Fundering en Bouwbesluit: Eisen, Wetgeving en Uitvoering

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Bij elk bouwproject is de fundering een van de meest kritieke elementen. Niet alleen moet de fundering het gewicht van het gebouw opvangen, maar ook de stabiliteit, veiligheid en duurzaamheid van de structuur waarborgen. In de Nederlandse bouwpraktijk speelt het Bouwbesluit (sinds 1 januari 2024 het Besluit bouwwerken leefomgeving) een centrale rol bij het stellen van eisen aan funderingen. Hoewel het Bouwbesluit niet expliciet alle funderingseisen bevat, worden indirect belangrijke richtlijnen vastgesteld die ervoor zorgen dat de constructie veilig en duurzaam is. In deze artikel wordt uitgebreid ingegaan op de rol van het Bouwbesluit bij het plaatsen van funderingen, de eisen aan funderingsconstructies, de betekenis van bodemonderzoek en de rol van professionals bij het uitvoeren van funderingswerk.

Fundering en het Bouwbesluit

Volgens het Bouwbesluit dient de fundering ervoor te zorgen dat de constructie voldoet aan de eisen van stabiliteit en veiligheid. Hoewel het Bouwbesluit geen specifieke regels voor funderingsopties bevat, worden de eisen indirect vastgelegd door de algemene richtlijnen rondom de constructieve veiligheid. Zoals aangegeven in meerdere bronnen, is de fundering verantwoordelijk voor het opvangen van de belasting van het bouwwerk en het handhaven van de stabiliteit. Als de fundering niet voldoet aan de eisen, kan dit leiden tot instabiliteit of zelfs instorting van het gebouw, met mogelijke gevolgen voor de omgeving.

Het Bouwbesluit legt uit dat een fundering stevig en betrouwbaar moet zijn. De constructie moet bestand zijn tegen externe invloeden zoals hevige stormen, grondverzakkingen of hoge grondwaterstanden. De eisen zijn dus niet alleen gericht op het opvangen van het gewicht van het bouwwerk, maar ook op de duurzaamheid en de veiligheid onder verschillende omstandigheden. Dit betekent dat de keuze van de funderingssysteem, en de manier waarop het wordt uitgevoerd, van groot belang is.

Eisen aan funderingen

De eisen aan funderingen zijn indirect vastgelegd in het Bouwbesluit, en deze gaan hoofdzakelijk over de stabiliteit en veiligheid van de constructie. Een fundering moet voldoen aan de volgende aspecten:

Stabiliteit: De fundering moet ervoor zorgen dat het bouwwerk niet in beweging komt of instort onder normale en extreem omstandigheden.
Veiligheid: Het bouwwerk moet veilig zijn voor de gebruikers en de omgeving. Dit houdt in dat er geen risico is op grondverzakking of instorting.
Duurzaamheid: De fundering moet zo worden uitgevoerd dat de constructie gedurende de levensduur voldoet aan de eisen.
Bodemgesteldheid: De fundering moet afgestemd zijn op de eigenschappen van de ondergrond, zodat de belasting van het bouwwerk adequaat wordt opgevangen.
Waterhuishouding: De fundering moet ook voldoen aan eisen rondom de waterafvoer en -opvang, zodat er geen problemen met wateroverlast of -schade ontstaan.

Deze eisen zijn van toepassing op zowel nieuwe constructies als herstel of verbouwing van bestaande funderingen. Bij het funderingsherstel in bestaande bouw geldt dat het een verbouwing is, en dus de oude normen (zoals de NEN-EN 1997-1) nog van toepassing zijn. Dit is duidelijk aangegeven in een uitleg van het Expertisecentrum Regelgeving Bouw, NEN en Geregeld bv.

Bodemonderzoek: Essentieel voor een veilige fundering

Een correcte fundering begint met een goed bodemonderzoek. Dit onderzoek is essentieel om te bepalen welke funderingsoplossing het beste past bij de ondergrond en de belasting van het bouwwerk. Het bodemonderzoek geeft inzicht in de structuur, samenstelling en drukverdraagzaamheid van de grond. Op basis van de resultaten kan worden beoordeeld of de grond geschikt is om de belasting van het bouwwerk op te nemen zonder dat er sprake is van verzakking of instorting.

Het bodemonderzoek vormt de basis voor de keuze van de juiste funderingsoptie. Als de grond bijvoorbeeld weinig dragend is, kan een schroeffundering of een diepe fundering de beste oplossing zijn. In andere gevallen kan een platte fundering voldoende zijn. Het resultaat van het bodemonderzoek is dus cruciaal om ervoor te zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit.

