Doorvoeren in funderingen voor warmtepompen: Technieken, materialen en praktische toepassingen

Bij nieuwbouwprojecten of renovaties waarbij een warmtepomp wordt geïnstalleerd, is het leggen van leidingen en kabels onder of door de fundering vaak onmisbaar. Een correcte uitvoering van deze doorvoeren zorgt voor de veiligheid, duurzaamheid en efficiëntie van de warmtepompinstallatie. In dit artikel worden de technieken, aanbevolen materialen en praktische toepassingen besproken op basis van actuele en betrouwbare informatie.

Technieken voor het leggen van doorvoeren

Er zijn twee hoofdmethoden om kabels en leidingen veilig en functioneel onder of door een fundering te leggen: graven onder de fundering en boren door de fundering.

Graven onder de fundering

Bij deze methode wordt een gat gegraven op een diepte van minimaal 50 cm onder de fundering. Dit is de meest gebruikte techniek, vooral bij woningen met een kruipruimte, omdat het toegankelijker is en het risico op schade aan de fundering lager is. De kabels of leidingen worden in een mantelbuis geplaatst, wat extra bescherming biedt tegen mechanische schade en vocht.

Boren door de fundering

Wanneer de kruipruimte lastig toegankelijk is of volledig onbereikbaar door isolatie of andere belemmeringen, is het handiger om een gat te boren door de fundering. In dergelijke gevallen wordt vaak een PVC-buis gebruikt om de kabels te beschermen. Deze methode vereist wel een zorgvuldige voorbereiding en uitvoering om de sterkte en stabiliteit van de fundering niet te compromitteren.

Beide methoden hebben hun voor- en nadelen en moeten worden gekozen op basis van de specifieke omstandigheden van het project. In sommige gevallen is het aanbevolen om eerst een klein gat te graven om de situatie te beoordelen voordat men besluit welke methode het beste is.

Materialen en producten

Bij het leggen van leidingen en kabels zijn geschikte materialen en producten van groot belang om de installatie veilig en duurzaam te maken. Een aantal van deze materialen worden hier besproken.

Funderingsdoorvoeren

Funderingsdoorvoeren zijn speciaal ontworpen voor het veilig leggen van leidingen en kabels in en rond de meterkast. Deze doorvoeren voldoen aan de Bouwbesluit eisen en Nederlandse norm NEN 2768. Ze zorgen voor een stevige bevestiging van de leidingen en zijn ontworpen om schade aan de fundering te voorkomen.

Bijvoorbeeld, op basis van de leveranciersgegevens zijn funderingsdoorvoeren beschikbaar in verschillende maatregels, zoals:

Deze producten zijn geschikt voor gas, elektriciteit, CAI en telecom. Ze kunnen zowel links als rechts worden gebruikt en zijn eenvoudig op maat te maken.

Mantelbuizen

Mantelbuizen zijn essentieel om kabels en leidingen te beschermen tegen mechanische schade, vocht en andere externe factoren. In praktijktoepassingen worden mantelbuizen van 75 mm of 50 mm gebruikt, afhankelijk van de omstandigheden en de aard van de kabels of leidingen.

Bijvoorbeeld, in een praktijktoepassing voor de aansluiting van een warmtepomp werden meerdere YMCK-kabels gebruikt, waarbij een mantelbuis van 75 mm werd gebruikt. Ook voor een aansluiting bij ENEXIS wordt een mantelbuis van 50 mm aanbevolen.

Praktische toepassingen

Voorbeeld 1: Aansluiting voor een warmtepomp

In een voorbeeld uit de praktijk is een aansluiting gemaakt voor een warmtepomp en eventueel een accu. De installatie omvatte meerdere YMCK-kabels:

• 1x YMCK 5x4 mm (voor driefasen en een mogelijke accu)
• 3x YMCK 3x2,5 mm (voor eigen groep berging, voor warmtepomp en als extra groep)
• 2x Cat6 S/FTP (voor netwerk en ModBus)

Deze kabels werden via de kruipruimte gelegd, met een mantelbuis van 75 mm. Het deel onder de grond en buiten het huis was ook in een mantelbuis gelegd, terwijl het deel in de kruipruimte netjes georganiseerd was.

