Funderingscategorie 2: Risico’s, herkenning en maatregelen voor woningeigenaren

De fundering van een woning is een cruciale bouwcomponent die bepaalt of een woning stabiel, veilig en duurzaam is. In Nederland wordt vaak gesproken over funderingscategorieën, waarbij categorie 2 een verhoogd risico op funderingsproblematiek aanduidt. Dit artikel legt uit wat funderingscategorie 2 precies betekent, hoe je deze kunt herkennen en wat de maatregelen zijn die woningeigenaren kunnen nemen om mogelijke problemen te voorkomen of te herstellen. Het is geschreven op basis van actuele informatie uit betrouwbare bronnen over funderingssystemen, ondergrondanalyse en bouwrisico’s in Nederland.

Inleiding

Funderingscategorieën worden gebruikt om het risico op funderingsproblemen in kaart te brengen en te beoordelen. De categorie is afhankelijk van factoren zoals het type fundering, de bouwperiode, de ondergrond en de huidige staat van de fundering. Categorie 2 betekent dat er sprake is van een laag tot matig verhoogd risico op funderingsproblemen. Dit is meestal het geval bij oude woningen met houten funderingspalen of bij funderingen op zwakkere grondlagen die niet optimaal zijn geïsoleerd of onderhouden.

Het begrijpen van de betekenis van funderingscategorie 2 is van groot belang voor woningeigenaren, vooral bij renovaties, uitbreidingen of bij het verkopen van een woning. Het funderingslabel, zoals ingevoerd door het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF), speelt hierin een centrale rol, omdat het een overzicht geeft van het risico en een aanwijzing biedt voor mogelijke vervolgacties.

Funderingscategorieën en wat ze betekenen

Het funderingslabel is opgenomen in taxatierapporten van huizen sinds juli 2021. Het label is op basis van gegevens uit FunderMaps, een model dat satellietbeelden, grondwaterstanden, bodemsamenstelling en het type fundering gebruikt om risico’s in te delen. De risico’s worden ingedeeld in vijf klassen, van A t/m E:

• A: Geen risico op funderingsproblematiek.
• B: Laag risico; de ingrediënten voor problemen zijn aanwezig, maar er is geen directe dreiging.
• C: Midden tot licht verhoogd risico.
• D: Hoog risico; er zijn aantoonbare problemen.
• E: Zeer hoog risico; er is sprake van ernstige funderingsproblemen.

Funderingscategorie 2 valt meestal onder klasse B of C, waarin sprake is van een verhoogd risico, maar niet van directe schade. Voor woningeigenaren is het belangrijk om te weten dat een funderingslabel geen garantie geeft op de toekomstige stabiliteit van een woning, maar wel een waardevolle indicatie biedt.

Kenmerken van funderingscategorie 2

Woningen die geclassificeerd zijn onder funderingscategorie 2 hebben vaak de volgende kenmerken:

• Houten funderingspalen: Deze palen, meestal van grenenhout of vuren, worden vaak gebruikt in woningen die voor 1970 zijn gebouwd. Hout is gevoelig voor schimmel en bacteriële aantasting, vooral bij droogstand of fluctuerende grondwaterstanden.
• Fundering op zwakke of ongelijke ondergrond: Woningen die zijn gebouwd op veenlagen, klei of andere minder stevige grondlagen, lopen risico op verschilzakking.
• Oude funderingsmethoden: Niet onderheide funderingen of funderingen zonder modern ondergrondbeheer kunnen gevoelig zijn voor schade door vocht, droogstand of veranderingen in de grondwaterstand.

Woningen met deze kenmerken lopen een verhoogd risico op funderingsproblemen, maar het risico is niet onherstelbaar. Door maatregelen te nemen, zoals het uitvoeren van een QuickScan of het herstellen van de fundering, kan het risico worden verlaagd.

Hoe herken je funderingscategorie 2?

