Ecologische funderingen bouwen: Duurzame oplossingen voor de toekomst

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Het bouwen van een ecologische fundering is essentieel bij duurzame woningbouw en speelt een sleutelrol in de toekomst van duurzame bouwmethoden. In de huidige context, waar klimaatverandering en milieuvervuiling steeds urgenter worden, is het belang van duurzame funderingsmethoden groter dan ooit. Enerzijds dient de fundering om de bouwconstructie stevig te ondersteunen, anderzijds moet deze zo weinig mogelijk schadelijk zijn voor de omgeving. In dit artikel worden de mogelijkheden en voordelen van ecologische funderingsmethoden besproken, met een nadruk op duurzame materialen en technieken zoals het gebruik van schroefpalen en herbruikbare materialen.

Wat is een ecologische fundering?

Een ecologische fundering is een bouwtechniek waarbij zoveel mogelijk milieuvriendelijke materialen en methoden worden gebruikt om de ecologische impact van de fundering te minimaliseren. Traditionele funderingen, die vaak beton en zand gebruiken, genereren een aanzienlijke CO₂-uitstoot en verstoren de grondstructuren. Ecologische funderingen streven naar een balans tussen technische prestaties en duurzaamheid. Dit betekent dat ze minder grondverstoring veroorzaken, herbruikbare materialen gebruiken, en zo min mogelijk emissies genereren tijdens en na de bouw.

Schroefpalen: Een duurzame funderingsoplossing

Een van de meest veelbelovende ecologische funderingsmethoden is het gebruik van schroefpalen. Schroefpalen worden in de grond gedraaid in plaats van dat er gegraven moet worden voor een klassieke betonfundering. Deze methode biedt verschillende ecologische en praktische voordelen:

1. Geen betongebruik

Beton is een van de grootste bronnen van CO₂-uitstoot in de bouwsector. Door schroefpalen te gebruiken, kan men geheel of grotendeels afzien van beton. Dit heeft directe positieve gevolgen voor de koolstofvoetafdruk van het bouwproject. Schroefpalen zijn vaak gemaakt van staal dat hergebruikt of recyclingmateriaal is, verder vermindert het gebruik van schroefpalen ook de hoeveelheid afval die ontstaat tijdens de bouw.

2. Herbruikbaar en duurzaam

Schroefpalen zijn ontworpen om herbruikbaar te zijn. Na gebruik kunnen ze eenvoudig worden verwijderd en elders opnieuw in gebruik worden genomen. Dit beperkt het afvalvolume en voorkomt het afvoeren van bouwmateriaal naar afvalverwerking.

3. Minimale grondverstoring

Tijdens de installatie van schroefpalen blijft de grond intact, waardoor er minder schade ontstaat aan de natuurlijke bodemstructuur. Dit maakt schroefpalen een ideale keuze in kwetsbare ecosystemen, zoals in natuurgebieden of in stedelijke omgevingen waar de grond al vervuild of verstoord is.

4. Toepassing in compacte gebieden

Schroefpalen zijn ideaal voor bouwprojecten in ruimtelijk beperkte situaties. Aangezien het installatieproces compact is en geen zware machines vereist, is het gebruik van schroefpalen geschikt voor het leggen van funderingen in smalle straten of historische stadsdelen, zoals in Nijmegen. Dit is vooral waardevol in stedelijke omgevingen waar ruimte een premium is en waar het transport van zware bouwmateriaal lastig of onmogelijk is.

Ecologische fundering in de praktijk: Voorbeelden

In de Achterhoek, waar duurzaamheid en natuurbehoud centrale thema’s zijn, is duurzaam funderen met schroefpalen een snelle groeisector. De regio streeft naar een bouwsector die niet alleen technisch betrouwbaar, maar ook milieuvriendelijk is. Schroefpalen sluiten hier perfect aan, aangezien ze een lage impact hebben op de omgeving en goed aansluiten bij de duurzame ambities van de gemeenten.

