Funderingen en muren: herkennen van kleurveranderingen en funderingsproblemen

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

De fundering van een huis is een essentieel onderdeel van de constructie. Het zorgt ervoor dat het gewicht van het huis gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld en dat het bouwsel stabiel blijft. Echter, funderingsproblemen kunnen zich op lange termijn manifesteren en leiden tot schade aan muren, vloeren en andere constructiedelen. Een van de merkbare gevolgen van funderingsproblemen is de ontwikkeling van scheuren en kleurveranderingen in muren. Het herkennen van deze signalen is van groot belang voor huiseigenaren, zodat eventuele funderingsproblemen vroegtijdig worden opgemerkt en beheerst kunnen worden.

In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de verschillende soorten funderingen die in Nederland gebruikt worden, de signalen die wijzen op funderingsproblemen, en hoe kleurveranderingen in muren kunnen verband houden met problemen in de fundering. Daarnaast wordt besproken hoe huiseigenaren kunnen achterhalen welk type fundering hun woning heeft en welke maatregelen genomen kunnen worden bij het ontdekken van schade.

Soorten funderingen in Nederland

De keuze van het type fundering hangt af van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. In Nederland zijn er verschillende soorten funderingen in gebruik, elk met eigen kenmerken en toepassingsgebieden.

Een van de meest voorkomende funderingen is de paalfundering, waarbij palen in de grond worden gedreven tot een stabiele laag. Deze fundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een zwakke ondergrond. In het verleden werden houten paalmeesters vaak gebruikt, vooral in veengebieden. Deze paalfunderingen kunnen echter onderhevig zijn aan slijtage, zoals houtrot, wat kan leiden tot verzakkingen en funderingsproblemen.

Een andere vorm is de caissonfundering, die vaak wordt toegepast in gebieden met een zeer zwakke ondergrond. Deze fundering is technisch complex en wordt meestal gebruikt bij grote of zware bouwwerken. De palen worden diep in de grond gedreven tot een stabiele laag, wat het gewicht van het bouwsel goed kan dragen.

De algemene funderingsplaat is een platte betonnen plaat die onder het huis ligt en het gewicht van het gebouw gelijkmatig verdeelt over de ondergrond. Deze fundering is meestal gebruikt in gebieden met een stevige ondergrond.

Verder is er ook de puttenfundering, waarbij individuele funderingsputten gemaakt worden waarin de funderingsconstructie wordt geplaatst. Deze methode is vaak te gebruiken in gebieden met een ongelijke ondergrond.

Huishouders kunnen informatie verkrijgen over het type fundering van hun woning bij de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van hun gemeente. Deze informatie is onder andere te vinden in de oorspronkelijke bouwtekeningen van het huis. Ook is het mogelijk om via het Funderingsloket een funderingskaart te raadplegen, waarop het type fundering van een woning is aangegeven. Deze kaart is toegankelijk via de website en kan helpen bij het bepalen van eventuele funderingsrisico’s.

Herkenning van funderingsproblemen

Funderingsproblemen ontwikkelen zich vaak langzaam, maar zijn op den duur merkbaar. Een aantal van de duidelijkere signalen zijn:

Scheuren in muren: Zowel in binnen- als buitenmuren. Deze scheuren kunnen smal zijn en zich langzaam uitbreiden.
Krommingen of neergang van vloeren: Vloeren die niet gelijk blijven of die zichtbaar zakken.
Deuren en ramen die niet goed sluiten: Dit kan wijzen op veranderingen in de constructie van het gebouw.
Zerkeringen of kloppingen in wanden: Deze kunnen wijzen op verplaatsing van delen van het huis.
Zichtbare schade aan funderingsconstructies: Bijvoorbeeld zichtbare houtrot of veranderingen in de constructie van paalfunderingen.

Bij funderingsproblemen kunnen ook kleurveranderingen in muren optreden. Deze veranderingen kunnen het gevolg zijn van vochtige omstandigheden, die ontstaan door verplaatsing van de fundering of door bodemdaling. In combinatie met scheuren en neergang van vloeren kunnen kleurveranderingen duidelijke signalen zijn dat er iets mis is met de fundering.

