Fundering aanbouw: keuze tussen staal en palen, stappenplan en duurzaam alternatief

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Bij het plaatsen van een aanbouw is het kiezen van de juiste fundering een essentieel onderdeel van het project. Niet alleen omwille van de bouwveiligheid, maar ook om kosten te beheersen en het milieu zo veel mogelijk te ontzorgen. In Nederland zijn er twee veelgebruikte funderingsmethoden: fundering op staal en fundering op palen. De keuze tussen deze twee hangt af van de bodemstructuur, het gewicht van de aanbouw en de regelgeving. Daarnaast kunnen duurzame materialen en lichte constructies ook een invloed hebben op het type fundering dat nodig is. In deze artikel wordt ingegaan op de verschillen tussen deze funderingsmethoden, het stappenplan bij funderingsherstel of -aanpassing en duurzame alternatieven die bijdragen aan een lichtere fundering.

Fundering op staal: toepassing en kenmerken

Een fundering op staal wordt voornamelijk gebruikt in gebieden waar de zandlaag dicht genoeg onder de grondoppervlakte ligt. Dit is het geval in de meeste delen van Nederland, behalve in het Westen en Noorden van het land. De fundering op staal bestaat meestal uit een betonblok of een strookfundering die op een zandlaag is geplaatst. Deze fundering is relatief vlak en niet diep aangebracht.

De keuze voor een fundering op staal wordt meestal gedaan wanneer de bodem stabiel genoeg is om de belasting van het bouwwerk te dragen. Deze methode is meestal goedkoper dan fundering op palen, omdat minder werkzaamheden nodig zijn. Echter, het is van groot belang dat de constructeur een funderingsberekening uitvoert om zeker te zijn van de stabiliteit en het ontwerp van de fundering. Deze berekening bepaalt onder andere de afmetingen van de fundering, de hoeveelheid wapening en het gewicht dat de fundering kan dragen.

Fundering op palen: wanneer en waarom?

Een fundering op palen is nodig wanneer de zandlaag diep ligt of wanneer de bodem niet sterk genoeg is om het gewicht van het bouwwerk te dragen. Dit komt vaak voor in het Westen en Noorden van Nederland, waar de zandlagen ver onder de oppervlakte zitten. Bij een fundering op palen worden paalconstructies – zoals heipalen of schroefpalen – in de grond geplaatst tot een stevige ondergrond is bereikt. Dit zorgt voor een betere stabiliteit, vooral in zachte of veenige gronden.

Omdat palen diep in de grond worden geplaatst, is dit type fundering meestal robuuster, maar ook duurder dan fundering op staal. Daarnaast is het verplicht om een constructieberekening te laten maken door een constructeur. Deze berekening bepaalt welk type paal het beste is voor de situatie, hoeveel palen nodig zijn en hoe ze moeten worden geplaatst. Deze berekening is niet alleen verplicht voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning, maar ook om eventuele risico’s op bodemverzakking of instorting te voorkomen.

Keuze tussen fundering op staal en palen

De keuze tussen fundering op staal en palen hangt af van meerdere factoren:

Bodemstructuur: In gebieden met een diepe zandlaag is een fundering op palen nodig. In gebieden waar de zandlaag dichtbij ligt, is een fundering op staal meestal voldoende.
Gewicht van de aanbouw: Lichte aanbouwen (zoals een schuur of een houtskeletconstructie) kunnen vaak met een lichtere fundering, zoals een fundering op staal, worden gerealiseerd. Zwaardere constructies, zoals woningen of aanbouwen met zonnepanelen of groene daken, vereisen vaak een fundering op palen.
Regelgeving: In sommige gevallen is er een verplichte constructieberekening nodig, ongeacht het gewicht van de aanbouw. Dit is vooral het geval wanneer er sprake is van een aanbouw die in contact komt met bestaande funderingen of wanneer de aanbouw boven bepaalde maatregels valt.

