Enkelsteens metselen op fundering: technieken, materialen en stappenplan

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Het metselen van een enkelsteens muur op een goed uitgevoerde fundering is een essentiële bouwkundige techniek binnen de woningbouw, uitbouwprojecten en de tuinarchitectuur. Een correct aangelegde fundering zorgt voor de stabiliteit en duurzaamheid van de muur, terwijl het enkelsteens verband een efficiënte en kosteneffectieve methode is om een betrouwbare constructie op te bouwen. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de stappen bij het aanleggen van een fundering, het metselen van een enkelsteens muur, het gebruik van metselspecie en stenen, en de belangrijke overwegingen voor het project.

Voorbereiding van de fundering

Voor het metselen van een enkelsteens muur is het noodzakelijk om eerst een stevige fundering aan te leggen. Dit is van groots belang om verzakkingen en schade aan de muur te voorkomen.

Sleuf graven

Volgens de bronnen is de aanbevolen afmeting van de sleuf voor een enkelsteens muurtje 30 cm breed en 60 cm diep. Deze diepte is ook nodig om invloeden van vorst te beperken. In zachte of instabiele grond kan de sleuf iets dieper gegraven worden. De sleuf moet onder het maaiveld blijven om visuele onregelmatigheden te voorkomen en om het niveauverschil op te vangen in de eerste rij stenen.

Folie leggen

Voor het storten van de fundering wordt aanbevolen om een laag folie in de sleuf te leggen. Dit zorgt ervoor dat het water niet te snel uit het beton wegzakt, wat bijdraagt aan een steviger resultaat.

Fundering storten

Als de sleuf voorbereid is, kan het beton gestort worden. Het beton moet volgens de gebruiksaanwijzing van de fabrikant worden gemengd. Nadat het in de greppel is gestort, moet het aangelengd worden door op de grond te stampen. Dit helpt bij het verwijderen van luchtbellen. Vervolgens wordt het met een plastic zeil afgedekt, en moet het 3 tot 4 dagen uitgehard worden.

Aanleggen van de enkelsteens muur

Wanneer de fundering volledig uitgehard is, kan het metselen van de enkelsteens muur beginnen. De enkelsteens methode betreft het opbouwen van de muur met bakstenen die elk in een eigen voeg staan. Dit wordt ook wel het halfsteensverband genoemd. Deze techniek biedt een goede stabiliteit en is minder tijdrovend dan het spouwverband, maar vereist wel nauwkeurige uitvoering.

Metselspecie aanmaken

Voor het metselen is het belangrijk dat de metselspecie goed gemengd wordt, zodat er geen klonten in zitten. Een klontvrije massa zorgt voor een betere hechting tussen stenen. Het is verstandig om vooraf de 1-minuut-proef uit te voeren om te controleren of de stenen voldoende vochtig zijn. Hierbij worden twee stenen met elkaar gemetseld en onder lichte druk gedurende 1 minuut vastgehouden. Als de stenen er vervolgens weer uit te trekken zijn zonder te breken, is het vochtgehalte correct.

Eerste steen plaatsen

Bij het begin van het metselen wordt een laag metselspecie aangebracht in het midden van de fundering. Met een troffel wordt deze laag gemakkelijk aan te brengen. De eerste steen wordt daarna op de fundering bevestigd. Aan beide kanten van de steen wordt een touw gespannen en met pinnen wordt het touw recht gehouden. Dit dient als richtlijn voor het metselen van de eerste rij stenen. Tijdens het proces wordt regelmatig gecontroleerd of de muur recht is met behulp van een waterpas.

Stenen metselen

Het enkelsteens verband wordt ook wel het halfsteensverband genoemd. Hierbij wordt elke verticale voeg gefixeerd door de stenen boven en onder elkaar. Halve bakstenen worden gebruikt om eventuele gaten aan het einde van de rij te vullen. De stenen worden laag voor laag gemetseld en met de troffel worden ze op hun plek geduwd. Het is belangrijk dat iedere rij waterpas ligt om scheve muurconstructies te voorkomen.

Afwerking

Zodra de muur volledig gemetseld is, kan de afwerking worden uitgevoerd. De metselspecie wordt eventueel opnieuw aangebracht en met een kwast worden de voegen schoongemaakt. Het is verstandig om de muur te laten uitharden voordat eventuele verdere werken aan de constructie worden uitgevoerd.

Keuze van materialen

Stenen

Bij het metselen van een enkelsteens muur wordt meestal gebruikgemaakt van bakstenen. De afmetingen van de stenen zijn belangrijk voor het bepalen van de breedte van de fundering. Bij een enkelsteens muur begin je met 3 lagen stenen met een breedte van ruim 50 cm, daarna 3 lagen van ruim 30 cm, en vervolgens 3 lagen van 20 cm. In de praktijk wordt vaak uitgegaan van een standaard baksteenformaat van ongeveer 20,5 cm in breedte, 10 cm in hoogte en 5 cm in dikte.

Metselspecie

De metselspecie is een mengsel van cement, zand en water. Het vermengen van deze materialen moet nauwkeurig gebeuren om een sterk en duurzaam resultaat te verkrijgen. De voegbreedte wordt meestal tussen 5 en 12 mm gehouden. Het is verstandig om de metselspecie steeds opnieuw aan te brengen wanneer het metselen verder gaat, zodat er geen onderbrekingen in de structuur ontstaan.

Aanvullende overwegingen

Versterking

Voor een enkelsteens muur is het meestal niet nodig om bewapening of bekisting te gebruiken. Dit maakt het metselen van een enkelsteens muur relatief eenvoudiger in vergelijking met het storten van beton of het metselen van een spouwmuur.

Gereedschap

Bij het metselen van een enkelsteens muur zijn verschillende gereedschappen nodig, zoals een troffel, een waterpas, een touw, pinnen, een baksteen troffel en een kwast. Ook een plastic zeil is nodig om de fundering te bedekken. Voor het mengen van metselspecie is een emmer en schop nodig. In sommige gevallen kan ook een haakse slijper worden gebruikt voor het schuren van de stenen.

Kosten

Het metselen van een fundering is een relatief kostenefficiënte methode. Volgens bron [2] ligt de prijs van het metselen van een fundering tussen € 65,- en € 75,- per m2. De prijs kan variëren afhankelijk van de afstand tot het materiaal en de grootte van het project. Voor kleinere projecten zoals een tuinmuur of schuur is het mogelijk om de fundering samen met de vloer te storten, wat tijd en materiaal bespaart.

Conclusie

Het metselen van een enkelsteens muur op een goed uitgevoerde fundering is een essentiële bouwkundige techniek die zowel in het particuliere als professionele bouwbedrijf veel wordt toegepast. Een correct aangelegde fundering zorgt voor de stabiliteit van de muur, terwijl het enkelsteens verband een efficiënte en kosteneffectieve manier biedt om een betrouwbare constructie te bouwen. Door het gebruik van de juiste materialen, gereedschappen en technieken kan een duurzame en stevige muur worden gerealiseerd. Het metselen van een enkelsteens muur vereist wel nauwkeurige uitvoering en aandacht voor detail, maar levert een betrouwbaar resultaat op dat jaren meegaat.