Kabels en leidingen in de fundering: aanbevolen methoden en regelgeving

Bij nieuwbouwprojecten of renovaties waar elektriciteits-, gas- of waterleidingen worden aangelegd, is het essentieel om rekening te houden met de fundering. Kabels en leidingen die in of onder de fundering worden geplaatst, moeten zorgvuldig worden aangelegd om de structuur te beschermen en de veiligheid en duurzaamheid van het gebouw te waarborgen. In dit artikel worden de aanbevolen methoden en regelgeving uitgebreid besproken, met aandacht voor technische uitvoering, praktische uitdagingen en juridische aspecten.

Technische uitvoering van funderingsdoorvoeren

Funderingsdoorvoeren zijn speciale constructies waarmee leidingen en kabels veilig en stevig kunnen worden aangelegd in of door een fundering. Deze doorvoeren zijn ontworpen om de sterkte en stabiliteit van de fundering te behouden, terwijl tegelijkertijd voldoende ruimte is voor de leidingen. DYKA, in samenwerking met netbeheerders, heeft diverse funderingsdoorvoeren ontwikkeld die voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit en de Nederlandse norm 2768.

Bij het leggen van leidingen en kabels is het belangrijk om funderingsdoorvoeren en meterkastvloerplaten in te zetten. Deze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en zorgen voor een stevige bevestiging van de leidingen. Een instortset van funderingsdoorvoer kan worden geplaatst aan de wapening van de fundering, voordat de leidingen worden ingestort. Dit biedt de mogelijkheid om elektriciteit zowel links als rechts aan te sluiten.

De standaard breedte voor de buizen in deze doorvoeren is maximaal 400 mm. Bij grotere aansluitingen kan deze breedte worden uitgebreid met PVC-buizen van 90x3,2 mm voor gas en 70x1,5 mm voor kabels. Deze aanvullende buizen zorgen voor voldoende ruimte voor meerdere leidingen en kabels en voorkomen drukverliezen of schade door slijtage.

Praktische uitdagingen bij funderingsdoorvoeren

Tijdens de uitvoering van bouwprojecten kunnen praktische uitdagingen ontstaan die invloed hebben op het leggen van leidingen in de fundering. Een bekende uitdaging is de onbekende constructie van de fundering. Vooral bij renovaties is het vaak onduidelijk hoe een fundering is opgebouwd. In enkele gevallen is piepschuim aangetroffen, wat suggereert dat hierachter een fundering zit. In dergelijke gevallen is het aan te raden om een klein gat te graven om de situatie te beoordelen. Afhankelijk van de resultaten kan worden overwogen om het piepschuim weg te snijden en later terug te plaatsen of om gewoon door te boren.

Een andere uitdaging is het verkrijgen van toegang tot de kruipruimte. In sommige situaties is het moeilijk om de kruipruimte te bereiken, wat het leggen van leidingen en kabels bemoeilijkt. In dergelijke gevallen is het belangrijk om vooraf te coördineren met de betrokken partijen om mogelijke oplossingen te vinden. Dit kan bijvoorbeeld het leggen van tijdelijke toegangspoorten of het aanpassen van de constructie om voldoende toegang te garanderen.

Juridische en regulatoire aspecten

Bij het leggen van kabels en leidingen in de fundering moeten ook juridische en regulatoire aspecten worden meegenomen. Een grondroerder is verplicht om een instemmingsbesluit te beschikken voor het aanvangen van de werkzaamheden. Deze instemming wordt vaak verleend door de gemeente en is nodig om te garanderen dat alle werkzaamheden conform de wetgeving worden uitgevoerd.

Volgens de lokale regelgeving, zoals opgenomen in bron 2, is het verplicht dat bij projecten waarbij graafwerkzaamheden worden uitgevoerd, een aan te spreken verantwoordelijke persoon aanwezig is op het werk. Deze persoon heeft de taak om te controleren en te verifiëren dat alle gespecificeerde materialen worden toegepast en dat de constructiewerkzaamheden worden uitgevoerd volgens het bestek, de specificaties en de gemaakte afspraken. Bovendien dient deze persoon ervoor te zorgen dat de uitvoering geschiedt in overeenstemming met het instemmingbesluit.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de communicatie met de betrokken partijen. De voertaal op het werk is Nederlands, en de sleutelfunctionarissen in de projectorganisatie of van de grondroerder moeten deze taal voldoende beheersen. Dit is van belang om eventuele misverstanden te voorkomen en om duidelijke instructies en beoordelingen te kunnen uitwisselen.

Bij projecten worden bouwvergaderingen op regelmatige tijden gehouden, waarbij de kabel- en leidingcoördinator of toezichthouder van de afdeling Beheer en Onderhoud wordt uitgenodigd. Deze vergaderingen zijn bedoeld om de voortgang van het project te bespreken en eventuele problemen op te lossen. Van deze vergaderingen moeten notulen worden opgemaakt en aan de kabel- en leidingcoördinator worden toezonden. De notulen zullen op de gebruikelijke wijze worden beoordeeld en vastgesteld door de vergadering.