Het herkennen van funderingscategorie 2 begint met het achterhalen van het type fundering van je woning. De volgende stappen kunnen helpen bij het identificeren van het funderingstype:

1. Bouwtekeningen raadplegen: De gemeente houdt vaak de oorspronkelijke bouwtekeningen van een woning bij. Deze kunnen worden opgevraagd bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht.
2. Fundering inspecteren: Bij woningen met een kelder of kruipruimte is het vaak mogelijk om visueel te controleren welk type fundering er is gebruikt.
3. Funderingsrapport opvragen: Een QuickScan of funderingsonderzoek kan worden uitgevoerd door een specialist. Deze geven een duidelijke beeld van het risico en de staat van de fundering.
4. Gebruik van het funderingslabel: Het funderingslabel in het taxatierapport geeft een overzicht van de risico’s op funderingsproblematiek.

Bij woningen met houten funderingspalen is het extra belangrijk om de toestand van de palen te controleren. Houten palen kunnen verrotten bij droogstand of worden aangetast door bacteriën. Dit kan leiden tot verlies van draagkracht en eventueel verzakking.

Maatregelen bij funderingscategorie 2

Woningen die geclassificeerd zijn onder funderingscategorie 2 kunnen profiteren van diverse maatregelen om het risico op funderingsproblemen te beperken. De keuze van de maatregel hangt af van de oorzaak van het risico en de toestand van de fundering. Hieronder een overzicht van mogelijke maatregelen:

1. Verlaag het risico door ondergrondbeheer

• Regelmatig onderhoud: Bij woningen met houten funderingspalen is het belangrijk om de grondwaterstand stabiel te houden. Dit kan door regelmatig onderhoud aan het ontwateringssysteem.
• Verzegeling en isolatie: Het toepassen van isolatielagen en verzegelingen kan helpen om vocht en schimmel te voorkomen.

2. Structuurmaatregelen

• Aanleg van een funderingsversterking: Bij houten palen kan het aanleggen van een betonopzetter of het vervangen van de palen helpen om het draagvermogen te herstellen.
• Betonfundering aanleggen: In sommige gevallen is het nodig om een nieuwe betonfundering aan te leggen, vooral bij woningen op zwakke ondergrond.

3. Probleemvoorziening bij bouwprojecten

• Extra ondersteuning bij aanbouw of uitbreidingen: Als er sprake is van funderingscategorie 2 en men wil uitbreiden, is het verstandig om extra ondersteuning te regelen.
• Bouwvergunning en funderingsanalyse: Bij een aanvraag voor een bouwvergunning moet de staat van de fundering worden meegenomen. Dit helpt bij het bepalen van bouwvoorwaarden en maatregelen.

4. Monitoring en QuickScan

• Funderingsonderzoek uitvoeren: Een QuickScan is een snelle en kostenefficiënte manier om het risico op funderingsproblemen in kaart te brengen. Het rapport geeft aan of er actie nodig is.
• Regelmatige inspecties: Bij woningen met houten palen is het verstandig om regelmatig de fundering te laten inspecteren, vooral in droge jaren.

Risico’s en voorbeelden

Funderingscategorie 2 kan leiden tot verschillende risico’s, afhankelijk van de ondergrond en het type fundering. Hieronder een overzicht van mogelijke risico’s en voorbeelden:

Zoals te zien is, is het risico bij funderingscategorie 2 vaak gerelateerd aan oude funderingsmethoden of ongunstige ondergrondomstandigheden. Het is belangrijk om deze risico’s te herkennen en maatregelen te nemen.

Conclusie

Funderingscategorie 2 duidt op een verhoogd, maar niet directe, risico op funderingsproblemen. Het betreft vooral oude woningen met houten funderingspalen of woningen op zwakkere grondlagen. Het begrijpen van deze categorie is belangrijk voor woningeigenaren, zowel voor het voorkomen van schade als voor het uitvoeren van bouwprojecten of het verkopen van een woning.

Met het juiste onderzoek, zoals een QuickScan of funderingsonderzoek, en het nemen van maatregelen zoals ondergrondbeheer, funderingsversterking of structuurmaatregelen, kan het risico worden beheerst. Het funderingslabel is een waardevolle tool om het risico in kaart te brengen en te bepalen of actie nodig is.

Bronnen

1. Demargaretha Blog: Hoe achterhaal je welk type fundering je huis heeft?
2. KCAF: Funderingsrisicorapport
3. Constructieshop: Fundering berekenen
4. Bouwwereld: Funderingslabel voor woningen