Doorsnede van funderingsconstructies: Technieken, problemen en herstelopties

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

De fundering van een gebouw is de onmisbare basis voor elke constructie. Het zorgt voor stabiliteit, draagvermogen en duurzaamheid van het totale gebouw. In dit artikel wordt ingegaan op de constructie van funderingen, mogelijke problemen en herstelmethoden, met een nadruk op doorsneden en werkbare hersteltechnieken. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen uit het vakblad en praktijkhandboeken van de bouwsector.

Funderingsconstructies en hun functie

Een fundering is de ondergrondse structuur die ervoor zorgt dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig en veilig over de grond wordt verdeeld. Ze moet voldoen aan een aantal essentiële eisen:

Sterk: de fundering moet het gebouw in staat zijn te dragen
Stabiel: mag niet zakken, buigen of breken
Bestand tegen omgevingsinvloeden: zoals grondwater, vorst, droogte, schimmels en insecten

De meest gebruikte funderingsvorm is de fundering op staal, waarbij een verbrede strook of poer is aangelegd onder de dragende muren. Dit type wordt vaak toegepast wanneer de draagkrachtige laag niet te diep zit. In zachte grondlagen, zoals moeras- of veengrond, wordt vaak gebruikgemaakt van paalfunderingen, waarbij lange betonnen of houten palen in de grond worden gedreven.

Typen funderingen en hun toepassing

Strokenfundering en sleuffundering

Bij deze methoden wordt een brede strook of sleuf uitgevoerd onder de dragende muren. De breedte van deze strook is afhankelijk van het gewicht van het gebouw en de kwaliteit van de ondergrond. Dit type fundering is geschikt voor relatief stabiele grondlagen en wordt vaak gebruikt in nieuwbouwprojecten.

Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt een dikke betonnen plaat gelegd op een draagkrachtige grondlaag. Deze methode is vooral geschikt voor gebieden met weinig dragende grond, zoals in aangevulde gebieden of bij zachte kleigrond. De plaat zorgt voor een gelijkmatige drukverdeling en vermindert het risico op zettingen.

Fundering op staal

Funderingen op staal zijn vaak aangetroffen in oudere woningen en gebouwen. Deze constructies bestaan uit zandkoffers of gemetselde stroken, vaak met aanvullende stutten. In sommige gevallen zijn er houten roosterwerken gebruikt onder het metselwerk, zoals bij het paleis Noordeinde. Deze houten elementen kunnen echter gaan rotten wanneer ze droog komen te liggen.

Funderingsinspectie en onderzoek

Bij funderingsproblemen is het belangrijk om een gedetailleerde inspectie uit te voeren. Dit is een essentieel onderdeel van funderingsherstel. De inspectie bestaat uit het graven van een inspectieput om de fundering bloot te leggen. De diepte van deze put kan variëren van 0,8 meter voor funderingen op staal tot 3,5 meter voor paalfunderingen.

Bij inspecties is het belangrijk om niet alleen de geometrie en de huidige staat van de fundering te bepalen, maar ook eventuele afwijkingen van de oorspronkelijke tekeningen te controleren. In sommige gevallen is het nodig om een funderingsherstel te overwegen wanneer er sprake is van rotte houten elementen of onvoldoende draagvermogen.

Problemen en herkenning van funderingsproblemen

Er zijn verschillende tekens die wijzen op mogelijke funderingsproblemen. Enkele veelvoorkomende signalen zijn:

Verzakking of scheefstand van het gebouw: vaak te herkennen aan een scheve vloer of scheve deuropeningen
Brede scheuren in gevels, muren of vloeren: grotere scheuren dan enkele millimeters wijzen op zettingen of beweging in de fundering
Klemmende ramen of deuren: dit kan het gevolg zijn van scheefstanden in de constructie
Verzakking t.o.v. het trottoir of de omgeving: wanneer een woning lager ligt dan omliggende huizen of het trottoir, kan dat wijzen op verzakking
Schade aan leidingen: bijvoorbeeld leidingen die vervormd zijn of niet meebuigen met de zettingen

Deze problemen kunnen ontstaan door een aantal oorzaken, zoals het gebruik van houten palen in combinatie met een verlaagd grondwaterpeil. Dit kan tot rotting leiden en het gebouw uiteindelijk verzakken. Ook te korte palen in gebieden met diepe draagkrachtige lagen kunnen leiden tot instabiliteit.

Funderingsherstel: methoden en aanpak

Bij funderingsherstel is het belangrijk om eerst de oorzaak van het probleem te bepalen. Vaak is er sprake van verouderde of beschadigde funderingsconstructies. Bij houten palen of roosterwerken kan het noodzakelijk zijn om deze te vervangen of te versterken. Ook funderingen op staal kunnen worden versterkt door het uitbreiden van de strook of het verdiepen van de fundering.

Ondermetseling en onderstromen

Een veelgebruikte methode is ondermetseling, waarbij onder de bestaande fundering bloksgewize grond wordt weggegraven, het slechte metselwerk wordt verwijderd en een nieuw metsellagen wordt aangebracht. Dit wordt vaak gecombineerd met onderstromen, waarbij een nieuwe strookfundering wordt aangebracht onder de oude. Deze methode is geschikt voor de herstelling van funderingen op staal.

Verdiepen of verbreden van fundering

In sommige gevallen is het mogelijk om de fundering te verdiepen of verbreiden om de stabiliteit te verbeteren. Dit is een complexe methode die meestal wordt toegepast bij grotere problemen. Als deze maatregel niet voldoende is, kan men overwegen om de fundering op staal te vervangen door een fundering op palen.

Funderingsherstel van houten paalfunderingen

Houten paalfunderingen zijn typisch aangetroffen in oudere gebouwen, vooral voor 1970. Deze funderingen zijn gevoelig voor rotting, vooral wanneer het hout niet onder het grondwater blijft. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om het hout te vervangen of te versterken.

Bij het herstel van houten paalfunderingen wordt vaak gebruikgemaakt van gecementeerd zand of betonplaatjes om de beschadigde delen te vervangen. Het is belangrijk om te controleren of de huidige grondwaterstand voldoende is om het hout droog te houden of om eventueel een andere funderingsmethode te overwegen.

Conclusie

Een goede fundering is de basis voor een stabiel en duurzaam gebouw. Het is van groot belang om funderingsproblemen op tijd te herkennen en de juiste maatregelen te nemen. Funderingsherstel is een complexe en kostbare aangelegenheid, maar vaak noodzakelijk om het gebouw voor langere tijd functioneel en veilig te houden.

Bij funderingsherstel is het essentieel om de oorzaak van het probleem te achterhalen en de meest geschikte herstelmethode te kiezen. Of het nu gaat om het herstellen van een fundering op staal of het vervangen van houten palen, de keuze hangt af van de huidige toestand van de fundering en de omstandigheden ter plaatse.