Constructieberekening en aanvraagprocedure

Een constructieberekening is een essentieel onderdeel bij de uitvoering van een fundering. Deze berekening wordt gemaakt aan de hand van de constructietekening en geeft aan of de fundering veilig is. De constructieberekening wordt gebruikt door de gemeentelijk ambtenaar om te beoordelen of het bouwproject voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit. De berekening bevat onder meer gegevens over de belastingverdeling, de stabiliteit van de fundering en de verwachte levensduur van het bouwwerk.

Bij het aanvragen van een bouwvergunning dient de constructieberekening als onderdeel van het bouwproject te worden ingeleverd. De gemeentelijk ambtenaar gebruikt deze berekening om te beoordelen of de fundering veilig is. Hoewel berekeningen rondom ventilatie of daglicht voor funderingen niet van toepassing zijn, is de constructieberekening enkel gericht op de funderingsveiligheid.

Rol van professionals bij funderingswerk

Het plaatsen van een fundering is een complexe en technische klus die zorgvuldig moet worden uitgevoerd. Hoewel sommige funderingsopties, zoals schroeffunderingen, relatief eenvoudig lijken, vereisen ze toch vakmanschap, ervaring en de juiste apparatuur. Het Bouwbesluit stelt duidelijke eisen aan de uitvoering van de fundering, en deze eisen moeten worden voldaan door vakmensen die ervoor zijn opgeleid.

Het is daarom aan te raden om een professional in te schakelen voor het plaatsen van een fundering. Een ervaren funderingsbedrijf zoals Van Aken Schroeffunderingen zorgt ervoor dat de fundering correct wordt ontworpen en uitgevoerd. Deze bedrijven gebruiken moderne technieken en apparatuur om de fundering snel en efficiënt te plaatsen, zonder dat er veel overlast voor de omgeving ontstaat.

Funderingsherstel en verbouwingen

Bij funderingsherstel in bestaande bouw wordt vaak gesproken over de toepassing van de oude of nieuwe normen. Deze vraag is door experts beantwoord: bij funderingsherstel gaat het om een verbouwing, en dus is de oude norm (zoals de NEN-EN 1997-1) nog van toepassing. De nieuwe normen gelden alleen voor nieuwe bouwprojecten.

Het herstel van funderingen kan nodig zijn bij onomkeerbaar verslechterde funderingsconstructies of wanneer herstel binnen vijf jaar noodzakelijk wordt geacht. In dergelijke gevallen kan een herstelplan worden opgesteld, waarbij de wijze van funderingsherstel conform de F3O richtlijn wordt uitgevoerd. Dit herstelplan wordt ingeleverd bij de gemeente voor een Omgevingsvergunning.

Wet- en regelgeving bij funderingsprojecten

Tijdens het plaatsen van een fundering moet er rekening worden gehouden met meerdere wetsvoorschriften. Het Besluit bouwwerken leefomgeving legt uit dat de fundering veilig, bruikbaar en gezond moet zijn voor de gebruikers van het gebouw. Daarnaast moet de fundering ook milieuvriendelijk en energiezuinig zijn.

Bij funderingsprojecten wordt vaak gewerkt met richtlijnen zoals de NEN 8700 en de NEN-EN 1997-1. Deze normen geven aan hoe funderingen moeten worden ontworpen en uitgevoerd. De NEN 8700 is een tweedelijnsnorm die wordt gebruikt voor verbouwingen en herstelprojecten, zoals funderingsherstel. De NEN-EN 1997-1 is een Europese norm die gericht is op geotechnische ontwerpen en constructieve veiligheid.

Conclusie

De fundering is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Hoewel het Bouwbesluit geen expliciete regels voor funderingsopties bevat, worden indirect belangrijke eisen gesteld aan de stabiliteit, veiligheid en duurzaamheid van de constructie. Het is van groot belang dat de fundering correct wordt ontworpen, berekend en uitgevoerd. Een goed bodemonderzoek is hierbij essentieel om te bepalen welke funderingsoplossing het beste past bij de ondergrond en de belasting van het bouwwerk.

Bij funderingsherstel in bestaande bouw geldt dat het een verbouwing is, en dus de oude normen nog van toepassing zijn. De uitvoering van de fundering dient te voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit, en dit vereist vakmanschap en ervaring. Het is daarom aan te raden om een professional in te schakelen, zoals een ervaren funderingsbedrijf of bouwprofessional.

Bronnen

bouwbesluit