Bij huizen met houten paalfunderingen kan het voorkomen dat de paalmeester rot begint te worden. Dit kan leiden tot verzakkingen en vervolgens tot schade aan muren. In dergelijke gevallen kunnen muren ook verkleuren door vochtinbreng of schimmelvorming.

Oorzaken van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen door verschillende oorzaken ontstaan. De meest voorkomende oorzaken zijn:

Bodemdaling: Dit is een natuurlijk proces waarbij de lagen in de grond langzaam in elkaar gedrukt worden. In sommige gebieden van Nederland, zoals veengebieden, is bodemdaling een bekend fenomeen. In plaatsen zoals Bloemhof zakt de bodem geleidelijk, wat funderingsproblemen kan veroorzaken.
Verkeerde fundering bij de bouw: Als de fundering niet voldoende is uitgevoerd of niet afgestemd op de ondergrond, kan dit leiden tot problemen in de toekomst.
Slijtage van houten paalmeesters: Houten paalfunderingen kunnen onderhevig zijn aan slijtage, zoals houtrot. In combinatie met een verlaagde grondwaterstand kan dit leiden tot verzakkingen.
Veranderingen in de grondwaterstand: Een verlaagde grondwaterstand kan ertoe leiden dat houten paalmeesters droog vallen en vervolgens rot worden.
Verstoring door nabouw of aardbevingen: Hoewel aardbevingen in Nederland relatief zelden voorkomen, kunnen kleine seismische verschijnselen invloed hebben op de stabiliteit van de fundering. Ook nabouw of grondwerken in de directe omgeving van een woning kunnen funderingsproblemen veroorzaken.

In risicogebieden is het verstandig om regelmatig de staat van de fundering te controleren. Het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) heeft een landelijke kaart gemaakt die toont hoeveel meldingen van funderingsproblemen zijn gedaan in de afgelopen vijf jaar. Hoe donkerder de kleur van een gemeente, hoe meer meldingen zijn gedaan. Deze kaart is een waardevolle tool voor woningeigenaren om in te zien of hun woning zich in een risicogebied bevindt.

Funderingsherstel en gevolgschade

Funderingsproblemen leiden in bijna alle gevallen tot gevolgschade. Denk bijvoorbeeld aan scheuren in muren of gevels. Deze schade kan worden hersteld met behulp van Helibarwapening, waardoor de muur zijn stevigheid weer terugkrijgt. Vervolgens worden de scheuren vrijwel onzichtbaar gedicht met speciale mortels op kleur.

De duur van het funderingsherstel hangt af van de omvang van de schade en de gekozen herstelmethode. Kleine reparaties kunnen in enkele dagen worden voltooid, terwijl grotere herstelprojecten meerdere weken in beslag kunnen nemen. Tijdens een inspectie kunnen specialisten een duidelijker beeld geven van de verwachte tijdsduur voor het herstel van de fundering.

Conclusie

Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren manifesteren, waaronder kleurveranderingen in muren, scheuren, neergang van vloeren, en problemen met deuren en ramen. Het herkennen van deze signalen is van groot belang, omdat funderingsproblemen leiden tot grote schade en hoge herstelkosten. Huiseigenaren zijn verstandig om regelmatig de staat van hun fundering te controleren, vooral in risicogebieden. Via het Funderingsloket en de afdeling Bouw- en Woningtoezicht van hun gemeente kunnen huiseigenaren informatie verkrijgen over het type fundering van hun woning en eventuele risico’s.

Het gebruik van een landelijke funderingskaart en het controleren van bouwtekeningen zijn handige methoden om funderingsproblemen vroegtijdig te herkennen. Bij het ontdekken van schade is het verstandig om professionele inspectie en herstelmaatregelen te overwegen. Door funderingsproblemen op tijd te herkennen en aan te pakken, kunnen woningeigenaren de levensduur en veiligheid van hun woning behouden.