Fundering op staal met poeren: toepassing, techniek en voorwaarden

Published by Redactie on juli 22, 2025 | Category fundering

De fundering van een gebouw vormt de basis voor een stabiele en duurzame constructie. In de Nederlandse bouwpraktijk zijn verschillende funderingstypen gangbaar, waarbij de keuze afhankelijk is van de ondergrond, het gewicht van het gebouw en de economische haalbaarheid. Een veelvoorkomende fundering is de fundering op staal, die niet verwijst naar het gebruik van staal als materiaal, maar naar de rust op een harde, draagkrachtige grondlaag. Een van de vormen van de fundering op staal is de poerfundering, waarbij een zwaar betonblok dienst doet als overgangsconstructie tussen de grond en de bovenliggende structuur.

In dit artikel worden de basisprincipes van de fundering op staal besproken, met een nadruk op de poerfundering. De techniek, toepassing, voor- en nadelen, en eventuele risico’s op verzakkingen worden toegelicht aan de hand van actuele informatie uit betrouwbare bouw- en funderingsbronnen.

Wat is een fundering op staal?

Een fundering op staal is een type fundering waarbij het gebouw direct op een draagkrachtige grondlaag is geplaatst. Deze grondlaag bevindt zich meestal op een diepte van 80 tot 100 cm onder het maaiveld. De term “op staal” is historisch van oorsprong en heeft niets te maken met het gebruik van het metaal staal. In plaats daarvan duidt het op een vaste, harde ondergrond, meestal een zandlaag of een andere grondsoort met voldoende draagvermogen.

De fundering op staal wordt vaak gebruikt in regio’s met zandgronden, zoals het oostelijke deel van Nederland. De methode is economisch aantrekkelijk, omdat ze geen ingewikkelde of diepe funderingstechnieken vereist. In tegenstelling tot funderingen op palen, die nodig zijn bij onstabiele of zwakke ondergrond, rust een fundering op staal direct op de grond. In sommige gevallen kan de grond verbeterd worden door slechte bovengrond af te graven en te vervangen door zand of door middel van verdichtingstechnieken.

Wat is een poerfundering?

Een poerfundering is een specifiek type fundering op staal. Het betreft een ondersteuningsconstructie die bestaat uit een dik, gewapend betonblok, ook wel poer genoemd. Deze poer is ontworpen om de krachten van het gebouw op te vangen en deze gelijkmatig over te brengen op de ondergrond.

De poerfundering wordt meestal toegepast bij gebouwen met kolommen of bij zwaar belaste muren. In de praktijk wordt de poer onder de grond geplaatst en op deze poer wordt een gewapende kolom gegoten die via het maaiveld naar boven loopt. De poer kan in de grond gegoten worden of als prefab-blok in de grond worden geplaatst.

Kenmerken van een poerfundering:

Dikke, gewapende betonconstructie
Gelijktijdige ondersteuning van meerdere kolommen of muren
Tevens ondersteuning en krachtverdeling
Meestal in combinatie met kolommen gebruikt

In de afgelopen jaren is het gebruik van gemetselde poeren afgenomen ten voordele van betonnen poeren, die beter zijn bestand tegen verzakkingen en krachtverdeling.

Wanneer wordt een poerfundering gebruikt?

De poerfundering is geschikt voor situaties waar meerdere dragende kolommen of muren op een gemeenschappelijke ondersteuning rusten. De constructie is ideaal bij zware belastingen en biedt een goede verdeling van de krachten over een breed oppervlak.

Omdat de poerfundering onderdeel uitmaakt van de fundering op staal, gelden dezelfde voorwaarden: - De fundering moet op zand of een andere draagkrachtige grondlaag rusten. - De ondergrond moet voldoende stevig zijn om het gewicht van het gebouw te dragen. - Eventueel kan de grond verbeterd worden door middel van verdichting of vervanging.

In tegenstelling tot andere funderingstypen zoals de plaatfundering of strookfundering, is de poerfundering gericht op puntlasten en is het dus vooral geschikt voor gebouwen met kolommen.