Verantwoordelijkheden van partijen

In het kader van graafwerkzaamheden en het leggen van kabels en leidingen in de fundering spelen verschillende partijen een rol. De gemeente, de grondroerder, de instemminghouder en de gedoogplichtige zijn allemaal betrokken bij het proces.

De grondroerder is de partij die daadwerkelijk de graafwerkzaamheden verricht of laat verrichten. Dit kan een aannemer, een installateur of een interne afdeling van een netbeheerder zijn. Indien de grondroerder namens een netbeheerder optreedt, wordt expliciet naar een machtiging gevraagd. Dit is vanwege rechtszekerheid en rechtsgeldigheid belangrijk. Ook kan de grondroerder een partij zijn die voor eigen naam en rekening netwerken aanlegt, maar niet zelf exploiteert.

De instemminghouder is verplicht om de ondergrond en de tijdelijke verharding na afloop van de werkzaamheden minimaal terug te brengen in de hoedanigheid en kwaliteit zoals deze bestond voor het aanvangen van de werkzaamheden. Dit betreft bijvoorbeeld het herstellen van de fundering en het aanvullen van gegraven sleuven. De instemminghouder is verder verplicht om de netbeheerders van de vrijgegraven naastliggende en kruisende kabels en leidingen de gelegenheid te geven om deze te inspecteren.

Controle en handhaving

Tijdens en na de werkzaamheden is er sprake van toezicht en handhaving. Namens de gemeente wordt er een toezichthouder benoemd die toezicht houdt op het naleven van de voorschriften door de instemminghouder en de grondroerder. De toezichthouder controleert onder meer het naleven van de instemmingvoorwaarden, de afspraken met bewoners en politie, en de bereikbaarheid van de woonomgeving.

Indien er sprake is van ongewenste situaties, zoals het niet naleven van voorschrachten of het veroorzaken van schade, kan de gemeente een waarschuwing uitreiken aan de grondroerder. In ernstiger gevallen kan er een beschikking worden uitgevaardigd, waarbij de grondroerder direct moet stoppen met het werk en de gegraven sleuf moet aanvullen en de fundering herstellen. De gemeente kan in dat geval ook de benodigde werkzaamheden laten uitvoeren.

Alle kosten en gevolgen die voortvloeien uit het opleggen van extra voorwaarden en eventuele herstelverplichtingen, worden verhaald op de instemminghouder. Dit is om ervoor te zorgen dat alle partijen verantwoordelijkheid nemen voor de uitvoering van de werkzaamheden.

Coördinatie en communicatie

Een belangrijk aspect van het leggen van kabels en leidingen in de fundering is coördinatie en communicatie. Het is verplicht dat de instemminghouder en de grondroerder op regelmatige tijden bouwvergaderingen houden. Deze vergaderingen zijn bedoeld om de voortgang van het project te bespreken en eventuele problemen op te lossen. De kabel- en leidingcoördinator of toezichthouder van de afdeling Beheer en Onderhoud wordt in ieder geval uitgenodigd.

Na elke vergadering dient een notulenverslag te worden opgemaakt en aan de kabel- en leidingcoördinator te worden toezonden. Deze notulen worden beoordeeld en vastgesteld door de vergadering. Daarnaast is het verplicht dat de instemminghouder of grondroerder minimaal drie werkdagen voor aanvang van de werkzaamheden de belanghebbenden en omwonenden schriftelijk op de hoogte stelt, vooral bij projecten waarbij de bereikbaarheid van de woonomgeving tijdelijk wordt verminderd.

Conclusie

Het leggen van kabels en leidingen in de fundering is een complex proces dat zorgvuldig moet worden gepland en uitgevoerd. Door gebruik te maken van funderingsdoorvoeren en meterkastvloerplaten kan zowel de structuur van de fundering als de veiligheid van de leidingen en kabels worden gegarandeerd. Bovendien is het van belang om rekening te houden met praktische uitdagingen zoals onbekende funderingsconstructies en beperkte toegang tot de kruipruimte.

Juridische en regulatoire aspecten spelen een belangrijke rol in het proces. Het is verplicht dat de grondroerder over een instemmingsbesluit beschikt en dat een aan te spreken verantwoordelijke persoon aanwezig is op het werk. Ook is het belangrijk om voldoende communicatie en coördinatie te waarborgen met alle betrokken partijen.

Uiteindelijk draait het leggen van kabels en leidingen in de fundering om een balans tussen technische uitvoering, veiligheid, duurzaamheid en naleving van regelgeving. Door dit proces goed te organiseren en uit te voeren, kan worden gegarandeerd dat het resultaat voldoet aan de hoge eisen van de bouwsector.

Bronnen

1. DYKA en funderingsdoorvoeren
2. Lokale regelgeving Maastricht