Fundering onder een huis: types, risico’s en maatregelen voor huiseigenaren

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

De fundering van een huis is een essentieel onderdeel van de bouwconstructie, dat vaak ongezien blijft. Toch speelt het een cruciale rol in de stabiliteit, veiligheid en levensduur van de woning. Als de fundering niet goed is ontworpen of uitgevoerd, kunnen er ernstige problemen ontstaan, zoals scheuren in de muren, verzakte vloeren en zelfs gevaar voor de structuur van het gebouw. Voor huiseigenaren is het daarom belangrijk om te weten welk type fundering onder hun huis ligt en hoe ze eventuele risico’s op funderingsproblemen kunnen beoordelen en beheersen.

In dit artikel wordt uitgelegd welke types funderingen er zijn, wat de kenmerken en toepassingen zijn, en welke risico’s kunnen ontstaan bij funderingsproblemen. Ook wordt ingegaan op de invloed van klimaatverandering en hoe huiseigenaren zich kunnen voorbereiden op mogelijke schade. De informatie is gebaseerd op recente bronnen en kennis over funderingssystemen in Nederland.

Wat is een fundering?

Een fundering is de ondersteunende basis van een gebouw die ervoor zorgt dat het gewicht van het huis gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld. De fundering voorkomt dat het gebouw verzakt, scheefzakt of schade oploopt door veranderingen in de grond. De keuze voor een bepaald type fundering hangt af van verschillende factoren, zoals de aard van de ondergrond, de bouwperiode van het huis, de structuur van het gebouw en de gewenste duurzaamheid.

Er zijn verschillende funderingssystemen in gebruik, waarbij twee hoofdcategorieën te onderscheiden zijn: paalfunderingen en ondiepe funderingen.

Typen funderingen

Paalfundering

Een paalfundering bestaat uit lange palen die in de grond worden geslagen tot een draagkrachtige laag. Deze palen dragen het gewicht van het gebouw en leiden het via de palen naar een stabielere ondergrond. Er zijn twee hoofdtypen paalfunderingen in gebruik in Nederland: de Amsterdamse fundering en de Rotterdamsche fundering.

Amsterdamse fundering: bij dit type ligt op de houten palen een horizontaal houten balk, waarop het langshout (het bovenliggende bouwvlak) rust. Deze fundering is typisch gebruikt voor oude woningen, vooral in stedelijke gebieden.
Rotterdamsche fundering: bij deze fundering rust het langshout direct op een betonbalk, zonder tussenliggende houten balk. Deze fundering is vaak sterker en minder gevoelig voor schimmel of rot.

Beide typen houten paalfunderingen werden vooral gebruikt tot de jaren ’70 van de vorige eeuw. Ze zijn vooral te vinden in de Randstad, zoals in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Haarlem.

Ondiepe fundering

Een ondiepe fundering bestaat uit een dikke betonnen plaat of een verbrede beton- of gemetselde voet die direct op de bodem ligt. Deze fundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een stabiele ondergrond, waar geen diepe palen nodig zijn om het gewicht van het huis te dragen.

Deze fundering is geschikt voor gebouwen die op stevig zand of leem staan. Het voordeel is dat deze fundering relatief goedkoop is en minder onderhoud vereist. Echter, bij bodemdaling of veranderingen in de grond kan deze fundering gevoelig zijn voor schade.

Waarom is een goede fundering belangrijk?

Een stevige fundering is essentieel voor de structuur en de levensduur van een woning. Hier zijn enkele redenen waarom het kiezen van de juiste fundering belangrijk is:

Stabiliteit: een goede fundering voorkomt verzakkingen, scheefzakkingen en scheuren in muren en vloeren.
Veiligheid: een stevige fundering vermindert het risico op schade door aardbevingen, zware regenval of windkrachten.
Duurzaamheid: met een correcte fundering kan een woning jarenlang meegaan zonder dat er kostbare reparaties nodig zijn.
Bouwvergunning: bij renovaties of uitbreidingen is het vaak verplicht om de fundering te inspecteren en aan te tonen dat deze voldoet aan de huidige bouwvoorschriften.

Bijvoorbeeld, als een woning uitgebreid wordt met een dakterras of een extra verdieping, moet de huidige fundering in staat zijn om het extra gewicht te dragen. Anders kan er schade ontstaan die niet alleen duur is, maar ook de veiligheid in het geding brengt.

Funderingsproblemen en risico’s

Funderingsproblemen kunnen op verschillende manieren ontstaan. De oorzaak hangt af van het type fundering en de aard van de ondergrond. Hieronder worden enkele typen funderingsproblemen beschreven.

