Funderingsproblemen bij huizen uit de jaren 50: oorzaken, herkenning en aanpak

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

In de jaren 50 werd er in Nederland intensief gewerkt aan de wederopbouw na de oorlog. Tijdens deze periode werden veel huizen snel en functioneel gebouwd, vaak met aandacht voor kosteneffectiviteit en efficiëntie, maar minder aandacht voor de lange termijn. Veel van deze woningen zijn gevestigd op houten palen, een techniek die destijds gebruikelijk was, maar die nu vaak problemen kan veroorzaken. Deze funderingsproblemen kunnen leiden tot scheefstand, verzakkingen, leidingproblemen en andere bouwkundige schade. Voor eigenaren van woningen uit deze periode is het van belang om zich bewust te zijn van de aard van deze problemen, hoe ze herkend kunnen worden en welke maatregelen er genomen kunnen worden.

Funderingsproblemen bij huizen uit de jaren 50: typische kenmerken

Funderingsproblemen bij huizen uit de jaren 50 zijn vaak het gevolg van oudere bouwmethoden en materialen, zoals houten palen en ondiepe funderingen. In deze periode werden houten palen vaak gebruikt, vooral in gebieden waar de grondwaterstand lager lag dan de paalkoppen. Als gevolg van deze lage grondwaterstand begonnen de paalkoppen aan te rotten, wat uiteindelijk tot verzakkingen van het gebouw leidde. Bovendien werden in sommige gevallen de palen te kort geplant, vooral in gebieden waar de draagkrachtige grond zeer diep zat. Dit gold vooral voor oudere huizen, die voor 1950 zijn gebouwd.

Bij huizen uit de jaren 50 zijn de funderingsproblemen vaak geassocieerd met een combinatie van houtrot, ongelijke belasting van de fundering, en in sommige gevallen zelfs verkeerd aangebrachte uitbreidingen. Deze factoren kunnen leiden tot duidelijke zichtbare symptomen zoals scheve vloeren, brede scheuren in gevels of muren, klemmende deuren en ramen, en vervormde leidingen. Ook kan het huis lager liggen dan het trottoir of omringende woningen, wat een duidelijk teken is van verzakking.

Herkennen van funderingsproblemen

Er zijn verschillende manieren om funderingsproblemen te herkennen. Een eenvoudige test tijdens een bezichtiging is om een knikker op de vloer te leggen om te kijken of deze naar één kant rolt, wat aangeeft dat de vloer scheef ligt. Ook kan gecontroleerd worden of de drempels bij deuren horizontaal liggen. Andere duidelijke tekenen zijn brede scheuren in gevels, binnenmuren of vloeren – scheuren van meer dan een paar millimeter zijn hierbij een rood licht. Verder kunnen klemmende deuren of ramen duiden op scheefstand, terwijl schade aan leidingen of vervormingen van deze kan wijzen op verzakkingen.

In sommige gevallen is het ook duidelijk dat het huis lager ligt dan het trottoir of dan de buurhuis. Dit kan het gevolg zijn van een verzakking die niet direct zichtbaar is, maar toch fataal kan zijn voor de structuur. In gemeenten zoals Bunschoten zijn er zelfs specifieke regelgevingen in werking waarbij extra onderzoek moet worden gedaan bij verbouwingen aan huizen voor 1950, vooral wanneer deze op houten palen staan.

Oorzaken van funderingsproblemen bij huizen uit de jaren 50

De oorzaken van funderingsproblemen bij huizen uit de jaren 50 zijn meestal historisch te verklaren. In die tijd was het gebruik van houten palen een gevestigde techniek, vooral in gebieden waar het grondwaterpeil onder de paalkoppen lag. Hierdoor begonnen de paalkoppen te rotten, wat leidde tot verzakkingen. Ook is het gebruikelijk dat palen te kort waren geplant, vooral in gebieden waar de draagkrachtige laag diep zat. In de jaren 50 was er bovendien een tekort aan bouwmaterialen, wat resulteerde in snel, maar vaak minder robuuste constructies.

Naast houtrot en onvoldoende lange palen kan ook ongelijke belasting van de fundering problemen veroorzaken. Dit kan het geval zijn bij verbouwingen waarbij extra verdiepingen of uitbreidingen zijn gemaakt, terwijl de fundering dit niet aankon. Ook kan een uitbouw op palen problemen geven wanneer de fundering van het hoofdgebouw op staal staat. Verder kunnen verzakkingen optreden door activiteiten in de omgeving, zoals bouwwerkzaamheden met veel trillingen of verkeersdrempels.

Aanpak van funderingsproblemen bij huizen uit de jaren 50

Bij de aanpak van funderingsproblemen is het belangrijk om eerst een grondig bouwkundig onderzoek uit te voeren. Dit is in sommige gemeenten zelfs wettelijk verplicht, bijvoorbeeld bij verbouwingen aan huizen voor 1950. In gemeenten zoals Bunschoten is er zelfs een specifieke regeling waarbij, bij aanvraag voor een dakkapel of gevelwijziging, nader onderzoek naar de funderingsconstructie kan worden gevraagd als er uiterlijke kenmerken zijn van een slechte fundering.

In Havensteder is een langdurig programma opgestart om funderingsproblemen aan te pakken, vooral bij woningen op houten palen of op staal. Dit programma bestaat uit verschillende fasen, waarin funderingen worden geïnspecteerd en geëvalueerd. De meeste aandacht gaat hierbij naar woningen van voor 1950, die het grootste risico lopen op funderingsproblemen.

Wanneer sprake is van houtrot of andere schade aan houten palen, zijn er verschillende herstelmethoden mogelijk. Deze variëren van het vervangen van afzonderlijke palen tot het uitvoeren van een volledige funderingsvervanging. In Amsterdam wordt bijvoorbeeld een funderingscode toegekend aan panden, waarbij code 4 een juridische verplichting tot vervanging van de fundering kan inhouden.

Conclusie

Huizen uit de jaren 50 zijn in de meeste gevallen snel en functioneel gebouwd, maar vaak met minder aandacht voor de lange termijn. Dit heeft geleid tot een aantal typische funderingsproblemen, zoals houtrot, te korte palen en ongelijke belasting. Deze problemen kunnen zich uiten in zichtbare symptomen zoals scheefstand, brede scheuren en leidingproblemen. Het herkennen van deze symptomen is belangrijk, net zoals het uitvoeren van een grondig bouwkundig onderzoek. In sommige gemeenten is dit zelfs wettelijk verplicht, bijvoorbeeld bij verbouwingen aan oude huizen. De aanpak van funderingsproblemen kan variëren van herstelmaatregelen tot volledige funderingsvervanging. Het is aan te raden om eigenaars van huizen uit de jaren 50 zich bewust te zijn van deze kwesties en eventueel professionele hulp in te huren bij vermoeden van funderingsproblemen.

Bronnen

huis