Droogte leidt tot funderingsproblemen: voorkomen, herstellen en risico’s

De droogte in Nederland heeft in recente jaren geleid tot een aanzienlijke toename van funderingsproblemen in woningen. Vooral in gebieden met veen- of kleigrond, of in oudere huizen, is de kans op schade aan de fundering groter. Door een dalend grondwaterpeil en langdurige droogteperiodes verhoogt de kans op bodemdaling, paalrot en structurele schade. Deze artikelen geven een overzicht van de oorzaken, gevolgen, herstelopties en preventieve maatregelen, gebaseerd op de laatste rapportages en analyses.

Groeiend probleem

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) meldt dat het aantal schademeldingen per huiseigenaar sterk is toegenomen in de laatste jaren, met name tijdens droge zomers zoals in 2018 en 2020. Experts schatten dat ongeveer 1 miljoen woningen in Nederland in het risicogebied vallen, met name huizen die vóór 1970 zijn gebouwd. Deze huizen zijn vaak op houten paal- of staalfundering gelegd en zijn daarom kwetsbaarder bij veranderende grondwaterstanden en droogteperiodes.

Langdurige droogte leidt tot een dalend grondwaterpeil. In veen- en kleigronden kan dit zorgen voor bodemdaling, waarbij de grond onder een huis instort of ongelijkmatig zakt. Houten funderingspalen, die vaak in oudere huizen worden gebruikt, kunnen droog raken en rotten. Dit vermindert hun draagkracht en maakt dat het huis kan verzakken of scheuren krijgt.

Oorzaken en gevolgen

De belangrijkste oorzaak van funderingsproblemen is de lage grondwaterstand. Door droogte en klimaatverandering blijft het grondwaterpeil steeds langer laag, wat vooral in vennengebieden en kleigronden problemen kan veroorzaken. In vennengebieden is de grond minder stabiel, waardoor het risico op bodemdaling toeneemt. In kleigronden kan de grond bij droogte krimpen, maar bij neerslag weer uitzetten, wat leidt tot ongelijkmatige zettingen en scheuren in muren en vloeren.

Huisjes die niet op heipalen zijn gebouwd, maar rechtstreeks op de grond, zijn ook kwetsbaarder. Wanneer de grond onder zo’n fundering instort, kan het hele huis scheef of zelfs volledig verzakken. Dit is vooral het geval in regio’s met zachte grondstructuren, zoals in de Lingewaard, waar zich vijftig huiseigenaren hebben aangemeld om hun problemen met funderingschade te bespreken.

De gevolgen van funderingsproblemen zijn zowel visueel duidelijk als structureel ernstig. Huiseigenaren melden problemen als:

  • Scheuren in muren en plafonds;
  • Ramen en deuren die niet meer goed sluiten;
  • Kasten of muren die scheef staan;
  • Zichtbare zakkingen in muren of vloeren.

Een voorbeeld is het geval van Ellen Lamers uit Doornenburg, wiens huis volledig scheef staat en waarbij het plafond loslaat. De benodigde herstelkosten schat ze op circa 100.000 euro, terwijl er geen verzekering bestaat die deze schade dekt. Het risico op funderingsproblemen is dus niet alleen financieel, maar ook emotioneel en praktisch voor de bewoner.

Herstel van funderingschade

Het herstellen van funderingschade vereist professionele ingrepen en is meestal kostbaar. De kosten per woning liggen tussen de 54.000 en 100.000 euro, afhankelijk van de ernst van de schade en de benodigde maatregelen. In 2050 kan dit volgens een studie tot een schadepost van 60 miljard euro leiden, gelet op de verwachte toename van droogtegebeurtenissen en klimaatverandering.

De meest voorkomende herstelmethoden zijn:

  • Nieuwe fundering leggen: In sommige gevallen is het noodzakelijk om volledig nieuwe funderingen te leggen, bijvoorbeeld met heipalen of betonfunderingen.
  • Grondwaterpeil reguleren: Het herstel van het grondwaterpeil rondom een woning kan voorkomen dat de grond verder instort. Dit kan gedaan worden door het aanleggen van irrigatiesystemen of het beheren van afvoerwater.
  • Structuur verstevigen: In geval van muren of vloeren die zijn verzakt, kan de structuur worden verstevigd met stalen platen of andere technische ingrepen.
  • Zakkingen compenseren: In sommige gevallen kan men de zettingen van muren en vloeren compenseren met speciale vullenmaterialen of kalkzandplaten.

