De diepte van een fundering bepalen: Factoren, richtlijnen en praktijkvoorbeelden

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bij elk bouwproject, of het nu gaat om een aanbouw, een garage of een industriële hal, is de fundering de basis van de constructie. Zij zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld en voorkomt dat het bouwwerk instort of vervormt. De diepte van de fundering is daarom een kritisch element in de bouwpraktijk. Deze diepte hangt af van meerdere variabelen, zoals de aard van de ondergrond, de belasting die de fundering moet dragen, klimatologische omstandigheden en lokale bouwvoorschriften. In dit artikel worden deze bepalende factoren besproken, evenals praktische richtlijnen voor de keuze en uitvoering van een fundering.

Factoren die de funderingsdiepte bepalen

1. Bodemgesteldheid

De aard van de ondergrond is een van de belangrijkste factoren bij het bepalen van de funderingsdiepte. In de praktijk wordt tussen verschillende grondsoorten onderscheid gemaakt, zoals zand, klei, leem en veen. Elk type heeft andere druk- en sterkte-eigenschappen die direct invloed hebben op de constructie van de fundering.

Zandgrond is een stabiele ondergrond en kan in veel gevallen met een relatief minder diepe fundering worden afgedekt. In een voorbeeld uit de bronnen wordt genoemd dat in de regio Eindhoven, waar de bodem zandgrond is, een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog en een diepte van 80 cm onder maaiveld voldoende kan zijn.
Zachte of veegrijke grond vereist daarentegen vaak een diepere fundering om verzakking te voorkomen.
Grondwater speelt ook een rol. Ligt het grondwater dichtbij de oppervlakte, dan kan dit de stabiliteit van de fundering ondermijnen. In dergelijke gevallen is een diepere fundering of extra maatregelen, zoals het aanbrengen van een wadinkanaal of het verhogen van de laag droge grond, vaak noodzakelijk.

2. Gewicht van de constructie

De funderingsdiepte is sterk afhankelijk van het gewicht dat de fundering moet dragen. Lichte constructies, zoals een houten aanbouw, vereisen in principe een minder diepe fundering in vergelijking met zware constructies, zoals een betonnen garage of een uitgebouwde woonruimte.

Een houten aanbouw kan in sommige gevallen zelfs zonder fundering worden geplaatst, mits het bouwwerk licht genoeg is en het risico op verzakking wordt uitgesloten.
Voor zware constructies, zoals een garage of een uitbouw van beton, wordt vaak een funderingsdiepte van minstens 60 cm aanbevolen om de stabiliteit te waarborgen.

3. Klimatologische omstandigheden

In regio’s met strenge winters, waar de grond kan bevriezen, moet rekening worden gehouden met de vorstgrens. Bij bevriezen kan de grond opzwellen en eventueel de fundering beschadigen. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om de fundering dieper te leggen dan de vorstgrens.

Voor een aanbouw in een regio met een vorstgrens van bijvoorbeeld 60 cm is het aan te raden om de fundering ten minste 70 cm of dieper te graven om schade te voorkomen.

4. Bouwvoorschriften en normen

Elke regio heeft specifieke bouwvoorschriften en normen die moeten worden nageleefd. Deze bepalen vaak de minimale funderingsdiepte en andere technische eisen. Het is daarom altijd aan te bevelen om deze regels te raadplegen of advies in te winnen bij een bouwkundig deskundige of gemeente.

De funderingsdiepte kan ook bepalend zijn voor de bouwvergunning. Zonder de juiste fundering kan het project niet worden goedgekeurd.

Praktische richtlijnen voor de funderingsdiepte

Minimale diepte

In de praktijk wordt vaak een funderingsdiepte van minstens 60 cm onder maaiveld aangeraden voor een aanbouw. Deze diepte is voldoende om de stabiliteit te waarborgen in vele situaties, mits de bodemgesteldheid gunstig is.

In een voorbeeld uit de bronnen wordt een funderingsdiepte van 80 cm onder maaiveld genoemd, waarbij het grondwater al dichtbij ligt. In dergelijke gevallen kan het noodzakelijk zijn om de fundering dieper te leggen of extra maatregelen te nemen.

Breedte en hoogte van de fundering

De breedte en hoogte van de funderingsbalk zijn eveneens belangrijk. Bij een aanbouw van bijvoorbeeld 3×4 meter is een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog vaak voldoende, mits de bodem voldoende stevig is.

Voor een enkele muur is een fundering van 25 cm breed voldoende.
Voor een spouwmuur is een breedte van 40 cm aan te raden.

Type fundering bepalen

Er zijn drie hoofdtype funderingen die vaak worden onderscheiden:

Fundering op staal (ondiep aangelegde fundering)
Fundering op palen (diep aangelegde fundering)
Tussenvormen, zoals fundering op putten of grondverbetering

De keuze voor een specifiek type fundering hangt af van de locatie en de aard van de ondergrond. In regio's waar de dragende grondlaag diep ligt, wordt vaak gekozen voor een fundering op palen. Hierbij worden heipalen in de grond geslagen totdat de dragende laag bereikt wordt.

Stappenplan voor het bepalen van de funderingsdiepte

1. Grondonderzoek uitvoeren

Voor een betrouwbare berekening is een grondonderzoek van essentieel belang. Dit onderzoek bestaat uit veldonderzoek en laboratoriumonderzoek om de samenstelling van de bodem, de diepte van de draagkrachtige lagen en de grondwaterstand vast te stellen. De resultaten van dit onderzoek geven inzicht in de stabiliteit van de ondergrond en helpen bij het bepalen van de juiste funderingsvorm.

2. Advies van een bouwkundige

Het is sterk aan te raden om professioneel advies in te winnen bij het bepalen van de dikte van de fundering. Een ervaren bouwkundige of constructeur kan precies berekenen welke dikte nodig is voor uw specifieke situatie. Dit zorgt niet alleen voor een betere kwaliteit van de fundering, maar voorkomt ook kostbare fouten of problemen in de toekomst.

3. Type fundering bepalen

De keuze voor een specifiek type fundering is cruciaal voor de stabiliteit en duurzaamheid van het gebouw. In sommige gevallen is een ondiepe fundering voldoende, terwijl in andere situaties een diepe fundering of fundering op palen verplicht is.

Type fundering	Toepassing	Voordelen	Nadelen
Fundering op staal	Lichtere constructies, houten aanbouwen	Relatief goedkope en snelle uitvoering	Niet geschikt voor zachte grond of bij hoge grondwaterstand
Fundering op palen	Zware constructies, onstabiele bodem	Stabiele en duurzame oplossing	Duurder en tijdrovend
Fundering op putten	Vlakke grond, gemiddelde belasting	Goede drukverdeling	Vereist professionele uitvoering

Conclusie

De diepte van een fundering is een kritische factor bij elk bouwproject. Zij bepaalt de stabiliteit, de levensduur en de veiligheid van het bouwwerk. Het bepalen van de juiste funderingsdiepte vereist zorgvuldige overweging van meerdere factoren, zoals de bodemgesteldheid, het gewicht van de constructie, klimatologische omstandigheden en lokale bouwvoorschriften. Aan de hand van grondonderzoek, professioneel advies en een duidelijk stappenplan kan de optimale funderingsdiepte worden bepaald. Het is altijd aan te bevelen om professionele hulp in te schakelen, zowel om de kwaliteit van de fundering te waarborgen als om eventuele juridische of technische problemen te voorkomen.