Funderingsfouten in nieuwbouw: Wat gebeurt er als een fundering 180 graden verkeerd gedraaid wordt?

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Een fundering is het fundament van elk bouwproject. Als deze verkeerd gemaakt wordt, kan dit leiden tot ernstige problemen. In meerdere gevallen in Nederland is gebleken dat funderingen 180 graden verkeerd gedraaid zijn, waardoor het gehele bouwproject verstoord raakte. Deze fouten hebben niet alleen kosten en vertragingen tot gevolg, maar ook aanzienlijke bouw- en communicatieproblemen. In dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken van deze fouten, de gevolgen en mogelijke oplossingen, op basis van reële casussen en technische uitleg.

De casus van de verkeerd omgebouwde school

In mei 2022 werd een pijnlijke blunder ontdekt bij de nieuwbouw van basisschool Tweemaster-Kameleon in Oost-Souburg. De fundering van het gebouw was volledig verkeerd om, namelijk 180 graden gedraaid ten opzichte van de tekeningen. Dit betekende dat elementen zoals de trap, de hoofdentree en de ruimtes op de verkeerde plaatsen zaten. De directeur van de school, Ruud Hoogesteger, ontdekte dit toevallig via een foto van de conciërge. Na controle bleek dat het gehele bouwproject verkeerd was uitgevoerd. De fundering, het skelet en zelfs het dak waren reeds aangelegd, maar het was duidelijk dat het gebouw niet kon worden gebruikt in zijn huidige vorm. De school besloot om het gehele gebouw plat te gooien en opnieuw te starten.

Deze blunder had verwoede reacties opgeleverd, niet alleen vanuit de school, maar ook van ouders en leerlingen. Het tijdelijke onderkomen waarin de leerlingen moesten blijven werken, was niet ideaal vanwege geluidsoverlast en hoge temperaturen. Hoogesteger benadrukte dat het gebouw volgens de oorspronkelijke plannen moest worden herbouwd, omdat het nu verkeerd in de omgeving paste.

Tekenfouten en bouwproblemen

De funderingsfout bij deze school was het gevolg van een fout bij de interpretatie van de bouwtekeningen. Volgens het verhaal van de kelderbouwer in een andere casus (2017), was er een gebruikelijke conventie om de hoofdentree van een woning aan de onderzijde van de plattegrond te tekenen. Dit zodat iemand op het kavel de plattegrond zonder draaien goed kon lezen. Deze conventie was echter niet algemeen bekend of gebruikelijk voor alle betrokken partijen, wat leidde tot verwarring. De kelderbouwer maakte zijn tekeningen op basis van een plattegrond die niet volledig duidelijk was en ging er vanuit dat de straatzijde altijd aan de onderzijde van de tekening stond. Dit bleek niet het geval te zijn.

De werklui op de bouwplaats hadden de fout kunnen ontdekken, aangezien de heipalen al in de grond stonden en de ramen van de kelderkoekoeken uitkeken op de heipalen. Dit was vreemd en had een waarschuwing moeten geven. Bovendien stonden de stramien op de koppen van de heipalen aangegeven, wat ook aangaf dat er iets mis was. Toch is de fout niet tijdig ontdekt, en is de kelder verkeerd gebouwd.

Technische uitdagingen bij verkeerd gerichte funderingen

Een fundering die 180 graden verkeerd gedraaid is, brengt een reeks technische problemen met zich mee. In het geval van de school in Oost-Souburg was het skelet al aangelegd, waardoor het onmogelijk was om alleen de fundering te corrigeren. Het gehele bouwproject moest opnieuw worden aangelegd. Dit betekent dat het niet alleen om een funderingsfout gaat, maar ook om een misinterpretatie van de constructieplannen.

Een verkeerd gerichte fundering heeft ook gevolgen voor andere bouwelementen zoals riolering, elektriciteitsleidingen en waterleidingen. Deze systemen zijn meestal aangelegd volgens de oorspronkelijke tekeningen en zijn dus ook verkeerd geplaatst. In een verbouwproject, zoals bijvoorbeeld een woning, is het mogelijk om deze systemen te corrigeren, maar dit vereist aanzienlijke ingrijpen in de fundering en het beton.

