoden, toepassingen en voor- en nadelen

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bij funderingsonderzoek is het soms niet voldoende om uitsluitend visuele inspecties of metingen uit te voeren. In sommige gevallen is een destructief onderzoek nodig om een compleet en betrouwbaar beeld te krijgen van de staat van de fundering. Dit soort onderzoek is ingrijpend en vereist het openen van constructiedelen. Het is echter een essentieel onderdeel van een gedetailleerde funderingsanalyse, vooral wanneer vermoedens zijn dat er sprake is van zakkingsproblemen, schade of onvoldoende draagkracht van de ondergrond.

In dit artikel worden de methoden, toepassingen, voordelen en nadelen van destructief funderingsonderzoek behandeld, op basis van gegevens uit betrouwbare bronnen.

Wat is destructief onderzoek?

Destructief onderzoek bij funderingsanalyse houdt in dat delen van het bouwwerk of de fundering worden blootgelegd en onderzocht, waarbij constructiedelen tijdelijk worden verwijderd. De term “destructief” kan verwarrend zijn, omdat het niet betekent dat er permanent schade ontstaat, maar dat er wel tijdelijk ingrijpen plaatsvindt om een nauwkeurige beoordeling mogelijk te maken.

Volgens bron [5], wordt destructief onderzoek uitgevoerd door openingen in gevelmetselwerk te maken, waarbij bakstenen en mortel worden verwijderd. Na het onderzoek worden deze delen weer hersteld met gelijkwaardige materialen. De doelstelling is om de opbouw van de constructie te begrijpen, de kwaliteit van de materialen te beoordelen en eventuele schade of verzwakkingen vast te stellen.

Toepassingen van destructief onderzoek

Destructief onderzoek wordt vooral ingezet als het resultaat van niet-destructieve onderzoeken (zoals Fase 0 en Fase 1) onvoldoende duidelijkheid biedt. Het is een essentieel onderdeel van Fase 2 funderingsonderzoek, waarbij de fundering zelf wordt geanalyseerd. Bron [6] beschrijft dit als een ingrijpend onderzoek, waarbij delen van de fundering worden blootgelegd en boormonsters genomen. Ook kan de draagkracht van de ondergrond worden gemeten met een sondeerapparaat.

De toepassingen van destructief onderzoek zijn onder andere:

Vermoedens over slappe of inklinkende bodemlagen
Ernstig vermoeden van funderingsschade
Vaststellen of herstelmaatregelen nodig zijn
Bij bouw- of verbouwplannen waarbij de fundering belast wordt

In dergelijke gevallen is destructief onderzoek cruciaal om objectieve, harde gegevens over de fundering en de ondergrond te verkrijgen. Bron [7] benadrukt dat destructief onderzoek leidt tot een gedetailleerde analyse van de funderingsconstructie, waaronder het blootleggen van palen (hout of beton) en het in kaart brengen van de bodemgesteldheid.

Methoden en uitvoering

De methoden van destructief onderzoek zijn afhankelijk van het type bouwwerk en de situatie van de fundering. Volgens bron [5] wordt bij destructief onderzoek gekeken naar de opbouw van het buitenblad van het metselwerk, inclusief de kwaliteit van bakstenen en mortel. In de spouw zelf wordt de conditie van spouwankers gecontroleerd, evenals het materiaal van het binnenblad, dat kan variëren van beton tot kalkzandsteen of zelfs geprefabriceerd houten skelet.

De uitvoering vereist zorgvuldig plannen, omdat de constructiedelen weer op de juiste manier en met de juiste materialen moeten worden hersteld. Dit omvat ook het terugplaatsen van isolatie- en waterkeringmaterialen. Het is belangrijk dat dit onderzoek uitgevoerd wordt door een erkende bouwkundige of een bedrijf dat gecertificeerd is voor dit type onderzoek.

Voordelen en nadelen

Hoewel destructief onderzoek essentieel is voor een gedetailleerde funderingsanalyse, heeft het ook zowel voordelen als nadelen.

Voordelen

Harde meetgegevens over de bodemgesteldheid en de funderingsconstructie
Objectieve data voor bouwkundige adviezen en herstelplannen
Essentieel bij het opstellen van een herstelplan
Vermindering van onzekerheid bij aankoop of verbouw van een woning

Bron [6] benadrukt dat destructief onderzoek van groot belang is bij het bepalen of er sprake is van zakkingsgedrag of funderingsschade, en of herstelmaatregelen nodig zijn.

Nadelen

Duurder dan niet-destructieve onderzoeken
Vereist specialistische apparatuur en in sommige gevallen vergunningen
Intrusief voor het bouwwerk en kan leiden tot tijdelijke schade
Lange doorlooptijd, vooral bij ingewikkelde projecten of indien graafwerkzaamheden plaatsvinden op niet-eigen terrein

De kosten van destructief onderzoek kunnen variëren afhankelijk van de omvang van het onderzoek en de benodigde apparatuur. Bron [6] meldt dat de kosten hoger zijn dan bij Fase 0 onderzoek (€ 1.495,- bij Perfectkeur), en dat de doorlooptijd oploopt tot wel een maand.

Wanneer is destructief onderzoek nodig?

Destructief onderzoek wordt voornamelijk ingezet in situaties waarin niet-destructieve methoden onvoldoende duidelijkheid bieden. Dit kan het geval zijn bij:

Scheuren of klemmende ramen en deuren die wijzen op verzakkingen of scheefstand
Visuele tekens van funderingsproblemen, zoals scheefstand of zakkingsgedrag
Aankoop van een woning waarbij funderingsrisico’s zijn geconstateerd bij een bouwkundige keuring
Verbouwplannen waarbij de fundering extra belast wordt

Volgens bron [2], is destructief onderzoek een aanvullend onderzoek op het funderingsrisico onderzoek Fase 0. Fase 0 geeft een eerste inschatting, maar levert geen actuele status van de fundering zelf. Destructief onderzoek is dus vaak nodig om het beeld te completeren.

Conclusie

Destructief onderzoek van de fundering is een essentieel onderdeel van een gedetailleerde funderingsanalyse. Het biedt harde, objectieve gegevens over de staat van de fundering en de ondergrond, wat cruciaal is bij het bepalen van eventuele herstelmaatregelen of bij aankoop- of verbouwprojecten. Hoewel destructief onderzoek ingrijpend is en duurder dan niet-destructieve onderzoeken, is het vaak onmisbaar voor een volledige beoordeling van funderingsproblematiek.

Het is belangrijk om dit soort onderzoek uit te voeren door een erkende bouwkundige of gecertificeerd bedrijf, om zowel de betrouwbaarheid van de resultaten als de kwaliteit van het herstel van het bouwwerk te waarborgen.