Funderingsherstel en -aanvulling: Materialen, Methoden en Beoordeling

Published by Redactie on juli 21, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis van elke constructie, en wanneer deze basis begint te verslechteren, kan dat leiden tot ernstige schade. Funderingsherstel en aanvulling vormen daarom een essentieel onderdeil van renovaties en bouwprojecten. In dit artikel wordt ingegaan op de materialen, methoden en beoordeling van funderingsherstel, op basis van praktijkgerichte informatie en onderzoeken uit betrouwbare bronnen. Het artikel richt zich op zowel de technische aspecten als de praktische toepassing van funderingsherstelmethodieken.

Funderingsmateriaal en Veroudering

Funderingen kunnen in diverse materialen worden uitgevoerd, zoals beton, kalkspecie of hout. In het verleden werden kalkspecie en houten palen veelvuldig gebruikt, maar deze materialen vertonen nu vaak tekenen van veroudering. Oudere funderingsmetselwerk, gemaakt van kalkspecie, is minder bestand tegen de tand des tijds dan de huidige cementspecie. Dit betekent dat bij funderingsherstel vaak het metselwerk moet worden vervangen of aangevuld.

Bij houten paalfunderingen is veroudering eveneens een bekende oorzaak van schade. Houten palen zijn in Nederland al sinds de zestiende eeuw gebruikt, en de ervaring opgedaan gedurende deze lange periode heeft geleid tot standaarden voor de keuze van houtsoorten en de diepte van de fundering. Vuren, grenen, dennen, elzen en eiken zijn de meest gebruikte houtsoorten, aangevuld met de voorwaarde dat de fundering ruim onder het grondwaterpeil moet worden aangelegd om rot en bacteriële aantasting te voorkomen.

Wanneer een houten fundering wordt geïnspecteerd, zijn er duidelijke richtlijnen opgesteld om de kwaliteit en toestand van de fundering vast te leggen. Belangrijke parameters zijn de diameter van de palen, de onderlinge afstanden, en de hoogtematen ten opzichte van het NAP. Ook worden foto's van de funderingsconstructie genomen en rapportages gemaakt, om een consistente en betrouwbare beoordeling mogelijk te maken.

Funderingsherstelmethoden

Er zijn verschillende methodieken voor funderingsherstel, afhankelijk van het type fundering en de bodemomstandigheden. De geschiktheid van een bepaalde methode is afhankelijk van factoren zoals de mate van schade, de toestand van het funderingsmateriaal en de stabiliteit van de bodem. Het is aan te bevelen om bij funderingsherstel slechts één methodiek of een beperkte combinatie van methodieken toe te passen, om mogelijke zettingsverschillen na herstel te beperken.

Een veelgebruikte methode bij het herstellen van funderingsmetselwerk is constructief injecteren met kunststoffen. Deze methode is sinds ongeveer 25 jaar in gebruik en wordt zowel gebruikt voor funderingsherstel als voor het herstellen van scheuren in gebouwen. Door het injecteren van kunststof in de scheuren wordt het constructieve sterkte van het funderingsmetselwerk hersteld of het lek is gemaakt waterdicht. De kunststof moet voldoen aan bepaalde eisen: het moet licht vloeibaar zijn, een lage viscositeit hebben, en na verharden een hogere treksterkte bezitten dan het oorspronkelijke beton- of metselwerk.

Niet alleen oude funderingen, maar ook zandgrond kan een bepalende factor zijn bij de keuze van de funderingsmethode. Wanneer de zandlaag zich dieper dan drie meter onder het maaiveld bevindt, is een fundering op palen de enige optie. Funderen op palen is namelijk steviger dan funderen op staal, aangezien de palen diepere zandlagen kunnen bereiken. Deze methode is echter duurder, omdat meer materialen en machines nodig zijn. Toch wordt vaak aanbevolen om voor een fundering op palen te kiezen vanwege de extra veiligheid die deze methode biedt.

Bij de keuze van palen voor funderen op zandgrond zijn er verschillende opties. De meest gebruikte palen zijn houten en betonpalen. Houten palen zijn in de afgelopen jaren iets minder in gebruik gekomen, vooral vanwege de toegenomen gebruik van betonpalen. Betonpalen zijn geprefabriceerd en kunnen op twee manieren in de grond worden geheid. Ze bieden goede stabiliteit en zijn goed bestand tegen de aantasting van de grond.

Constructieberekening en Beoordeling

Voor elke funderingsaanvulling is het essentieel dat er een constructieberekening wordt gemaakt. Deze berekening is verplicht bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning en zorgt voor de veiligheid van de fundering. De constructieberekening helpt ook om kosten te besparen, omdat de constructeur de meest economische oplossing kan zoeken. Bijvoorbeeld kan een dunnere betonplaat genoeg zijn, wat honderden euro’s kan besparen. Daarnaast beschermt de constructieberekening de aansprakelijkheid van de bouwer in geval van schade, zoals verzakkingen die leiden tot scheuren in muren of vloeren.

De beoordeling van een fundering richt zich op twee aspecten: de kwaliteit van het funderingsmateriaal en de stabiliteit van de bodem. Het is belangrijk om eventuele scheuren, betonrot en losse delen van het metselwerk te beoordelen. Ook moet rekening worden gehouden met mogelijke verontreinigingen in de grond of het grondwater, die chemisch kunnen reageren met het funderingsmateriaal. Deze chemische reacties kunnen leiden tot verdere schade aan de fundering.

Aanvullende Materialen en Technieken

Wanneer funderingsherstel noodzakelijk is, kan gebruik worden gemaakt van aanvullende materialen en technieken. Stalen buispalen zijn een veelgebruikte methode bij het herstellen van funderingen, vooral bij uitbreidingen of wanneer de oorspronkelijke fundering niet langer voldoet aan de eisen. Deze methode is echter alleen effectief als de uitbouw constructief los wordt gehouden van de bestaande fundering en de zettingsverschillen worden voor lief genomen.

Naast het aanbrengen van stalen buispalen kan ook gebruik worden gemaakt van een nieuwe plaatfundering. Deze methode is meestal alleen toepasbaar bij uitbreidingen waarbij de bovenbouw constructief los kan worden gehouden van het bestaande bouwwerk. De keuze voor een specifieke methode hangt af van de situatie op de bouwplaats, inclusief de bodemopbouw en de toestand van de bestaande fundering.

Conclusie

Funderingsherstel en aanvulling vormen een cruciale stap in renovatieprojecten en bouwactiviteiten. Het is essentieel om de juiste materialen en methoden te kiezen, op basis van de toestand van de fundering en de bodemomstandigheden. Houten en betonpalen zijn veelgebruikte opties, terwijl constructief injecteren met kunststoffen een effectieve methode is voor het herstellen van scheuren in funderingsmetselwerk. Bovendien is het maken van een constructieberekening onmisbaar om de veiligheid en economische aspecten van de fundering te waarborgen.

Het is belangrijk om bij funderingsherstel rekening te houden met de stabiliteit van de bodem en de eventuele chemische reacties in de grond. Daarnaast is het aan te bevelen om slechts één of een beperkte combinatie van herstelmethoden toe te passen, om mogelijke zettingsverschillen te beperken. In het geval van uitbreidingen is het aanbrengen van stalen buispalen of een nieuwe plaatfundering een veelgebruikte aanvulling, maar dit is alleen effectief wanneer de bovenbouw constructief los wordt gehouden.

Een goed geplande funderingsaanvulling zorgt voor langdurige stabiliteit en veiligheid van het bouwwerk, wat essentieel is voor zowel woningeigenaren als constructieprofessionals.