Funderingsinformatie en digitale transparantie in de vastgoedmarkt

De funderingsproblematiek in Nederland is in de afgelopen jaren zichtbaar geworden als een urgent en complex vraagstuk. Zowel voor eigenaren van woningen, kopers op de vastgoedmarkt, als voor overheden en professionals in de bouwbranche, is het begrijpen en beheren van funderingsrisico’s van essentieel belang. De opkomst van digitale tools en databases biedt nu een nieuwe kans om deze kwestie te verduidelijken en te structureren. In dit artikel wordt ingegaan op de rol van digitale transparantie bij funderingsinformatie, de huidige ontwikkelingen en de verwachtingen voor de toekomst.

Digitale transparantie en funderingsrisico’s

Een kernprobleem bij funderingsproblematiek is het gebrek aan transparantie. Eigenaren van woningen die funderingsproblemen ontdekken, merken vaak pas bij verkoop of verhuur dat ze hun risico’s niet adequaat kunnen communiceren. Kopers op de vastgoedmarkt zijn daardoor gevoelig voor onverwachte kosten, terwijl de verkoopprijs vaak niet rekening houdt met mogelijke funderingsschade. Dit leidt tot onrust en maatschappelijke spanningen, vooral als de funderingsproblematiek blijkt op honderdduizenden woningen te voorkomen.

Om dit probleem aan te kaarten, stellen experts en beleidsmakers voor dat funderingsinformatie verplicht moet worden bij de verkoop of verhuur van gebouwen. Dit moet gebeuren via een centrale digitale database, waarin per woning het risico op funderingsschade duidelijk is aangegeven. Dit soort transparantie is essentieel voor een eerlijke prijsvorming op de vastgoedmarkt, zowel voor de koper als de verkoper.

De rol van het KCAF en funderingsherstel

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) speelt een centrale rol in het verzamelen en verspreiden van kennis rond funderingsproblematiek. Het KCAF heeft al een QuickScan-techniek ontwikkeld, waarbij op basis van gevelmetingen een eerste inschatting kan worden gemaakt van mogelijke funderingsproblemen. Deze methode wordt met name ingezet door makelaars en taxateurs bij de aankoop of verkoop van woningen.

Daarnaast is er het Nationaal Funderingsherstel Register, waarin alle woningen met herstelde fundering worden opgenomen. Het aanmelden is eenvoudig en kostloos voor eigenaren, gemeenten en funderingsherstelbedrijven. Dit register maakt het mogelijk om terug te blikken op herstelmaatregelen en deze te volgen, wat ook bijdraagt aan de transparantie in het funderingsbeleid.

Een voorbeeld van een bedrijf dat actief is in funderingsherstel is Euro Funderingen, dat zich richt op trillingsarme en trillingsvrije stalen buispaal fundaties, vooral in lastige of kleine ruimtes. Deze bedrijven vullen vaak de lacunes op die reguliere heibedrijven niet kunnen afdekken.

De noodzaak van preventieve maatregelen

Niet alleen de herstelmaatregelen zijn belangrijk, ook het voorkomen van funderingsproblemen speelt een centrale rol in de nationale aanpak. Het advies ‘Goed gefundeerd’, opgesteld door de RLI en voorgelegd aan demissionaire ministers, benadrukt dat gemeenten en waterschappen samen plannen moeten opstellen om funderingsproblematiek te voorkomen of te beperken.

Deze plannen moeten uiterlijk in 2026 zijn gemaakt, met een nadere evaluatie van mogelijke aanvullende maatregelen voor nieuwbouw. Hierbij gaat het om zowel technische als structurele maatregelen, zoals het beheersen van grondwaterstanden of het kiezen van geschikte funderingsmethoden voor het type grond.

Digitale ondersteuning en netwerken

Om kennis en ervaringen over funderingsproblemen te delen, is er een netwerk opgericht door de VNG. Dit netwerk biedt gemeenten de mogelijkheid om onderling inzichten te wisselen, kennis te delen en ervaringen uit te wisselen. Het netwerk is bedoeld voor professionals die werken in gemeenten en wil ondersteuning bieden bij het opstellen van beleid en maatregelen.

De bijeenkomsten van het netwerk vinden meestal digitaal plaats en zijn gericht op het uitwisselen van praktische ervaringen en het ontwikkelen van samenwerkingen. Het netwerk is open voor zowel gemeenten met veel ervaring op het gebied van funderingsproblematiek als voor gemeenten die hierin minder geëxploreerd zijn.

Verantwoordelijkheid van overheidsinstanties

De rol van de overheid is cruciaal in de aanpak van funderingsproblematiek. Zowel op nationaal als lokaal niveau is het van belang om duidelijke richtlijnen en maatregelen te formuleren. In het advies 'Goed gefundeerd' wordt benadrukt dat de overheid moet zorgen voor een transparante, eerlijke en doeltreffende aanpak, waarbij zowel eigenaren van woningen als kopers op de vastgoedmarkt worden beschermd.

Een belangrijk aspect is de verdeling van verantwoordelijkheid. Eigenaren moeten inzicht krijgen in de risico’s van hun woning, maar ook moeten ze ondersteuning krijgen bij herstelmaatregelen. Tegelijkertijd moeten kopers op de vastgoedmarkt ook worden geïnformeerd over eventuele funderingsproblemen, zodat ze niet onverwachts met hoge kosten worden geconfronteerd.

Toekomstvisie en digitale ontwikkelingen

De verwachting is dat de digitale aanpak van funderingsproblematiek zich in de komende jaren verder zal ontwikkelen. De streefdatum is 2029, waarin het verstrekken van funderingsinformatie verplicht wordt bij de verkoop of verhuur van een woning. Dit betekent dat alle kopers en verkopers een duidelijk beeld krijgen van eventuele funderingsrisico’s.

Daarnaast worden er verwachtingen gevestigd op het gebruik van geavanceerde technologieën, zoals drone-inspecties, sensoren en geografische informatiesystemen (GIS), om funderingsproblematiek beter in kaart te brengen. Deze technologieën zullen niet alleen het inzicht vergroten, maar ook het herstel en de preventie van funderingsproblemen efficiënter maken.

Conclusie

Funderingsproblematiek in Nederland is een complexe en groeiende kwestie die urgent aandacht vraagt. De digitale ontwikkelingen bieden nu een kans om transparantie te creëren, verantwoordelijkheden duidelijk te maken en preventieve maatregelen effectief te nemen. Door middel van een centrale funderingsdatabase, preventieve plannen, digitale netwerken en samenwerking tussen overheden, bedrijven en woningeigenaren kan de funderingsproblematiek worden beheerst. In de komende jaren zal het verder uitrollen van digitale tools en beleidsmaatregelen een essentieel onderdeel zijn van een duurzame en eerlijke aanpak van funderingsproblematiek in Nederland.

Bronnen

1. VNG – Funderingsproblemen
2. Euro Funderingen
3. KCAF
4. Rli – Advies Goed gefundeerd