Funderingsproblemen herkennen en herstellen: Wat elke huisbezitter moet weten

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Een stabiele fundering is essentieel voor de duurzaamheid van elk gebouw. Wanneer de fundering echter breekt of verzakt, kan dat leiden tot serieuze schade aan de woning, variërend van scheuren in muren tot volledige instorting in extreme gevallen. In Nederland is de funderingsproblematiek een landelijke uitdaging, vooral in regio’s waar de bodem relatief los of instabiel is. Dit artikel geeft een overzicht van hoe funderingsproblemen herkend kunnen worden, welke vormen van fundering er zijn, en wat er gedaan kan worden bij funderingsherstel.

Fundering: Wat is het en waarom is het belangrijk?

De fundering is de draagconstructie waarop elk gebouw rust. Het is de basis die ervoor zorgt dat het gewicht van het huis gelijkmatig wordt verdeeld over de grond. Een goede fundering moet sterk, stabiel en bestand zijn tegen omgevingsinvloeden zoals grondwater, vorst, hitte en droogte.

Er zijn verschillende vormen van fundering, waarvan de keuze afhangt van de drukke grondlaag en de bouwstijl:

Paalfundering: Vaak gebruikt in regio's waar de draagkrachtige laag diep ligt. Paal wordt meestal toegepast in zuid- en oostelijke delen van Nederland, waar de grond steviger is.
Staalfundering of fundering op staal: Hierbij wordt een betonnen rand gelegd, vaak zonder kruipruimte. De vloer rust direct op de zandlaag.
Plaatfundering: Wordt gebruikt op locaties waar de draagkrachtige laag ver onder het maaiveld ligt, zoals in moeras- of veengebieden.

Elk type fundering heeft zijn voor- en nadelen, en de keuze moet zorgvuldig worden gedaan door een ervaren bouwkundige of funderingsdeskundige.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Funderingsproblemen zijn niet altijd direct zichtbaar, maar er zijn enkele duidelijke tekenen waaraan je kunt zien dat de fundering van een woning mogelijk is verbroken of aan het verzakken:

1. Scheuren in muren en wanden

Scheuren in de muren zijn een van de meest voorkomende aanwijzingen dat er iets mis is met de fundering. Niet alle scheuren zijn echter gelijk van aard of ernst. Voorbeelden:

Statische scheuren: Deze verschijnen vaak na bouwafsluiting en kunnen normaal zijn bij kleine bewegingen in de structuur.
Dynamische scheuren: Deze worden breder of groter met de tijd en duiden vaak op verplaatsing van de fundering.

2. Deuren en ramen die niet goed sluiten

Wanneer de muur of de structuur van een woning verandert, kunnen deuren en ramen misliggen. Dit kan gebeuren doordat de structuur is verschoven of gebogen als gevolg van funderingsproblemen.

3. Keldervloeren of muren die verheven of verzakt zijn

Bij woningen met een kruipruimte of kelder zijn verplaatsingen in de vloeren of muren vaak direct zichtbaar. Hierbij is het mogelijk om te zien of de betonnen plaat verheven of verzakt is.

4. Hoekveranderingen in de constructie

Hoeken die niet meer haaks zijn of die zichtbaar verdraaid zijn, kunnen wijzen op een verlies van stabiliteit in de fundering.

Waar komen funderingsproblemen het vaakst voor?

Volgens de beschikbare informatie is funderingsproblematiek het meest voorkomend in het noorden, westen van het land en langs de rivieren. Deze regio's zijn historisch gezien vaak geconfronteerd met losse of verzakbare grondlagen, zoals zand of veen. Oudere woningen, vooral die ouder zijn dan 50 tot 60 jaar, lopen vaak het grootste risico op funderingsproblemen.

Er is ook een tool beschikbaar, de Funderingsviewer, waarmee je kunt zien waar in Nederland funderingsproblemen voorkomen. Dit is een waardevolle hulpmiddel voor huiseigenaars om een inschatting te maken van het risico op funderingsproblemen in hun regio.

Wat zijn de oorzaken van funderingsproblemen?

1. Onvoldoende zandplaat

Bij een fundering op staal is het van groot belang dat er voldoende zandplaat is. Als deze te dun is, kan de fundering instabiel worden, vooral als de grond daaronder wegzakt.

