Funderingen bouwen: kosten, tijdsbesparing en duurzaamheid

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of renoveren van een woning is een degelijke fundering een essentieel onderdeel van de bouw. De keuze voor het juiste funderingstype hangt af van de ondergrond, de belasting die het gebouw moet dragen, en de financiële middelen van de bouwer. In dit artikel geven we een overzicht van de meest gebruikte funderingstechnieken, hun voordelen en nadelen, en hoe de keuze van fundering ook invloed heeft op duurzaamheid, kosten en tijdsinvestering.

Soorten funderingen

Fundering op staal

Een fundering op staal wordt vaak gebruikt wanneer de draagkrachtige laag van de ondergrond (zoals een zandlaag) niet te diep zit. Deze methode is relatief goedkoop en geschikt voor minder zware constructies. Funderingen op staal komen in drie varianten voor:

Plaatfundering: Een zware betonplaat die over het gehele oppervlak van het gebouw ligt.
Strookfundering: Een langere strookvormige fundering die onder dragende muren en gevels wordt geplaatst.
Poerfundering: Een vierkante plaat die onder zware kolommen wordt gebruikt.

Een nadeel van fundering op staal is dat het gevoelig is voor verzakkingen. De massieve plaat kan volledig zakken aan één kant, wat leidt tot schade in de constructie. Daarom wordt deze methode niet altijd aanbevolen in gebieden met een risico op bodemverzakking.

Fundering op palen

Wanneer de draagkrachtige laag dieper dan 3 meter zit, is een fundering op palen de juiste keuze. De palen dringen ver in de grond en bereiken daardoor steviger ondergrondlagen. Dit maakt deze fundering steviger dan een fundering op staal, maar het is meestal ook duurder vanwege het gebruik van meer materialen en machines.

Er zijn verschillende soorten palen, zoals:

Houten palen: Historisch vaak gebruikt, maar tegenwoordig minder geschikt vanwege de risico's op rot als het grondwaterpeil daalt.
Betonpalen: De meest gebruikte vorm tegenwoordig. Deze palen zijn duurzaam, sterk en geschikt voor diepe funderingen.

De keuze voor fundering op palen wordt vaak aanbevolen als extra veiligheid belangrijk is, ook al met de hogere kosten.

Kosten en tijdsinvestering

De kosten van een fundering zijn afhankelijk van het type, de ondergrond en de benodigde materialen. Fundering op staal is in de regel de goedkope keuze, maar het is gevoeliger voor bodemverzakking. Fundering op palen is duurder, maar biedt meer stabiliteit en minder risico op schade.

Bouwen op bestaande fundering is een alternatief dat tijds- en kostenbesparing oplevert. Volgens bron 2 kan het hergebruik van bestaande funderingspalen leiden tot aanzienlijke besparingen in energie, grondstoffen en CO2-uitstoot. In het voorbeeld van The Frame Building in Amsterdam werden 28 van de 50 funderingspalen hergebruikt, wat leidde tot een significante vermindering van kosten en CO2-uitstoot.

De integratie van bestaande palen in een nieuw ontwerp kan ook minder afval opleveren en de bouwtijd verkorten. Het hergebruik van funderingspalen is echter afhankelijk van de conditie, de lengte en de diameter van de palen. Modernere technieken maken het mogelijk om de kwaliteit van de palen nauwkeurig te bepalen, waardoor het hergebruik veilig en effectief kan zijn.

Bodemrisico’s en klimaatverandering

In Nederland zijn er gebieden waar funderingsproblemen vaker voorkomen. Deze gebieden zijn meestal getroffen door een minder draagkrachtige bodem, zoals in laagveengebieden, rivierengebieden, zeekleigebieden en getijdengebieden. In West- en Noord-Nederland zijn stedelijke gebieden vaak kwetsbaar vanwege de ondergrond.

Houten paalfunderingen, die vooral werden gebruikt voordat 1970, kunnen kwetsbaar zijn door klimaatverandering. Een dalend grondwaterpeil door droogte kan leiden tot paalrot, omdat de palen dan boven water komen te staan. Dit is een belangrijk risico in veen- en kleigebieden. Volgens de klimaateffectatlas zijn er ongeveer 750.000 woningen in Nederland met houten paalfundering, en op kaarten zijn indicatieve percentages van woningen op houten palen en risico’s op houtrot zichtbaar.

Duurzaam bouwen

Het gebruik van bestaande funderingspalen is een duurzame keuze. Het hergebruik bespaart grondstoffen, energie en CO2-uitstoot. In Nederland is er een gigantisch netwerk van betonnen funderingspalen onder de grond, die opnieuw gebruikt kunnen worden in nieuwe bouwprojecten. Dit kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan het verminderen van CO2-uitstoot en het optimaliseren van grondgebruik.

Het hergebruiken van palen hoeft niet altijd betekenen dat ze volledig worden verwijderd. Soms is het beter om de palen in de grond te laten en ze in te passen in het nieuwe ontwerp. Deze strategie is efficiënter en duurzamer dan het verwijderen en vernieuwen van de fundering.

Constructieberekeningen en vergunning

Bij het bouwen of renoveren van een woning is het maken van een constructieberekening essentieel. Deze berekening geeft de aannemer een duidelijke handleiding voor de fundering en kan gebruikt worden bij de verzekering. Bovendien verzekert het dat de bouw vergunningvrij is of dat de vergunning sneller wordt verleend.

Constructieberekeningen zijn snel beschikbaar, en in sommige gevallen kan de berekening al binnen 48 uur worden afgerond. Dit is een tijdsbesparing die essentieel kan zijn in een bouwproject.

Conclusie

De keuze van het juiste funderingstype is cruciaal voor de stabiliteit, duurzaamheid en kosten van een bouwproject. Fundering op staal is goedkoop maar gevoelig voor verzakking, terwijl fundering op palen robuust is maar duurder. Het hergebruik van bestaande funderingspalen biedt een duurzame en kostenefficiënte oplossing, vooral in stedelijke gebieden met een bestaand netwerk van palen.

Bij het bouwen of renoveren is het belangrijk om rekening te houden met bodemrisico’s en klimaatverandering. Houten paalfunderingen kunnen kwetsbaar zijn, en het gebruik van constructieberekeningen is essentieel voor een veilige en vergunningvrije bouw.

Een goed overleg met een bouwprofessional en het gebruik van moderne technieken kunnen ervoor zorgen dat de fundering niet alleen sterk is, maar ook duurzaam en kostenefficiënt.