Een constructeur is dus essentieel om de juiste keuze te maken. Hij berekent het ontwerp, bepaalt de benodigde materialen en zorgt ervoor dat de fundering aan de bouwnormen voldoet.

Funderingsherstel: stappenplan en voorbereiding

In sommige gevallen is het nodig om de fundering van een bestaande woning of aanbouw te herstellen. Dit kan nodig zijn als de fundering is verzwakt door bodemverzakking, schimmel, bacteriële aantasting of andere bouwkundige problemen. Bij funderingsherstel zijn een aantal stappen essentieel:

Nulmeting: Voor het begin van de werkzaamheden wordt een nulmeting uitgevoerd. Hierbij wordt de huidige staat van het huis en eventueel aangrenzende huizen vastgelegd. Dit is belangrijk om eventuele schade na de werkzaamheden te kunnen toewijzen.
Voorbereiding aannemer: De aannemer voert een bodemonderzoek uit en maakt een uitgebreide planning voor de uitvoering. Hierbij worden vergunningen aanvraagd en wordt de bouwplaats voorbereid. Ook wordt afgesproken hoe de bouwmateriaal en apparatuur op de bouwplaats worden geplaatst.
Uitvoering: Tijdens de werkzaamheden wordt zoveel mogelijk overlast voorkomen. De aannemer zorgt voor veiligheid op de bouwplaats en houdt regelmatige bouwvergaderingen om de voortgang te bespreken en eventuele problemen te voorkomen.
Oplevering en eindafrekening: Na afloop wordt de bouwplaats opgeleverd en wordt een eindafrekening gemaakt. Ook wordt een verslag opgesteld van de uitgevoerde werkzaamheden.

Een uitgebreid funderingsonderzoek is vaak nodig voorafgaand aan herstel. Dit onderzoek kan bijvoorbeeld uitgevoerd worden volgens de F3O-richtlijnen, waarbij de fundering wordt blootgelegd en gemeten. Ook worden monsters genomen van houten funderingen om te controleren op schimmel of bacteriële aantasting.

Duurzame alternatieven en lichte funderingen

Een duurzame aanbouw kan ook invloed hebben op het type fundering dat nodig is. Wanneer lichte materialen zoals houtskeletconstructies of prefab-elementen worden gebruikt, is het vaak mogelijk om een lichtere fundering te kiezen. Denk bijvoorbeeld aan een fundering op basis van grondverdichting of het verankeren aan de bestaande fundering van het huis.

Het gebruik van tweedehands materialen of materialen met milieukeurmerken (zoals FSC of PEFC voor duurzaam hout) kan ook bijdragen aan een duurzamere aanbouw. Deze materialen hebben een lagere milieubelasting en kunnen helpen om de fundering minder zwaar te maken. Dit is vooral interessant wanneer je wil voorkomen dat de fundering te veel belasting moet dragen.

Conclusie

De keuze van de juiste fundering bij een aanbouw is van groot belang voor de veiligheid, het ontwerp en de duurzaamheid van het project. In Nederland zijn fundering op staal en fundering op palen de meest voorkomende opties, waarbij de keuze afhangt van de bodemstructuur, het gewicht van de aanbouw en de regelgeving. Het is verplicht om een constructieberekening te laten maken door een constructeur, ongeacht welk type fundering wordt gekozen.

Bij funderingsherstel zijn een aantal stappen essentieel, waaronder nulmeting, voorbereiding, uitvoering en oplevering. Het uitvoeren van een uitgebreid funderingsonderzoek is vaak noodzakelijk om schade of instabiliteit te ontdekken. Ook bij het kiezen van een duurzame aanbouw kan de keuze van lichte materialen en prefab-elementen leiden tot een lichtere fundering, wat zowel milieuvriendelijk als kostenefficiënt kan zijn.

Het kiezen van de juiste fundering is dus niet alleen een technische keuze, maar ook een verantwoordelijke keuze die zowel de bouwveiligheid als het milieu in het oog houdt.

Bronnen

aanbouw