2. Grondverzakking

Grondverzakking kan optreden door droogte of verharding van de bodem. Dit komt vaker voor in zandige of veenige gronden. Grondverzakking leidt ertoe dat de fundering onderaan de woning zakt of breekt.

3. Verkeerde funderingstype

Soms zijn er funderingen gebruikt die niet geschikt zijn voor de grondopbouw. Dit komt soms voor bij woningen die zijn gebouwd zonder adequaat bodemonderzoek.

Wat kun je doen bij funderingsproblemen?

Als je vermoedt dat je woning funderingsproblemen heeft, is het belangrijk om actie te ondernemen. Dit kan variëren van het melden van de problemen tot het uitvoeren van ingrijpende herstelmaatregelen.

1. Melding bij het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF)

Het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) is een centrale plek waar woningbezitters hun funderingsproblemen kunnen melden. Hoe meer meldingen er binnenkomen, hoe groter de kans dat de overheid er actie op ondernemt. Meldingen kunnen worden ingediend via kcaf.nl.

2. Stappenplan funderingsherstel

Het KCAF heeft in samenwerking met Adviesbureau Funderingsherstel een stappenplan opgesteld voor funderingsherstel. Dit plan bevat instructies vanaf het herkennen van funderingsproblemen tot en met het uitvoeren van herstelwerkzaamheden. Het is aan te raden om dit proces samen met buren aan te pakken, vooral bij rijtjeshuizen of appartementen. Dit bespaart kosten en zorgt voor een effectieve aanpak.

3. Bijstand van gespecialiseerde bedrijven

Het funderingsherstel moet uitgevoerd worden door een gespecialiseerd bedrijf dat ervaring heeft met funderingsproblematiek. Je kunt bijvoorbeeld een bedrijf zoeken via de Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken (NVAF). Daarnaast is het handig om een procesbegeleider in te schakelen, vooral bij complexe situaties of bij coördinatie tussen meerdere huiseigenaren.

4. Buurcoördinatie

Het organiseren van funderingsherstel in een rijtjeshuis of appartementencomplex is een complexe klus. Het is daarom verstandig om dit samen met buren aan te pakken. Dit zorgt voor kostenefficiëntie en voorkomt dat de problemen zich verdiepen bij je buren.

Financiële hulp bij funderingsherstel

Het uitvoeren van funderingsherstel is kostbaar, vooral voor woningeigenaren die geen toegang hebben tot marktconforme leningen. Daarom is er het Fonds Duurzaam Funderingsherstel, dat sinds 1 juli 2025 landelijk beschikbaar is. Het fonds biedt financiering aan particuliere woningeigenaren met ernstige funderingsproblemen. In 2026 wordt het fondsvermogen verdubbeld naar €40 miljoen, zodat het fonds ook in de toekomst ondersteuning kan blijven bieden.

Nationale aanpak en beleid

De problematiek van funderingsproblemen heeft niet alleen financiële, maar ook emotionele en maatschappelijke gevolgen. Het Rijk en lokale overheden werken aan een nationale aanpak, waarbij onder andere wordt aandacht besteed aan het verbeteren van de financiering, het voeren van onderzoek en het verplicht stellen van informatie over funderingsstatus bij pandtransacties.

Er zijn ook initiatieven om lokale partijen en gemeenten te ondersteunen bij het voeren van een beleid tegen bodemdaling. Een voorbeeld hiervan is de Deltares kaart en het Platform Slappe Bodem, dat samenwerkt met wetenschappelijke en beleidsorganisaties om duurzame oplossingen te ontwikkelen.

Conclusie

Funderingsproblemen kunnen serieuze gevolgen hebben voor de levensveiligheid en de economische waarde van een woning. Het is daarom belangrijk om zowel de signalen te herkennen als actie te ondernemen bij de eerste aanwijzingen van funderingsproblematiek. Door samenwerking met buren, het betrekken van deskundigen en het gebruik van beschikbare financiële middelen, is het mogelijk om de problemen op een duurzame manier aan te pakken.

Het nationale en regionale beleid speelt een cruciale rol in het beheersen van funderingsproblemen. Het is te hopen dat de samenwerking tussen overheid, woningbouwsector en woningeigenaars leidt tot een effectieve en duurzame oplossing voor de funderingscrisis in Nederland.

Bronnen

breken