Een ander interessant voorbeeld is Ecodorp Land Van Aine, waar ecologisch bouwen centraal staat. Hier wordt niet alleen geëxperimenteerd met duurzame bouwmaterialen zoals stro, leem en hennep, maar ook de fundering wordt op een milieuvriendelijke manier aangelegd. In workshops zoals die van Mas con Menos in Surhuizum wordt gewerkt aan ecologische woningen met een fundering van oude stoeptegels en andere hergebruikte materialen. Dit benadrukt hoe ecologische funderingen niet alleen het milieu ondersteunen, maar ook deel kunnen zijn van een bredere visie op duurzaamheid en gemeenschapsbouw.

Ecologische fundering in de toekomst

Hoewel ecologische funderingen vandaag de dag nog niet de standaard zijn in de bouwsector, groeien ze snel aan in aandacht en toepassing. Volgens Patrick Schreven van Eco+Bouw is het mogelijk om vóór 2030 volledig biobased te bouwen, met uitzondering van fundering en bewapening. Dit betekent dat ecologische funderingen slechts een klein percentage van de constructie uitmaken, maar toch cruciaal zijn voor de duurzaamheid van het project als geheel.

De huidige trend in de woningbouw toont aan dat er een voorliefde bestaat voor traditionele materialen zoals baksteen en beton. Dit heeft geleid tot een relatief laag percentage van ecologisch bouwprojecten in Nederland (ongeveer vijf tot tien procent). Toch is er een toenemende interesse voor biobased bouwen, waarbij duurzame materialen zoals hout, stro en leem centraal staan.

Klimaatvoordeel van ecologische funderingen

Een van de belangrijkste voordelen van ecologische funderingen is hun positieve impact op het klimaat. Materialen die worden gebruikt bij ecologische funderingen, zoals hout en stro, kunnen CO₂ opslaan en vasthouden gedurende de levensduur van de woning. Dit is een cruciale factor in de strijd tegen klimaatverandering, waarbij duurzame bouwmethoden een essentiële rol spelen.

Aangezien de wereldwijd een tekort aan zand ontstaat, dat essentieel is voor betonproductie, is het veranderen van funderingsmethoden naar minder zand- en betonafhankelijke oplossingen meer dan ooit noodzakelijk. Schroefpalen en andere duurzame funderingsmethoden bieden hier een betrouwbare alternatieve oplossing.

Energie- en kostenbesparing

Niet alleen het milieu, ook het economische aspect maakt ecologische funderingen aantrekkelijk. Omdat schroefpalen snel kunnen worden geplaatst zonder droogtijd, is de bouwtijd aanzienlijk korter vergeleken met traditionele funderingen. Dit bespaart zowel tijd als kosten. Daarnaast zijn er minder aansluitkosten voor grondverwerking, afvoer of grondherstel, wat het totale bouwproject efficiënter maakt.

Uitdagingen en aandachtspunten

Ondanks de voordelen van ecologische funderingen zijn er ook uitdagingen. De technische kennis en ervaring met deze methoden zijn nog niet overal goed ontwikkeld. In sommige gevallen zijn er ook regelgeving of standaarden die het gebruik van ecologische funderingen beperken of extra onderzoek vereisen. Daarnaast is het belangrijk om zorgvuldig te kiezen voor de juiste funderingsmethode op basis van de grondsoort, de belasting en de omgeving. Niet elke ecologische fundering is geschikt voor elke situatie.

Samenwerking en community

Ecologische funderingen zijn vaak onderdeel van een bredere visie op duurzaam wonen en gemeenschapsbouw. In projecten zoals Ecodorp Land Van Aine wordt ecologisch bouwen gezien als een kans om mensen met verschillende vaardigheden en ideeën samen te brengen. Deze aanpak benadrukt hoe ecologische funderingen niet alleen technisch betrouwbaar zijn, maar ook bijdragen aan een duurzame en betrokken gemeenschap.

Conclusie

Ecologische funderingen zijn een veelbelovende oplossing in de toekomstige bouwsector. Ze bieden een duurzame, kostenefficiënte en technisch betrouwbare manier om woningen en andere constructies te ondersteunen, zonder de omgeving in te preken. Schroefpalen, herbruikbare materialen en ecologisch georiënteerde bouwmethoden vormen samen een sterke basis voor duurzame funderingen. Terwijl het gebruik van ecologische funderingen vandaag de dag nog in ontwikkeling is, is duidelijk dat ze een essentiële rol kunnen spelen in het bouwen van een duurzamere toekomst.

Bronnen

bouw