Werkbezoek en beleid rond funderend onderwijs: Aandacht voor basisvaardigheden, arbeidskracht en later selecteren

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Het funderend onderwijs is momenteel in een intensieve fase van herstructurering en beleidsaanpassing. In dit artikel worden de recente acties en beleidslijnen rond funderend onderwijs en emancipatie van staatssecretaris Mariëlle Paul besproken. De focus ligt op de aanpak van basisvaardigheden in het primair onderwijs, de aandacht voor de aantrekkingskracht van het onderwijsberoep, en de kritische discussies rond het huidige selectiesysteem. Deze thema’s zijn relevant voor het brede publiek, omdat ze invloed hebben op de kwaliteit van het onderwijs, en indirect op de toekomstige arbeidsmarkt en maatschappij.

Werkbezoek aan basisschool en aandacht voor basisvaardigheden

Op 21 november 2024 brengt Koning Willem-Alexander, samen met staatssecretaris Mariëlle Paul van Funderend Onderwijs en Emancipatie, een werkbezoek aan basisschool De Wereldweide in Woubrugge. Het bezoek is gericht op het verbeteren van lezen, schrijven en rekenen in het primair onderwijs. Tijdens het bezoek komt de aandacht te liggen op het belang van deze basisvaardigheden en de uitdagingen die scholen tegenkomen bij het verbeteren van het onderwijsniveau. Hierbij worden ook de mogelijke subsidieopties besproken die voor scholen beschikbaar zijn.

De nadruk op basisvaardigheden is een kernbeleidslijn van staatssecretaris Paul. Volgens haar is het van essentieel belang dat elke leerling goed leert lezen, schrijven en rekenen. Deze vaardigheden vormen de fundamenten voor verdere studie en toekomstige carrières. Het beleid richt zich daarom op het aanpakken van kansenongelijkheid en het bieden van ondersteuning aan leerlingen die extra begeleiding nodig hebben.

Onderwijskansenregeling en bezuinigingen

In 2024 is de Onderwijskansenregeling ingevoerd. Deze regeling biedt voortgezet onderwijs extra middelen om leerlingen die minder goed presteren, te ondersteunen. Deze leerlingen kunnen bijvoorbeeld uit een minder stimulerende thuisomgeving komen, of minder begeleiding krijgen door het opleidings- of taalniveau van hun ouders. Scholen kunnen het geld gebruiken voor extra onderwijstijd, kleinere klassen of de inzet van onderwijsassistenten.

Staatssecretaris Paul heeft echter geen ruimte zien voor het herstel van de geplande bezuiniging op deze regeling. In een brief aan de Tweede Kamer stelt ze dat het perspectief van de jeugd in de landelijke politiek nauwelijks aandacht krijgt. Hiermee benadrukt ze het belang van een aanpak die gericht is op het verbeteren van de kansen voor jongeren, en tegelijkertijd kritisch is op bezuinigingsmaatregelen die het onderwijsniveau kunnen verlagen.

Werkbeleid in het onderwijs

Om de aantrekkingskracht van het onderwijsberoep te verhogen, is de campagne “Werken met de Toekomst” gelanceerd. Deze campagne wil een positief en realistisch beeld schetsen van het werken in het onderwijs. Volgens staatssecretaris Paul is het onderwijs een betekenisvolle plek om te werken, met ontwikkelingsmogelijkheden en een serieus salaris. Het doel van de campagne is om potentiële werknemers, waaronder zij-instromers, aan te trekken naar het onderwijs.

De campagne benadrukt dat het beeld van het onderwijsberoep vaak onjuist is. Sommige mensen denken bijvoorbeeld dat het salaris laag is of dat het werk eentonig is. Deze misvattingen kunnen het onderwijs in het gedrang brengen, met name op het vlak van het werven van goede en gemotiveerde leerkrachten.

Regio’s en personeelstekorten

De aanpak van onderwijsproblemen is volgens Paul regiospecifiek. Zo zijn er regio’s waar sprake is van bevolkingsgroei en dus extra leerkrachten nodig zijn, en regio’s waar sprake is van krimp. Toch blijft het personeelstekort in beide situaties aanwezig. Het beleid benadrukt dus dat een uniforme aanpak niet werkt en dat regio’s moeten leren van elkaar. Het doel is om een regiospecifieke strategie te ontwikkelen die gericht is op het werven en behouden van leraren en schoolleiders.

Staatssecretaris Paul benadrukt dat het geen enkele oplossing is die overal past. De aanpak moet flexibel zijn en afgestemd op de lokale omstandigheden. De samenwerking tussen onderwijsregio’s wordt daarom als essentieel beschouwd, zodat regio’s van elkaar kunnen leren en innovatieve oplossingen kunnen delen.

Later selecteren en de doorstroomtoets

Een ander belangrijk thema binnen het funderend onderwijs is de kritische discussie rond de doorstroomtoets en vroege selectie. De PO-Raad roept staatssecretaris Paul op om met de zorgen uit de sector aan de slag te gaan en werk te maken van het later selecteren van leerlingen. Er is opkomende onrust over het huidige systeem van vroege selectie, dat kan leiden tot kansenongelijkheid, sociale segregatie en onbenut potentieel bij leerlingen die zich later ontwikkelen.

De PO-Raad benadrukt dat vier scholen dit jaar hebben gekozen om geen doorstroomtoets af te nemen. Deze beslissing is niet licht genomen en duidt op groeiende kritiek op het huidige systeem. De PO-Raad benadrukt echter ook dat het overtreden van de wet niet wordt aangemoedigd, maar dat deze scholen bepaald niet alleen staan met hun kritiek.

Conclusie

De aandacht voor basisvaardigheden, de kwaliteit van het onderwijsberoep en de discussies rond vroege selectie vormen kernthema’s binnen het beleid rond funderend onderwijs. Staatssecretaris Mariëlle Paul benadrukt de noodzaak van een aanpak die gericht is op het verbeteren van het onderwijsniveau, het werven van goed opgeleide leerkrachten en het verhinderen van kansenongelijkheid. Tegelijkertijd benadrukt ze de noodzaak van een regiospecifieke en flexibele aanpak, die afgestemd is op de lokale omstandigheden.

De discussies over bezuinigingen en het huidige selectiesysteem tonen aan dat het onderwijsbeleid zich blijft ontwikkelen, in reactie op zowel interne als externe druk. Het is van belang dat deze discussies open en transparant worden gevoerd, zodat zowel leerlingen als leerkrachten een onderwijsomgeving krijgen die hen ondersteunt in hun groei en ontwikkeling.