Fundering met gemetselde voet: Uitleg, toepassing en bouwtechniek

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

Funderingen vormen de basis van elk bouwwerk en zijn van groot belang voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Een van de meest gebruikte funderingsmethoden in de Nederlandse bouwsector is de fundering met gemetselde voet. Deze methode is goedkoper en eenvoudiger uit te voeren dan paalfundering, maar vereist wel een draagkrachtige ondergrond. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de principes van fundering op staal met gemetselde voet, de toepassingsmogelijkheden, de voor- en nadelen, en de bouwtechnieken die hierbij horen.

Wat is fundering met gemetselde voet?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij de dragende muren of wanden, vaak via een verbrede voet, rechtstreeks op de draagkrachtige bodem rusten. In dit geval betreft het een gemetselde funderingsvoet, die als ondersteuning fungeert voor de muren van het bouwwerk. Deze methode is geschikt wanneer de draagkrachtige laag, ook wel aangeduid als vaste grondslag, niet te diep onder het maaiveld ligt. Doorgaans is dit het geval op een diepte van ongeveer 80 tot 100 cm onder het maaiveld. De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het bouwmateriaal staal; de benaming komt uit het Oudgermaans en betekent zoiets als “rusten op” of “vaste plaats”.

De breedte van de funderingsvoet hangt af van de belasting die de muur uit oefent. De formule voor het bepalen van de breedte is:

F = belasting in kN/m
pgr = gronddruk in N/mm²
b = breedte voet
a = breedte metselwerk

Deze berekening helpt bij het bepalen van de juiste afmetingen van de funderingsvoet. In de praktijk zijn er verschillende toepassingen:

Strokenfundering: Een verbreedde zone onder dragende muren. Brede muren vereisen bredere ondersteuning.
Poerenfundering: Voor puntlasten worden betonnen blokken gebruikt, waar muren op rusten.
Plaatfundering: Een dikke plaat op de draagkrachtige grond. Meestal zonder kruipruimte en geschikt voor gebouwen waarbij muren dicht op elkaar staan.

Voor- en nadelen van fundering met gemetselde voet

Voordelen

Fundering op staal met gemetselde voet is een veelgebruikte en kostenefficiënte methode in de bouwsector, met name geschikt voor kleine gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. De methode vereist een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

De voordelen van fundering op staal met gemetselde voet zijn onder andere:

Kostenefficiënt: Deze methode is over het algemeen goedkoper dan paalfundering, waardoor het een aantrekkelijke keuze is voor kleinere projecten.
Voor DIY-projecten: De eenvoudige techniek maakt het geschikt voor kleine projecten, zoals schuren of bijgebouwen.
Snelle uitvoering: Bij metselwerk hoeft men niet te wachten op het uitharden van betonstroken, wat de bouwtijd verkort.
Flexibiliteit: Voor grotere belastingen of variaties in belasting kunnen gewapend beton of verstijvingen worden toegepast.

Nadelen

Ondanks de voordelen heeft fundering op staal met gemetselde voet ook beperkingen:

Afhankelijkheid van de ondergrond: De methode is niet geschikt voor zachte, klei- of veengebieden, waar zettingen te groot kunnen worden. In zachte grond kan het bouwwerk inklinken of vervormen, wat schade kan veroorzaken.
Beperkt gebruik: De methode is vooral geschikt voor kleine gebouwen en niet voor zware constructies. In dergelijke gevallen is paalfundering een betere optie.

Toepassing in de praktijk

Fundering op staal met gemetselde voet is een klassieke techniek die vaak wordt gebruikt in de bouw van woningen, schuren en bijgebouwen in Nederland. De methode is vooral geschikt voor locaties waar de ondergrond draagkrachtig is, zoals zandige bodems.

Een veelvoorkomende toepassing is de strokenfundering, waarbij een verbreedde voet onder de dragende muren wordt aangelegd. Deze voet verdeelt de belasting van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond, waardoor de stabiliteit van het bouwwerk wordt gewaarborgd.

Bij het aanleggen van een fundering op staal met gemetselde voet is het belangrijk om rekening te houden met de volgende factoren:

Belasting van het gebouw: Hoe zwaarder het bouwwerk, hoe bredere funderingsvoeten nodig zijn.
Grondtype: De draagkracht van de ondergrond bepaalt of deze methode toepasbaar is.
Afmetingen van de muren: Brede muren vereisen breedere ondersteuning.
Duurzaamheid en stabiliteit: De fundering moet zodanig worden uitgevoerd dat het bouwwerk gedurende jaren stabiel blijft.

Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder. Deze innovaties helpen bijvoorbeeld bij het verminderen van de bouwbelasting en het minimaliseren van zettingen.

Funderingsproblemen en risico's

Afhankelijk van de ondergrond en het type fundering onder een huis kunnen er verschillende problemen optreden. Huizen in de Randstad, in het noorden van het land, rond het IJsselmeer en in het rivierengebied hebben meer kans op funderingsproblemen omdat zij vaak op klei- en veengrond zijn gebouwd. Deze slappe bodems zijn kwetsbaar voor inklinking en verzakking, wat leidt tot zogenaamde traditionele funderingsproblemen.

Het type fundering maakt een groot verschil. Verwacht wordt dat de komende jaren het grondwaterpeil als gevolg van droogte tijdens zomerperioden vaker langdurig laag staat. Dit is vooral slecht nieuws voor huizen op houten palen, omdat deze droog komen te staan en gaan rotten. Funderingsproblemen door droogte worden ook wel gezien als nieuwe funderingsproblemen, omdat ze te maken hebben met klimaatverandering.

Funderingsherstel

Als een fundering goed is aangelegd, heeft deze geen onderhoud nodig. Echter, bepaalde scheuren in de gevel kunnen duiden op funderingsproblemen. Deze kunnen al bij de bouw ontstaan of later door veranderende omstandigheden. In dat geval is onderzoek nodig om te achterhalen hoe de toestand van de fundering is, wat er fout is gegaan, en hoe het probleem het beste kan worden opgelost.

Er zijn verschillende methoden voor funderingsherstel, afhankelijk van de situatie. Een mogelijke benadering is de handhaving van de bestaande fundering, waarbij onderzoek wordt gedaan naar de rol van de fundering in de opgetreden schade. Daarnaast kunnen technieken zoals segmentpaaltjes of trillingsarmerende funderingsmethoden worden ingezet, afhankelijk van de omgevingssituatie.

Conclusie

Fundering op staal met gemetselde voet is een veelgebruikte en kostenefficiënte funderingsmethode in de bouwsector, met name geschikt voor kleine gebouwen en wanneer de ondergrond draagkrachtig is. De methode vereist een goede voorbereiding en berekening van de benodigde afmetingen, waarbij rekening wordt gehouden met de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond.

Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken de methode nog efficiënter en duurbaarder. Voor zachte of zachte grond blijft paalfundering vaak de betere optie. Fundering op staal blijft echter een betrouwbare keuze voor vele woningen en kleinere projecten in Nederland.

Het is belangrijk om bij elke bouwproject te rekenen met de mogelijkheid van funderingsproblemen, zeker in gebieden met kwetsbare bodems. Door zorgvuldige voorbereiding, juiste keuze van funderingsmethode en eventueel herstelmaatregelen kan worden gewaarborgd dat het bouwwerk gedurende jaren stabiel en veilig blijft.