Constructie en uitvoering van een poerfundering

De uitvoering van een poerfundering verloopt in meerdere stappen: 1. Grondverzorging: De bovengrond wordt afgegraven tot de draagkrachtige laag. Eventueel wordt deze laag verbeterd met zand of verdicht. 2. Poer uitvoeren: De poer wordt in de grond gegoten of als prefab-blok geplaatst. In beide gevallen moet de poer voldoende diep liggen om het gewicht van de kolom en het gebouw te dragen. 3. Kolom plaatsen: Op de poer wordt een gewapende kolom gegoten die via het maaiveld naar boven loopt. Deze kolom voert de krachten van het gebouw verder. 4. Controle en afwerking: Na de droogtijd wordt de constructie gecontroleerd op eventuele scheurtjes of ongelijkheden. Vervolgens wordt de fundering afgevuld met zand of aarde en wordt de bovenbouw begonnen.

Het is belangrijk dat alle poeren op dezelfde hoogte liggen. Anders kan het gebeuren dat één poer doorzakt, wat leidt tot onzijwaartse verzakkingen van het gebouw.

Voordelen en nadelen van een poerfundering

Voordelen:

Goede krachtverdeling over een breed oppervlak
Scheiding tussen kolom en ondergrond, waardoor er minder kans op schade is
Economische oplossing voor zware belastingen
Geschikt voor regio’s met zandgrond

Nadelen:

Gevoelig voor verzakkingen als niet alle poeren op hetzelfde niveau liggen
Vereist nauwkeurige uitvoering en planning
Minder geschikt voor lichte constructies of woonwijken met veel kleine huizen

Risico’s en voorzichtigheid

Hoewel de poerfundering een betrouwbare methode is, zijn er risico’s die in de planning en uitvoering moeten worden meegenomen. Het belangrijkste risico is verzakking, wat kan gebeuren als één poer niet gelijk ligt of als de ondergrond ongelijk is.

Om dit te voorkomen is het essent om: - De ondergrond goed te analyseren voordat de fundering begint - Nauwkeurige meetinstrumenten te gebruiken bij het uitvoeren van de poer en kolom - Een gelijk niveau te waarborgen bij alle poeren

Daarnaast is het verstandig om regelmatig te controleren of het gebouw gelijk blijft. Bij een eventuele kromming of scheur in het metselwerk is het verstandig om een funderingsdeskundige in te schakelen.

Toekomst en alternatieven

Hoewel de poerfundering een bewezen methode is, zijn er alternatieven die in bepaalde gevallen beter aansluiten op de lokale omstandigheden. Deze zijn: - Strookfundering: wordt gebruikt onder dragende muren en is ideaal voor regelmatige murenconstructies - Plaatfundering: een dikke betonplaat die als basis voor het hele gebouw dient - Fundering op palen: wordt gebruikt wanneer de ondergrond niet geschikt is voor een fundering op staal

De keuze van een funderingstype hangt dus af van de ondergrond, het gewicht van het gebouw en de economische haalbaarheid.

Conclusie

De poerfundering is een krachtige en betrouwbare methode om zware belastingen op te vangen en gelijkmatig te verdelen. Het is een van de meest gebruikte vormen van de fundering op staal, die in de praktijk vaak wordt toegepast in regio’s met zandgrond. De poer zorgt voor een stevige overgang tussen de ondergrond en de bovenliggende structuur en wordt meestal in combinatie met een gewapende kolom gebruikt.

De uitvoering van de poerfundering vereist nauwkeurige planning en uitvoering, omdat eventuele ongelijkheden leiden tot verzakkingen. Daarom is het belangrijk om de ondergrond goed te analyseren en ervaring te hebben met dit type fundering.

De poerfundering is een betrouwbare keuze bij zware constructies, maar is minder geschikt voor lichte woonwijken of losse huizen. In sommige gevallen kan een alternatieve fundering beter aansluiten op de lokale omstandigheden, zoals de strookfundering of fundering op palen.