Traditionele funderingsproblemen

Traditionele funderingsproblemen zijn gerelateerd aan natuurlijke processen zoals bodemdaling, bodemverzakking en veranderingen in het grondwaterpeil. Deze problemen ontstaan doordat de ondergrond langzaam inklinkt, wat kan leiden tot scheuren in muren en vloeren.

Deze problemen zijn vooral aan te treffen in gebieden met veen- en kleigrond, zoals in de Randstad, de regio IJsselmeer en het rivierengebied. In deze gebieden zijn funderingsproblemen een langdurige realiteit die vaak aan de basis ligt van de bouwgeschiedenis.

Nieuwe funderingsproblemen

In de afgelopen jaren zijn er ook nieuwe funderingsproblemen opgedoken, vooral in verband met klimaatverandering. Veranderende weersomstandigheden zoals droogte, hoge windkrachten en zware regenval kunnen de ondergrond negatief beïnvloeden.

Een bekend voorbeeld is de gemeente Zevenaar, waar in 2018 plotseling veel huizen problemen kregen met scheuren in de muren en verzakkingen. De oorzaak was een langdurige droge zomer die ervoor zorgde dat het grondwaterpeil sterk daalde. Hierdoor kwamen houten palen droog te staan, waardoor ze begonnen te rotten en de fundering te verliezen.

Houten paalfunderingen en schimmel

Houten paalfunderingen zijn gevoelig voor schimmel en rot. Als de palen niet goed zijn beschermd tegen vocht, kunnen schimmels en bacteriën groeien, wat leidt tot afbraak van het hout en verlies van dragenkracht. Dit is een serieuze bedreiging voor de stabiliteit van het gebouw.

Vooral in stedelijke gebieden is het gebruik van houten paalfunderingen nog steeds aan de orde. Huiseigenaren die in deze gebieden wonen, moeten extra waakzaam zijn en regelmatig inspecties laten uitvoeren.

Hoe weet je welk type fundering jouw huis heeft?

Voor veel huiseigenaren is het onbekend wat er onder hun huis zit. Toch is het van groot belang om te weten welk type fundering gebruikt is, zowel voor bouwprojecten als bij het voorkomen van schade.

Er zijn verschillende manieren om het type fundering van je woning te achterhalen:

Postcodecheck: via een online tool kun je vaak het type ondergrond achterhalen op basis van je postcode. Dit geeft een indicatie van welk type fundering waarschijnlijk gebruikt is.
Gemeente: veel gemeenten hebben digitale registers waarin informatie staat over het type fundering van woningen in hun gemeente. Deze informatie is vaak verkrijgbaar via het kadaster of een online portal.
Inspectie: als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft, is het verstandig om een professionele inspectie te laten uitvoeren. Dit kan door een bouwkundig specialist of via een funderingsinspectie.

Maatregelen bij funderingsproblemen

Als funderingsproblemen worden geconstateerd, is het belangrijk om tijdig maatregelen te nemen om schade te beheersen en de woning veilig te maken. Hier zijn enkele stappen die huiseigenaren kunnen ondernemen:

Professionele inspectie: laat een expert de fundering inspecteren om de oorzaak van de schade te bepalen.
Beheer van grondwater: in risicogebieden kan het grondwaterpeil worden gereguleerd om droogte of overlast van zware regen te voorkomen.
Versterking of herstel: afhankelijk van de schade kan de fundering worden versterkt of volledig vervangen. Dit kan duur zijn, maar het is vaak noodzakelijk om schade te beheersen.
Kostenondersteuning: in sommige gevallen is er financiering beschikbaar via programma’s zoals de Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), waarbij huiseigenaren hulp kunnen krijgen bij het herstellen van funderingsproblemen.

Conclusie

De fundering van een huis is de basis van de constructie en speelt een cruciale rol in de stabiliteit, veiligheid en levensduur van de woning. Het kiezen van het juiste type fundering hangt af van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren, zoals scheuren in de muren of verzakkingen van de vloeren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen.

In risicogebieden zoals Rotterdam, Amsterdam, Zevenaar en Gouda is de kans op funderingsproblemen groter, vooral bij huizen met houten paalfunderingen. Klimaatverandering verergert deze problemen door droogte en bodemdaling. Het is daarom belangrijk dat huiseigenaren weten welk type fundering hun woning heeft, zodat zij eventuele risico’s kunnen beoordelen en nodige maatregelen kunnen nemen.

Bij renovaties, uitbreidingen of bouwprojecten is het weten van de fundering essentieel voor de veiligheid en het succes van het project. Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente informatie opvragen of een postcodecheck uitvoeren om het type fundering van hun woning te achterhalen. Als funderingsproblemen worden geconstateerd, is het verstandig om professionele hulp in te richten om de schade te beheersen en de woning veilig en duurzaam te maken.

Bronnen

huis