Droogte en funderingsproblemen: 1 miljoen huizen in Nederland in gevaar

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

De droogte in Nederland heeft in de afgelopen jaren geleid tot een toenemend aantal funderingsproblemen bij woningen, vooral bij huizen die voor 1970 zijn gebouwd. Dit fenomeen treft miljoenen huiseigenaren, die met schade aan hun woning te maken krijgen die duizenden euro’s kan kosten. In dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen voor funderingsproblemen veroorzaakt door droogte, op basis van actuele informatie uit betrouwbare bronnen.

Droogte als oorzaak van funderingsproblemen

Droogte is een belangrijke oorzaak van funderingsproblemen in Nederland, vooral in regio's met veen- of kleigrond. Door langdurige droogte daalt het grondwaterpeil, wat leidt tot bodemdaling en een verhoogde kans op paalrot of verzakking. Volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), is 1 miljoen woningen in Nederland in het risico dat ze funderingsproblemen krijgen. Deze huizen zijn vaak ouder dan 1970 en zijn niet ontworpen om aan de huidige klimatologische voorwaarden te voldoen.

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek benadrukt dat de droge zomers in de afgelopen jaren, zoals in 2018, een aanzet hebben gegeven aan het probleem. In die tijd was het grondwaterpeil extreem laag, waardoor de ondergrond instabiel werd. Het gevolg was zetting in de grondlagen en schade aan huizenfunderingen. In het rivierengebied, bijvoorbeeld in Gelderland, zijn de effecten van droogte extra merkbaar. Hier is de grondwaterstand sterk gedaald, wat heeft geleid tot versneld verlies van bodemhoogte.

Gevolgen van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen zowel visueel als functioneel merkbaar zijn. In het begin zijn de gevolgen vaak onopvallend, zoals klemmende ramen en deuren. Echter, met de tijd kunnen deze kleine aanduidingen uitgroeien tot ernstigere problemen, zoals scheuren in muren, gevels en vloeren. In ernstige gevallen kan een woning zelfs gevaarlijk worden om in te wonen.

Het herstellen van schade aan funderingen veroorzaakt door droogte kost gemiddeld tussen de 54.000 en 100.000 euro per huis. Dit is een aanzienlijke investering voor huiseigenaren. Uit onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift ESB (Economenbondsblad), blijkt dat de totale schadepost in 2050 oploopt tot 60 miljard euro. Dit maakt duidelijk dat de impact van funderingsproblemen niet alleen op individueel niveau merkbaar is, maar ook op maatschappelijk niveau.

In de gemeente Lingewaard, tussen Arnhem en Nijmegen, zijn de problemen al concreet merkbaar. Hier is zelfs een platform opgericht om de schade te onderzoeken en mogelijke oplossingen te zoeken. Veel huiseigenaren hebben zich aangesloten, met meldingen die variëren van kleine aanduidingen zoals scheve kasten tot ernstige scheuren in de muren.

Risicogebieden in Nederland

Nederland is verdeeld in verschillende risicogebieden voor funderingsproblemen, afhankelijk van de ondergrond. Gebieden met veen- of kleigrond zijn het kwetsbaarst. In de regio Rijnmond, bijvoorbeeld, is er sprake van rotte houten palen onder de woningen. In deze regio is een proef gestart waarbij water onder de huizen wordt gepompt om de palen weer onder water te krijgen. Dit is een proactieve maatregel om paalrot door droogte te voorkomen.

In Friesland zijn de funderingsproblemen ook sterk merkbaar. Hier is veenoxidatie een belangrijke oorzaak van bodemdaling. In Friesland en het Rivierengebied is er sprake van een stijging van 25 tot 30% in de aantal meldingen van funderingsproblemen. Dit betekent dat de situatie hier snel verslechtert.

Sweco, een ingenieursbureau, heeft een kaart gemaakt waarin de risicogebieden voor funderingsproblemen inzichtelijk worden gemaakt. Deze kaart is gebaseerd op gegevens van Deltares (2011). In de kleigebieden langs de grote rivieren zijn de risico’s het hoogst. De lage rivierstand heeft een indirecte invloed op de grondwaterstand, wat het risico op verzakking verder vergroot.

Oplossingen en maatregelen

Er zijn verschillende oplossingen en maatregelen om funderingsproblemen door droogte aan te pakken. Deze kunnen variëren van kleine aanpassingen tot grote reconstructies. De keuze hangt af van de mate van schade en de type fundering van de woning.

1. Drainage en watermanagement

In het Kleiwegkwartier in Rotterdam is een proef gestart waarbij water onder de huizen wordt gepompt om de palen weer onder water te krijgen. Dit is een voorbeeld van actief watermanagement dat kan helpen om paalrot door droogte te voorkomen. Dit type maatregel is vooral effectief in gebieden met houten palen die gevoelig zijn voor droogte.

2. Bodemversterking

In zwaar getroffen gebieden kan bodemversterking worden uitgevoerd. Hierbij worden extra palen of stalen funderingen geplaatst om de woning te ondersteunen. Deze maatregel is duur, maar kan levenslange stabiliteit bieden.

3. Preventieve inspectie

Het is belangrijk om regelmatig de fundering van een woning te laten inspecteren. Dit is vooral van toepassing op oude woningen. Door vroegtijdige detectie van problemen kan schade worden voorkomen of beperkt.

4. Informeren bij aankoop

Bij het kopen van een woning is het belangrijk om de funderingsgeschiedenis te controleren. Echter, zoals uit onderzoek van ASN Bank en BLG Wonen blijkt, zijn vier op de vijf huizenkopers niet op de hoogte van de actuele funderingsproblemen. Dit betekent dat het risico voor schade vaak niet in de acht wordt genomen bij het kopen van een woning.

Nationale aanpak en rol van gemeenten

Het probleem van funderingsproblemen door droogte is niet beperkt tot één regio. Het treft huizen in alle provincies van Nederland. In dit opzicht is er een roep naar een nationale aanpak. Dit is ook benadrukt in een artikel op Renovatietotaal.nl, waarin benadrukt wordt dat een coördinatie op nationaal niveau nodig is om de problemen aan te pakken.

Momenteel zijn slechts ongeveer tien gemeenten actief met de problematiek bezig. Dit wijst op een tekort aan coördinatie en actie op lokaal niveau. Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek benadrukt dat gemeenten een belangrijke rol kunnen spelen in het beheren van funderingsproblemen. Dit kan bijvoorbeeld door het ontwikkelen van risicokaarten of het uitvoeren van preventieve maatregelen.

Conclusie

Droogte is een belangrijke oorzaak van funderingsproblemen in Nederland, met name in regio's met veen- of kleigrond. Deze problemen treden vooral op bij oude huizen die voor 1970 zijn gebouwd. De gevolgen van funderingsproblemen kunnen ernstig zijn, zowel qua schade als qua kosten. Het herstellen van schade kan tot 100.000 euro per huis kosten en leidt in 2050 tot een schadepost van 60 miljard euro in totaal.

Om deze problemen aan te pakken zijn verschillende oplossingen mogelijk, zoals drainage, bodemversterking en preventieve inspectie. Daarnaast is er een roep naar een nationale aanpak en een actieve rol van gemeenten. Het is belangrijk dat huiseigenaren en kopers zich bewust worden van de risico’s en actief zijn in het beheren van funderingsproblemen.