In een forumoverleg over rioleringssystemen werd bijvoorbeeld de vraag gesteld hoe men met een dergelijke situatie om kon gaan. Een gebruiker wilde weten of het mogelijk was om het afvoerstelsel van twee toiletten boven elkaar aan te sluiten op een andere manier, dan wel of men een 180 graden bocht moest maken. De gebruiker stelde voor om te voorkomen dat de fundering onder 45 graden moest worden doorboren, wat gevaarlijk is voor de constructie. De oplossing was uiteindelijk om zorgvuldig te rekenen met hoeken en eventueel gebruik te maken van T-stukken. Dit geeft aan dat het niet alleen om de fundering zelf gaat, maar ook om het correcte ontwerp van alle afhankelijke systemen.

Gevolgen voor bouwprojecten en bouwplannen

Een fundering die verkeerd is aangelegd, heeft grote gevolgen voor de verdere uitvoering van het bouwproject. In het geval van de school in Oost-Souburg was de fundering zo verkeerd aangelegd dat het gehele gebouw plat moest worden en opnieuw begonnen kon worden. Dit kostte niet alleen extra tijd en geld, maar ook de betrokkenheid van alle partijen, zoals architecten, aannemers en projectleiders. De vertraging in het project leidde tot extra kosten en een verlies aan vertrouwen bij de betrokken partijen.

In een woningbouwproject is het ook mogelijk dat een fundering verkeerd wordt aangelegd, maar dit is meestal minder dramatisch dan bij een school of een kantoorgebouw. Toch is het belangrijk om zorgvuldig te werken met bouwtekeningen en te zorgen dat alle betrokken partijen dezelfde conventies gebruiken. De conventie die in een casus uit 2017 werd genoemd – namelijk de hoofdentree aan de onderkant van de plattegrond te tekenen – is niet algemeen bekend en kan leiden tot verwarring. Het is daarom belangrijk dat architecten en aannemers duidelijk afspreken hoe de bouwtekeningen worden gemaakt.

Correctie van funderingsfouten

Het corrigeren van een funderingsfout is in de meeste gevallen niet eenvoudig. Bij een school of kantoorgebouw is het bijna onmogelijk om alleen de fundering te corrigeren zonder het gehele bouwproject opnieuw te starten. Bij woningen is het soms mogelijk om een fout in de fundering te corrigeren, maar dit vereist aanzienlijke ingrijpen in de constructie. In het geval van de kelderbouwer uit de casus uit 2017 was de fundering verkeerd aangelegd, maar de bouwer nam volledige verantwoordelijkheid en corrigeerde de fout. Dit betekende dat het keldergebouw opnieuw moest worden aangelegd, wat extra tijd en geld kostte.

Het corrigeren van funderingsfouten is dus niet alleen een technische uitdaging, maar ook een logistieke en financiële uitdaging. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te werken bij het aannemen van funderingen en om alle betrokken partijen duidelijk te informeren over de tekenconventies en de verwachtingen ten aanzien van de uitvoering.

Conclusie

Funderingsfouten, zoals een fundering die 180 graden verkeerd is gedraaid, kunnen ernstige gevolgen hebben voor bouwprojecten. De casussen die in dit artikel zijn besproken tonen aan dat dergelijke fouten voorkomen kunnen worden door zorgvuldig te werken met bouwtekeningen en door duidelijke afspraken te maken over de conventies. Het is ook belangrijk dat alle betrokken partijen – architecten, aannemers, bouwers en kopers – dezelfde informatie en verwachtingen hebben. Het corrigeren van funderingsfouten is meestal kostbaar en tijdrovend, en in sommige gevallen is het zelfs noodzakelijk om het gehele bouwproject opnieuw te starten. Het is daarom van groot belang om zorgvuldig te werken bij het aannemen van funderingen en om alle betrokken partijen goed te informeren over de verwachtingen en de uitvoering.

Bronnen

gedraaid