Voorbeeld 2: Aansluiting van een berging

In een ander voorbeeld werd een aansluiting gemaakt voor een berging op een eigen groep. Hierbij werd een YMVK-as gebruikt, die via de kruipruimte naar buiten loopt en vervolgens langs de muur werd ingegraven. Een belangrijk aandachtspunt was het feit dat de fundering breder werd na 50 cm diepte, wat leidde tot het overwegen van een boren in plaats van graven.

Voorbeeld 3: Mantelbuis voor ENEXIS-aansluiting

In een situatie waarbij een nieuwe aansluiting werd aangevraagd bij ENEXIS, was het nodig om een mantelbuis te leggen van buiten tot in de meterkast. In dit geval was het meestal handig om een gat in de meterkastvloer te boren en de buis onder de fundering door te steken. Een boorder of installateur kon dit voorzien.

Aanbevolen methoden en technische adviezen

Het is belangrijk om rekening te houden met een aantal technische aspecten en aanbevolen methoden bij het leggen van doorvoeren in funderingen:

• Veiligheid: Zorg dat alle leidingen en kabels zijn gelegd in geschikte mantelbuizen om schade en vocht te voorkomen.
• Toegankelijkheid: Houd rekening met de toegankelijkheid van de kruipruimte. Bij moeilijke toegang is boren vaak de beste oplossing.
• Normen en eisen: Zorg dat de doorvoeren voldoen aan de Bouwbesluit eisen en Nederlandse norm NEN 2768.
• Planning: Maak een duidelijke planning en voorbereiding voordat het werk begint. Dit voorkomt onnodige schade en inefficiëntie.

In sommige gevallen is het aanbevolen om eerst een klein gat te graven om de situatie te beoordelen voordat men besluit welke methode het beste is.

Duurzaamheid en energiebesparing

Een correct uitgevoerde doorvoer in de fundering kan ook bijdragen aan duurzaamheid en energiebesparing. Een interessante toepassing is het gebruik van slangen in de fundering om een bodem-warmtewisselaar te maken. Door een warmtepomp hierop aan te sluiten, kan energie uit de grond worden gehaald om het huis te verwarmen en te verkoelen. De grond heeft namelijk een constante temperatuur van ongeveer 10 tot 12 graden Celsius.

Door kraanwater van 20 graden Celsius door de funderingspalen te laten lopen, wisselt het warmte met de grond en komt er water van 12 graden Celsius terug. Dit wordt vervolgens gebracht naar een warmtewisselaar, waar het temperatuurverschil verhoogd wordt zodat het water warm genoeg is om door de verwarming te laten lopen of om kraanwater te verwarmen. Hierdoor is het vaak mogelijk om een cv-ketel te ontwijken.

In de zomer kan het proces ook omgekeerd worden om het huis te verkoelen. Het water dat onder de grond verkoelt, wordt via een warmtewisselaar naar de verwarming gebracht, zodat het huis afkoelt zonder dat een airco-systeem nodig is. Deze methode is een kleine investering die snel terugverdiend kan worden door lager gas- en elektriciteitsverbruik.

Conclusie

Het leggen van doorvoeren in funderingen is een essentieel onderdeil van nieuwbouwprojecten en renovaties waarbij een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Door het kiezen van de juiste techniek, het gebruik van geschikte materialen en het volgen van aanbevolen methoden, kan een veilige en efficiënte installatie worden gerealiseerd. Daarnaast biedt het het potentieel om bij te dragen aan duurzaamheid en energiebesparing, zoals bijvoorbeeld met de toepassing van een bodem-warmtewisselaar. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te plannen en uit te voeren, zodat de installatie zowel functioneel als duurzaam is.

Bronnen

1. De Groene Paal - Kennisbank fundering
2. Van Walraven - Kabelbescherming doorvoeringen
3. Demargaretha - Kabels leggen onder of door de fundering
4. Warmtepomp-info - Bodemenergie