Het Nationaal Funderingsloket helpt huiseigenaren bij het opsporen van funderingsproblemen en geeft richtlijnen voor mogelijke herstelopties. Het is echter belangrijk dat huiseigenaren vroegtijdig actie ondernemen, omdat funderingsproblemen zich snel kunnen verslechteren bij herhaalde droogteperiodes.

Preventieve maatregelen

Voor huiseigenaren is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen, met name in risicogebieden. Hieronder vallen:

  • Regelmatige inspectie: Het regelmatig controleren van de fundering en de omgeving kan helpen om vroege tekenen van schade op te sporen. Dit omvat het controleren van afvoersystemen, grondwaterafvoer en eventuele scheuren.
  • Beheer van grondwaterpeil: Het aanleggen van irrigatiesystemen of het regelen van waterafvoer kan helpen om de grond vochtig te houden en te voorkomen dat het grondwaterpeil te ver daalt.
  • Scheepsafvoer en aflopende hellings: Het creëren van aflopende hellings rond een huis kan helpen om regenwater snel weg te leiden en zo het grondwaterpeil te stabiliseren.
  • Advies en ondersteuning: Het betrekken van specialisten, zoals funderings- of grondwaterdeskundigen, kan helpen om risico’s in te schatten en aanpassingen aan te brengen.

Bij het plannen van nieuwbouw is het verstandig om rekening te houden met klimaatverandering en droogte. Nieuwe huizen kunnen worden gebouwd met diepere funderingen of op heipalen om te voorkomen dat de grond onder de fundering instort. Daarnaast kan men opteren voor een beter waterbeheer rondom het huis, zoals het aanleggen van regenwateropvangsystemen en het creëren van aflopende hellings.

Rol van de overheid en verzekeringen

Het Nationaal Funderingsloket biedt informatie en hulp bij het herstellen van funderingsproblemen, maar huiseigenaren moeten meestal zelf de kosten dragen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft bevestigd dat funderingschade niet verzekerd kan worden, in tegenstelling tot schade door overstromingen. Dit betekent dat huiseigenaren in risicogebieden hun eigen maatregelen moeten nemen om schade te voorkomen of te herstellen.

De overheid en lokale besturen spelen een rol bij het beheren van het grondwaterpeil en het faciliteren van herstelprojecten. In sommige gemeenten zijn zelfs platforms opgericht om funderingsproblemen te onderzoeken en te bestuderen, zoals in de Lingewaard. Hiermee wordt geprobeerd om het probleem te begrijpen en oplossingen te vinden voor zowel individuele huiseigenaren als gemeenschappen.

Conclusie

De droogte in Nederland heeft geleid tot een toegenomen risico op funderingsproblemen, met name in oudere huizen en in gebieden met veen- of kleigrond. De gevolgen van deze schade kunnen ernstig zijn, zowel financieel als structureel. Het herstellen van funderingsproblemen is kostbaar en vereist professionele ingrepen. Daarom is het belangrijk om vroegtijdig preventieve maatregelen te nemen, zoals het regelen van het grondwaterpeil, het controleren van afvoersystemen en het betrekken van specialisten bij het onderhoud van de fundering.

Voor huiseigenaren, bouwers en gemeenten is het essentieel om klimaatverandering en droogte in overweging te nemen bij het plannen van nieuwbouw of renovatieprojecten. De schade die funderingsproblemen kunnen veroorzaken is niet alleen een technisch vraagstuk, maar ook een maatschappelijk en economisch probleem dat steeds urgenter wordt.

Bronnen

  1. Meer funderingsschade door droogte
  2. Droogte - funderingen - herstel schade
  3. Droogte - funderingsproblemen
  4. Afm waarschuwt voor gevolg klimaatschade op woningmarkt
  5. Een zeer grote kostenpost door de droogte is funderingsschade
  6. Rotte funderingen

Related Posts